سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - نگاه قضوی: عدم کنترل مسئله نور و نورپردازی در نگارخانه‌ها ممکن است، عاملی برای صدمه‌زدن به آثار موزه‌ای محسوب شود. لذا نیازهای نوری با توجه به نوع و جنس آثار به نمایش درآمده، به‌طور گسترده از موزه‌ای به موزه دیگر و از بخشی به بخش دیگر در یک موزه واحد متنوع است.
در هنر معماری نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار، نظم فضایی، مصالح، رنگ و …مطرح می‌شود. بنابراین در طراحی به عنوان یک عنصر مجزا نقش خود را ایفا می‌کند. در فضاهای نمایشی گالری‌ها، نورپردازی یکی از اصلی‌ترین المانهای تاثیرگذار در محیط است. در صورت عدم رعایت اصول نورپردازی در نگارخانه‌ها، آسیب‌های ناشی از نورپردازی نامناسب در این فضاها به مراتب نسبت به فضاهای عمومی بیشتر است.
نور
نور می‌تواند توانایی فیزیولوژیکی ما را برای درک اثر هنری و همچنین درک عاطفی ما از اثر هنری را تغییر دهد.
با گذشت زمان، نقاشی‌ها به دلایل زیادی می‌توانند تخریب شوند. به عنوان مثال، در رنگ‌آمیزی رنگ روغن قاب چوبی بوم می‌تواند تغییر شکل دهد، بوم کپک زده و روغن با گذشت زمان بیشتر و بیشتر زرد می‌شود. پرتوهای فرابنفش و مادون قرمز بیشترین عامل تخریب نقاشی‌ها هستند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور باعث می‌شود رنگ‌ها در نقاشی محو شوند و ما آن‌ها را آن‌گونه که بودند درک نکنیم.
بحث و یافته‌ها
نورپردازی در نگارخانه‌ها پارامتری بسیار مهم می‌باشد. چرا که نور زیاد برای ترغیب و جلب توجه به آثار و موضوعات به نمایش درآمده ضروری است و در عین حال عدم کنترل صحیح و علمی آن، ممکن است عاملی برای صدمه زدن به آن‌ها محسوب شود. نیازهای نوری به‌طور گسترده‌ای از موزه ای به موزه‌ی دیگر و از بخشی به بخش دیگر در یک نگارخانه‌ی واحد متنوع است، که این بنا به جنس و نوع اثر هنری و تاریخی متفاوت است.
نور با استفاده از نبوغ معمارانه و توجه به سه عامل:
۱- زیبایی شناسی
۲ - مفهومی و معنایی
۳- نمادین
مورد استفاده قرار می‌گیرد که آن را نورپردازی می‌نامیم.
اشعه ماوراء بنفش نور خورشید نیز نسبت به منابع مصنوعی بیشتر و به مراتب خطرناک‌تر است. مقایسه چراغ فلورسنت (منبع سرد) و لامپ گداخته (منبع گرم) افشان نشان می‌دهد که چراغ فلورسنت بیش از لامپ گداخته نور ماورای بنفش ساطع می‌کند. مشکل نور روز از شکل فضای نگارخانه جدایی‌ناپذیر است و به همین دلیل استفاده از نور روز سبب موفقیت‌ها و شکست‌های بسیار در معماری موزه است. هماهنگی فضا و منبع نور در درجه اول اهمیت قرار دارد. موانع کدر مانند سایبان‌های کرکره ای با شبکه شبکه باید خارج از قاب شیشه‌ای قرار گیرند. شکل آن‌ها در درجه اول به مدار خورشید - و یا به عبارت دیگر به عرض جغرافیایی- و درجه دوم به جهت قرار گرفتن آن‌ها بستگی دارد.
به طور کلی دو نوع منبع نور طبیعی و غیر طبیعی وجود دارد، استفاده از نور طبیعی خورشید برای محیط‌های عمومی بسیار ایده‌آل است، درحالی که برای نورپردازی گالری‌ها و موزه ها اثرات بسیار مخرب و جبران ناپذیری را به دنبال دارد، زیرا که نور طبیعی خورشید دارای شدت نور بسیار بالا و میزان اشعه UV بسیار بالایی به نسبت سایر منابع مصنوعی است و باعث ایجاد محو شدگی سریع و گسترده و تخریب‌های شیمیایی در سطح بالا می‌شود.
انواع مختلف نور مصنوعی برای نورپردازی داخلی انواع محیط‌ها ازجمله گالری‌ها و موزه‌ها به شرح زیر است:
• لامپ های رشته‌ای
• لامپ‌های هالوژن کوارتز- تنگستن
• لامپ‌های فلورسنت پر شده از بخار جیوه
• لامپ‌های متال هالاید
• لامپ‌های LED
در میان منابع مصنوعی بالا همانطور که احتمالاً می‌دانید، LED امروزه طرفداران زیادی به نسبت دیگر منابع دارد، زیرا که این منابع نوری در مقایسه با منابع قدیمی که مضراتی همچون: عمر مفیدکم، اشعه UV بالا، مخاطرات پوستی، مصرف انرژی بالا و … را دارا نیستند و با اختلاف بسیار زیادی در پارامترهای کارایی از هم گروهیان خود پیشی گرفته‌اند.
LED، نیمه هادیهایی هستند که می‌توانند طیف‌های خاصی از نور را منتشر کنند که این به جنس نیمه هادی استفاده شده بستگی دارد. LED اشعه ماورای بنفش یا مادون قرمز را منتشر نکرده و همچنین ایجاد گرما نمی‌کند. آن‌ها می‌توانند در مقایسه با دیگر منابع نوری با حداقل انرژی، نور تولید کنند و عمر طولانی داشته باشند.
از آنجا که اشعه ماورای بنفش از مخرب ترین اشعه‌هاست، در قدم اول نکته حائز اهمیت، حذف این پرتو چه با استفاده از منبع نور مناسب و چه با استفاده از فیلتر های مناسب می‌باشد.
لایه‌ی اوزون نقش فیلترینگ این اشعه را برای نورخورشید ایفا می‌کند. برخی از منابع نوری فلورسنت اشعه UV کمتری نسبت به سایر منابع تولید می‌کنند. برخی شرکت‌های تولید کننده این میزان را بر روی محصول خود با واحد میکروویو برلومن درج می‌کنند، در هر صورت بهتر است که در این منابع نیز از فیلتر استفاده شود. اما پس از حذف اشعه UV مساله تمام نشده و کاهش اثرات منفی نور مرئی نیز نیازمند اتخاذ استراتژی‌های متفاوتی است.
نظر شما