‌خبرگزاری کتاب ایران (یبنا)؛ در سال های اخیر خرید کتاب دست دوم بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. احتمالاً عواملی چون قیمت بالای کتاب های نو و عدم چاپ بسیاری از کتاب ها مهم ترین دلیل این توجه بوده است.

در این مقاله قصد داریم پیشنهاداتی جهت خرید کتاب دست دوم ارائه کنیم تا بتوانید تجربه خرید بهتری داشته باشید. مخصوصاً اگر تابحال تجربه خرید کتاب دست دوم را ندارید حتماً تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله قصد داریم ۵ راهکار مهم ارائه دهیم تا بتوانید یک تجربه خرید موفق را داشته باشید.

۱. بررسی سلامت فیزیکی کتاب ها:

مهم ترین نکته ای که در هنگام خرید کتاب دست دوم باید رعایت کنید این است که کتاب را به دقت بررسی کنید. مهم ترین مواردی که شامل نقص فیزیکی کتاب و به تبع آن باعث افت قیمت کتاب می شود این موارد است: پارگی، کثیفی، علامت گذاری، هایلایت، نوشته، مهر کتابخانه عمومی، آبخوردگی، کج شدن عطف و...

باید بدانید هریک از موارد فوق مقداری از مبلغ کتاب را کاهش می دهد. مثلاً آبخوردگی یا نم خوردگی کتاب بسته به میزان و شدت آن می تواند قیمت کتاب را بین ۳۰ تا ۸۰ درصد کاهش دهد. یا مثلاً علامتگذاری کتاب باعث افت قیمت آن می شود. مثلاً کتابی که ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد اگر ۲-۳ صفحه علامتگذاری شود حدوداً ۷۰-۸۰ تومن و اگر مملو از هایلایت و نوشته باشد حدوداً ۲۰ تا نهایتاً ۳۰ تومان ارزش دارد. البته ممکن است شما برای اینکه بخواهید خرید ارزانتری داشته باشید به دنبال کتابهایی باشید که با وجود داشتن نقص فیزیکی مشکلی برای مطالعه ندارند و قیمت ارزانتری دارند. نکته مهم تر از اینکه کتاب را در محل بصورت کامل باید بررسی کنید این است که کتابفروشی ای که کتاب را از آن تهیه می کنید امکان مرجوعی داشته باشد. شما هرچقدر هم دقیق باشید باز هم ممکن است ایراداتی در زمان خرید از چشمتان پنهان بماند. این امر کاملاً در زمان خرید کتاب دست دوم طبیعی است و ایراد از سمت شما نیست چرا که معمولاً برای خرید یک کتاب نمیتوان زمان زیادی صرف بررسی تک تک صفحات آن کرد. تمام نقص های کتاب عرفا بر عهده فروشنده آن است. البته فروشنده ای که به نقص های کتاب آگاه است معمولاً قیمت آن را مطابق با ایرادات کتاب تعیین می کند اما اگر صریحاً به شما در مورد ایرادات آن هشدار نداده باشد، مکلف به عودت کتاب در صورت عدم رضایت شماست. این نکته از مهم ترین حقوق یک خریدار کتاب دست دوم است و بعضاً باعث می شود خریداران به شدت از این موضوع ضربه بخورند. پس بهتر است اگر اولین بار است از کتابفروشی ای قصد خرید دارید، از مسئول کتابفروشی در این مورد سوال کنید.

نکته بعدی در مورد خرید اینترنتی کتاب دست دوم است. مسلماً نگرانی در این مورد در زمان خرید اینترنتی بیشتر هم می شود چراکه شما باید با اتکا به طرح جلد، کتاب را خریداری کنید. در زمان خرید اینترنتی بهتر است از کتابفروشی هایی خرید کنید که اولاً توضیحات کاملی در مورد نقایص و ایرادات کتاب نوشته اند. و ثانیاً امکان مرجوعی کتاب را داشته باشند. البته می توانید از فروشنده درخواست تصاویر کتاب را بکنید ولی معمولاً دیدن عکس کتاب تاثیر خاصی در دانستن ایرادات و نقایص نخواهد داشت.

۲. بررسی مواردی که باعث می شود کتاب غیر قابل استفاده شود:

علاوه بر موارد مورد ۱ در برخی مواقع ممکن است ایرادات کتاب به گونه ای باشد که باعث شود کتاب غیر قابل استفاده شود. در این مواقع وظیفه صد در صد کتابفروشی این است که بدون هیچ قید و شرطی کتاب را از شما پس بگیرد و مبلغتان را عودت دهد. این موارد مخصوصاً زمانی اتفاق می افتد که شما کتاب های قدیمی را خریداری می کنید. معمولاً در گذشته که امکانات چاپ ضعیف تر بوده احتمال چاپ نشدن برخی صفحات کتاب بیش تر از چاپهای امروزی است. مثلاً چند صفحه از کتاب سفید چاپ شده یا دوبار چاپ شده و چند صفحه به کلی چاپ نشده. فروشنده کتاب هیچ عذر و بهانه ای نمی تواند برای عدم مرجوعی داشته باشد و مکلف است تمام هزینه های خرید کتاب را پس بدهد (حتی اگر کتاب بصورت اینترنتی خریداری شده باشد هزینه پستی هم می بایست مرجوع شود چراکه ایراد از سمت فروشنده است و کتاب ایراددار نبایست فروخته شود) البته این مسائل بخشی از کارِ فروش کتاب دست دوم است و کتابفروشیِ دست دوم نمی تواند همه صفحات همه کتابها را به دقت بررسی کنید. البته بررسی این موارد از سمت خریدار هم باید در یک مدت زمان معقول (مثلاً یک هفته ای) انجام شود و در صورتی که کتابفروشی در مورد بازه زمانی مرجوعی کتاب مدت زمانی را تعیین کرده باشد، منطقی است که در همان مدت کتاب را بررسی کنید.

۳. خرید از کتابفروشی های معتبر:

روند قیمتگذاری کتاب های دست دوم واقعاً پیچیده است و شما بعنوان یک کتابخوان عادی یا حتی کتابخوان حرفه ای بعضاً نمی توانید قیمت دقیق یک کتاب دست دوم را حدس بزنید. بجز کتاب های چاپ روز که قیمت مشخصی در بازار دارند، سایر کتابها به دلایل مختلفی ممکن است قیمتهای بالایی داشته باشند. مثلاً فرض کنید قصد دارید کتاب جنگ و صلح لیو تالستوی را با ترجمه سروش حبیبی تهیه کنید. فرض کنید چاپِ روز کتاب قیمتی در حدود ۱ میلیون تومان دارد. اگر کتاب دست دومی با کیفیت بالا و بدون ایراد پیدا کنید احتمالاً قیمتی در حدود ۶۵۰ تا ۷۵۰ خواهد داشت. ولی قیمت چاپ اول (با کاور مشکی) همین کتاب با همین ترجمه و ناشر ممکن است از قیمت چاپ روز آن نیز بالاتر باشد. پس بهتر است بجای صرف وقت و انرژی برای پیدا کردن قیمت تک تک کتابهایی که قصد خرید آن را دارید به کتابفروشیِ دست دومی اعتماد کنید که می دانید جانب انصاف را رعایت خواهد کرد.

۴. اطلاع از روند قیمتگذاری کتاب ها:

در صورتیکه مورد بالا برایتان راهگشا نبود یا فعلاً نتوانستید کتابفروشی مد نظرتان را پیدا کنید یا اینکه کتاب مورد نظرتان در کتابفروشی معتمدتان ناموجود بود و میخواهید از روند قیمتگذاری کتاب ها مطلع شوید باید بدانید که عوامل مختلفی بر قیمتگذاری کتاب دست دوم موثر است. مهم ترین این عوامل را در اینجا نام می بریم: سال چاپ کتاب، نوبت چاپ، جنس کاغذ، نوع جلد کتاب، تعداد دفعات چاپ کتاب، تعلق داشتن به یک سری خاص (مثلاً سری پوست ماری نشر نیل)، داشتن عکس ابتدای کتاب یا مصور بودن کتاب، داشتن کاور، دارا بودن فرمان در کتاب های انتشارات بنگاه ترجمه و...

۵. اطلاع از چاپ‌های مختلف یک کتاب:

برای اینکه بتوانید خرید بهتر و اقتصادی تری داشته باشید باید بدانید که اغلب کتابها دارای نسخه های متعددی هستند که می توانید با شناخت آنها خرید بهتری داشته باشید. مثلاً قصد خرید رمان بوف کور را دارید. این رمان به دفعات قبل و بعد از انقلاب چاپ شده است. چاپ بمبئی برای اولین بار، چاپ امیرکبیر با جلد شومیز و عکس برجسته هدایت روی جلد، چاپ سلفون پوست ماری امیرکبیر، چاپ جاویدان با جلد شومیز و چاپ پرستو با جلد شومیز و کاغذ کاهی و قطع جیبی. برای مثال نسخه اول ممکن است چندین میلیون قیمت داشته باشد ولی نسخه آخری حدود ۲۰۰ تومان قیمت دارد در حالیکه متن عیناٌ همان متن اولیه است.