سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): نشست «نگاهی به جایزه کتاب سال دفاع مقدس» با حضور علی شجاعی صائین، پژوهشگر جنگ، محمدقاسم فروغی جهرمی، پژوهشگر و دبیر سابق جایزه کتاب سال دفاع مقدس و با دبیری مسعود امیرخانی، مولف و پژوهشگر یکشنبه ۲۳ اردیبهشت در سالن مجمع ناشران دفاع مقدس سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
محمدقاسم فروغی جهرمی گفت: سال هفتاد به مدیریت ادبیات و انتشارات بنیاد رفتم و پیشنهاد جایزه کتاب سال دفاع مقدس که پذیرفتند و نخستین جایزه در سال ۷۳ برگزار شد که بهروز اثباتی نخستین دبیری دوره جایزه را به عهده گرفت و چند دوره این جایزه را مدیریت کرد. آن موقع مهدی چمران رییس بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس را به عهده داشت. من پنج دوره در بنیاد بودم و بعد دیگری به جای من آمد.
او با اشاره به یکی از آسیب‌های جایزه در دوره‌های مختلف افزود: آنچه در جایزه کتاب سال دفاع مقدس وجود دارد، عدم مراجعه دبیران هر دوره به سابقه جایزه است. متاسفانه دبیران هر دوره بر اساس سلیقه خودشان عمل می‌کردند که این موضوع آسیب‌هایی را در پی داشت. به هر حال نخستین دوره جایزه به بررسی کتاب‌های سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۹ پرداخته شد؛ آثار مکتوبی چون کتاب، جزوه، بولتن و…
این پژوهشگر بیان کرد: در آن موقع هنوز کتابخانه جنگ تشکیل نشده بود و ما درصدد بودیم کتابخانه‌ای که در بنیاد بود به عنوان کتابخانه مادر مجهز کنیم تا همه کتاب‌های آن موقع در دسترس باشد. همچنین رشته‌هایی چون شعر جنگ، خاطرات مکتوب، گزارش، داستان، وصیت‌نامه، زندگی‌نامه، مصاحبه، دست‌نوشته‌ها، یادداشت‌ها، نامه‌ها، تاریخ جنگ، مباحث سیاسی نظامی جنگ تحمیلی، معارف اسلامی عقیدتی، هنرهای تجسمی، عکس، طرح، گرافیک، ترجمه، جنگ و…
فروغی جهرمی گفت: درباره روند جایزه و جایگاه آن باید بگویم که از دوره نخست تا ششم رئیس‌جمهور در اختتامیه حضور داشت از دوره ششم وزیر فرهنک ارشاد حضور پیدا کرد و دوره هفتم احمدی‌نژاد به عنوان رئیس‌جمهور آمد اما دوباره از دوره هشتم تا دوره بیست و یکم گاهی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و گاه معاون فرهنگی وزیر و در مراسم اختتامیه حضور پیدا کردند.
او ادامه داد: از دوره هفدهم تا دوره بیستم به عنوان دبیر جایزه بودم با مطرح کردن شعارهایی که برگرفته از رهنمودها و شعار سال برگرفته از سخنان رهبری بود سعی شد که جایزه را بیشتر مطرح کنیم. تصور می‌کنم برای ادامه این کار اگر برنامه‌ریزی درازمدت، کوتاه مدت و میان مدت نداشته باشیم جایزه دچار فرازوفرودهایی خواهد شد و برای آینده روشن آن بهتر است برنامه درازمدت داشته باشیم. برنامه‌ریزی باعث می‌شود جایزه بتواند اهداف خودش را پیدا کند. این جایزه در حالی هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده که رهبری شصت هفتاد درصد بیاناتش در زمینه کتاب دفاع مقدس است.
فروغی گفت: نخستین شورای سیاستگذاری جایزه عبارت بود از مرتضی سرهنگی، هدایت‌الله بهبودی، علیرضا کمره‌ای، محمدقاسم فروغی جهرمی و بهروز اثباتی. در آن دوره کمره‌ای زیر تیغ جراحی قرار گرفت و چند جلسه شورای سیاستگذاری در منزل او برگزار شد. لازم است بگویم در همان جایزه نخست به به نقش زنان در جنگ هم توجه شد و این نشان می‌دهد که توجه به همه ابعاد جنگ وجود داشت و نقش و حضور زنان مهم بود.
تعریف جایزه در محیط سیاسی و فرهنگی
علی شجاعی‌صائین گفت: به نظرم جایزه کتاب سال دفاع مقدس اهمیتش از خود جنگ بالاتر است. چون امام راحل فرمودند ارزش قلم زدن در جنگ از خون‌هایی که ریخته شد، بالاتر است. برای همین فکر می‌کنم این جایزه مهم است و در مقایسه با سایر حایزه‌ها نمره قبولی گرفته و توانسته از عهده مسولیت خودش بربیاید. البته این سخن به معنای آن نیست که جایزه فارغ از آسیب است.
او افزود: انتخاب جایزه کتاب سال دفاع مقدس اقدام پیشرویی بود؛ هم از جهت فاصله برگزاری جایزه هم اهدافی که پیش‌بینی و در جایزه جای گرفت. هر چند این جایزه در طی مسیر با آسیب‌هایی روبه‌رو شد که به دو آسیب کلی آن اشاره می‌کنم.
این پژوهشگر عنوان کرد: یک آسیب به خود جایزه برمی‌گردد و آسیب دیگر به فضای کلی جایزه. به نظرم ما با جایزه به عنوان یک واقعه برخورد و آن را به شکل موفق برگزار می‌کنیم و بعد تمام می‌شود در حالی‌که به جایزه باید به عنوان یک روند نگاه کنیم لذا هنوز نتوانستیم آن را ترویج دهیم. مهم‌تر این‌که نتوانستیم این جایزه را به صورت ملی ثبت و برای کتاب‌های برگزیده افزون بر جایزه بنیاد فضای دیگری تعریف کنیم. لذا باید درصدد بربیایم که جایزه را به جایگاه اصلی خودش برسانیم
شجاعی‌صائین گفت: من معتقدم این جایزه باید جایگاه خودش را در محیط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی یا همه قوت‌ها و ضعف‌ها تعریف کند و اگر این مهم صورت نگیرد، جایزه چندان مطرح و گسترده نخواهد بود. لذا ما در نقشه فرهنگی کشور باید جایگاهی را تعریف کنیم که تا کنون این جایگاه به درستی تعریف نشده است.
نظر شما