به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در نشست تخصصی نمایشگاه "از نی تا نینوا" که در نگارخانه ترانه باران برگزار شد، اساتید خط و خوشنویسی از دشواری‌های فعالیت در عرصه هنرهای ایرانی اسلامی سخن گفتند و بر لزوم حمایت دولت در توسعه و ترویج هنرهای تمدنی ایرانی اسلامی و معرفی گستره فرهنگی ایران تاکید کردند.
جلسه نقد آثار نمایشگاه خوشنویسی "از نی تا نینوا" که مجموعه‌ای متشکل از ۲۲ تابلو نستعلیق از آثار فرشته احمدی است، برگزار شد. این نشست با محوریت سطر نویسی و قطعه نویسی در نستعلیق، جایگاه بانوان خوشنویس در نستعلیق و جایگاه ایران در گسترش نستعلیق در منطقه با حضور اساتید میرحسینی، حسین نژاد و میرزایی و شهردار ایوانکی و جمعی از اساتید و هنرمندان خط و خوشنویسی در نگارخانه ترانه باران برگزار شد.
فرشته احمدی با تاکید برآنکه "از نی تا نینوا" عرض ارادت نی‌هاست به ساکن سرزمین نینواست گفت: خوشنویسی با کلمات و معانی در ارتباط است و هنر تعالی بخش است. به لطف خداوند توفیق یادگیری و نگارش خط زیبای نستعلیق، که از آن به عنوان عروس خطوط اسلامی نیز یاد میشود نصیبم شد. از اساتید برجسته ای که دارم، (استاد محمد مهدی میرزایی و استاد محمد علی قربانی) نه تنها خوشنویسی آموختم بلکه انسانیت را نیز آموختم. خانواده هم نقش بسیار مهمی در به نتیجه رسیدن تصمیم برای برپایی نمایشگاه داشت. در این نمایشگاه ۲۲ اثر به نمایش درآمده است و بیشتر تذهیب های نمایشگاه توسط دوست هنرمندم رقیه خاوری انجام شده است.
او درخصوص انتخاب محل برگزاری نمایشگاه "از نی تا نینوا" گفت: سعی کردم جایی را انتخاب کنم که در بین اهالی هنر و به خصوص خوشنویسان شناخته شده و معتبر باشد. نگارخانه ترانه باران بهترین انتخاب بود. زیرا تنها نگارخانه خصوصی در ایران است که به صورت تخصصی روی خوشنویسی و هنرهای ایرانی اسلامی کار می کند. سابقه بسیار در خشان در برگزاری نمایشگاه های دست اول و نوآورانه، و هم چنین حضور موثر و حرفه ای در عرصه خوشنویسی و فرهنگی از دیگر ویژگی های برجسته گالری ترانه باران است. فقط اوایل امسال ما شاهد برپایی دو نمایشگاه بی سابقه در حیطه خوشنویسی توسط گالری ترانه باران بودیم اولین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرانی با عنوان روایت باران که بنده هم افتخار داشتم در این نمایشگاه اثر داشته باشم، دومی هم نمایشگاه فاخر و بی نظیر رضا مافی که پس از ۴۱ سال برگزارشد و این برایم نشان دهنده دیدگاه فرهنگی مدیر گالری ترانه باران، محبوبه کاظمی به هنر و هنرمندان بود که درعین تلاش برای معرفی هنرمندان جوان به جامعه، دستی هم در یادبود هنرمندان فراموش شده دارد.
او افزود: محیط داخلی گالری ترانه باران به شکلی طراحی شده که حواس ببننده معطوف به تابلو و اثر هنری باشد یعنی اولویت اصلی در طراحی گالری دیده شدن اثر هنرمند است. از دیگر دلایلی که گالری ترانه باران را انتخاب کردم ارتباطات موثر و موفق این نگارخانه با خریداران اثار خوشنویسی بود این موضوع را با بررسی سابقه گالری در فروش اثار هنرمندانی که در این گالری نمایشگاه داشتند و هم چنین تاسیس تنها حراج تخصصی خوشنویسی در ایران توسط این نگارخانه تحت عنوان " حراج باران" می توان متوجه شد. متاسفانه در ایران فروش آثار خوشنویسی به راحتی فروش اثار سایر هنرها نیست و این موضوع را اکثر خوشنویس ها می دانند. درعین حال نمیتوان از جهان بینی وسیع و فراتر از مرزهای جغرافیایی این گالری نسبت به هنرمندان جهان اسلام و یا بهتر بگویم هنرمندان ایران بزرگ (گستره تمدنی فلات ایران) چشم پوشی کرد. چنانکه نمایشگاه "از نی تا نینوا" نخستین نمایشگاه یک بانوی افغان در خاورمیانه است.
احمدی با اشاره به آنکه ایران بزرگ در همه ادوار تاریخ نقش مهمی در گسترش فرهنگ و هنر داشته، تصریح کرد: امروزه به دلیل حضور برجسته ترین اساتید خط نستعلیق در ایران این نقش پر رنگ تر از گذشته شده. ما در هیچ جای دنیا نمی توانیم به این راحتی به برجسته ترین اساتید خط نستعلیق دسترسی داشته باشیم شاید حتی دیگر در تاریخ هم تکرار نشود. در روز افتتاحیه و حتی بعد از آن شاهد اسقتبال بازدید کنندگان از نمایشگاه بودیم و حتا نمایشگاه تمدید شد. یکی از نکات خوشحال کننده این نمایشگاه این بود که باعث شد هنرمندان ایران و افغانستان در نگارخانه ترانه باران برای اولین بار دور هم جمع شوند و نقطه عطف همکاری ها و اتقافات خوب در آینده شود. معتقدم وقتی کار برای اهل بیت انجام دهیم برکات آن بی شمار خواهد بود. حافظ می فرماید اهل نظر معامله با آشنا کنند.
هنرمندان پرچمدار صلح هستند
سید محسن میرحسینی (عضو انجمن خوشنویسان ایران) در ادامه نشست نقد و بررسی آثار نمایشگاه "از نی تا نینوا" با اشاره به آنکه در دهه ۶۰ و ۷۰ خوشنویسی یک هنر مردانه بود، گفت: در سال‌های اخیر به مدد انجمن خوشنویسان و اساتید شاهد حضور و ظهور بانوان خوشنویس هستیم.
او ادامه داد: هنر، بیرق و پرچم و نماد صلح و دوستی و عشق و انسانیت است. پرچمدار آن هم باید هنرمند باشد که به دور از از غرض و کینه توزی باشد. انجمن خوشنویسان طی بیش از ۷ دهه این پرچم را به زمین نگذاشته و همواره از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده.
او درخصوص سطر نویسی و قطعه نویسی در نستعلیق نیز گفت: خط نستعلیق قابلیت مانور بیشتری نسبت به سایر خطوط دارد. سرمشق اول هنر خوشنویسی سرلوحه مسیر خوشنویس خواهد بود. فاصله کلمات و کشیدگی آن در خوشنویسی مهم است و باید نکات رعایت شود. هنرمندی که بتواند سطر را خوب بنویسید می‌تواند خط را هم خوب بنویسد و حتا استاد امیرخانی تاکید دارند که یک خوشنویس باید استخوان بترکاند که بتواند یک سطر ساده را و حتا چیدمان یک بیت را بنویسید.
این استاد خوشنویسی یادآور شد: قابلیت‌های خط نستعلیق به اندازه ایست که اوج آنرا در سطرنویسی میتوان شاهد بود. این خط این روزها فرامرزی شده و به عنوان هنر درجه یک ک ناب در دنیا شناخته میشود.
او در ادامه افزود: ای کاش امثال خانم محبوبه کاظمی (مدیر مسئول نگارخانه ترانه باران) را هزاران هزار داشتیم. ایشان میتوانستند سرمایه و زمان خودشان را در عرصه‌های دیگر صرف کنند اما او دغدغه فرهنگ و هنر را دارد و اتفاقات خوبی را نیز رقم زده است و کارنامه ایشان بسیار درخشان است. به نمایندگی از انجمن خوشنویسان سپاسگزار و قدردان کارها و فعالیت‌های ایشان هستم.
او درخصوص ورود بخش خصوصی به عرصه هنرهای ایرانی_ اسلامی و خط و خوشنویسی گفت: برخی حوزه‌ها از حساسیت‌های زیادی برخوردار هستند. تا زمانی که دیدگاه و نگاه مسئولان کشور تغییر نکند و نگاه آنها صرفاً فرهنگ ناب ایرانی نشود و به هیچ سیاستی آغشته نباشد، بخش خصوصی جرات ورود به عرصه فرهنگ و هنر را نخواهد داشت. حوزه هنر فعالیت در عرصه صفر یا صد است. این حال و هوا برای فعالیت بخش خصوصی نشدنی است. دست و دل بخش خصوصی زمانی باز میشود که از طرف مسئولان و بزرگان مملکت چراغ سبز واقعی زده شود. تا زمانی که همچون ناظم بالای سر بخش خصوصی باشند، این بخش به حوزه فرهنگ و هنر ورود نخواهد کرد.
نباید از سطرنویسی غافل شویم
حسن حسین نژاد (استاد خط و خوشنویسی) نیز گفت: در گذشته خانمها ترکیب نمی‌نوشتند و از سخت بودن کار گله می‌کردند اما امروزه شاهد حضور پررنگ بانوان در عرصه خط و خوشنویسی هستیم. خطی که در نمایشگاه "از نی تا نینوا" شاهد هستیم دو عنصر لطافت و قدرت قلم را توام باهم دارد. هرچند استفاده از لفظ هنر مردانه خوشایند نیست اما مصطلح شده چراکه خوشنویسی قدرت دست مردانه میخواهد.
او افزود: خوشنویسی طی دهه‌های اخیر جهش چشمگیری داشته. این درحالی است که در دهه‌های گذشته چند نفر محدود میتوانستند به جایگاه والا در خوشنویسی برسند. اما اکنون جوانانی داریم که استعدادشان زبان زد است و به نوعی میتوان گفت خوشنویسی به حد والای خود رسیده هرچند که باید همچنان در پی رسیدن به مراتب بالاتر بود. امروزه حضور خانمها در کلاسهای ممتاز و فوق ممتاز بیشتر شده و حتا در تذهیب هم بانوان خوش می‌درخشند.
این استاد خوشنویسی افزود: اگر در گذشته بانوان به واسطه درجه خانوادگی و اشراف زادگی میتوانستند وارد عرصه هنر و خوشنویسی شوند اما در عصر معاصر به مدد فعالیت انجمن خوشنویسان و تشکیلاتی که دارد راه برای حضور اقشار مختلف باز شده است.
به گفته او، از هنر نقاشیخط در عرصه جهانی استقبال میشود که ریشه آن در خط کلاسیک است و انجمن توانسته در این راه درست عمل کند. راه برای کسی که علاقه مند است باز است.
حسین نژاد نیز درخصوص سطر نویسی گفت: تعریف ما در خوشنویسی از نقطه شروع میشود درحالی که بسیاری از هنرمندان از این مهم غافل هستند. سطر نویسی در همه مراتب خوشنویسی اهمیت دارد. سطرهای خط نستعلیق هرچند قواعد خاص خودرا دارد اما مبانی هنرهای تجسمی در خوشنویسی است. وقتی سطر خوب میبینیم با تعادل و حرکت روبه رو میشویم. انرژی و نکات خاص را در دل خود دارد. هرچند امروزه شرایط آموزش مبانی در انجمن خوشنویسی فراهم نیست و تعداد معدودی از اساتید این مهم را تدریس میکنند اما باید این بخش را در آموزش‌های هنرجویان خط و خوشنویسی بگنجانیم. هنرمند باید به مبانی هنرهای تجسمی آگاه باشد. نباید از سطرنویسی غافل شویم و همچون سیاه مشق عشق ورزی میخواهد.
او تصریح کرد: امروز شاهد فعالیت هنرمندانی در عرصه سطر نویسی هستیم که گاهاً از سطر نویسی اساتید الهام گرفته و با ایجاد تغییراتی در آن سطر نویسی جدیدی ایجاد کرده‌اند که قابل تجلیل است.
حسین نژاد نیز در خصوص جایگاه ایران در گسترش نستعلیق در منطقه گفت: نستعلیق به اندازه ای در ایران فرهنگی گسترش یافته که مکاتب مختلف از نستعلیق شکل گرفته مانند نستعلیق شرقی که توسط هنرمند افغان شکل گرفته. ترکیه تلاش کرده و کلیت خوشنویسی را ثبت کرده. با این وجود نستعلیق متعلق به ایران است. نستعلیق در منطقه جایگاه ویژه ای دارد و جشنواره ها و نمایشگاه های بزرگ برای آن برگزار می شود اما ایران نتوانسته آنچنان که باید در این حوزه خودی نشان دهد. نستعلیق در کشورهای همسایه به شدت حمایت میشود اما در ایران چنین امری وجود ندارد.
این استاد خوشنویسی تاکید کرد: نمیتوان از نقش دولت مردان در توسعه و ترویج هنر چشم پوشی کرد. امید است جایگاه سیاسی مسئولان فرهنگ و هنر بتواند به اندازه ای پیشرفت کند که هنر بتواند جایگاه خود را در جامعه بیابد. در حال حاضر نقش بخش خصوصی خیلی کمرنگ است و باید دولت به حوزه حمایت از هنرمندان ورود کند. البته که بسیاری از ثروتمندان میتوانند به حوزه هنر ورود کنند اما بیشتر آنها به برندینگ وارد شده اند. هرچند این روزها نیز خانم کاظمی به این حوزه ورود کرده اند اما کافی نیست. البته که فعالیت در عرصه هنرهای ایرانی اسلامی با دشواری‌های بسیار همراه است و کمتر کسی به این حوزه ورود می‌کند.
نباید فراموش کرد که گستره‌ی فرهنگی ایران به دلیل تنوع و عمق تاریخی خود، نه تنها برای ایرانیان بلکه برای بشریت به عنوان یک منبع غنی از هنر، علم و فلسفه اهمیت دارد. حفظ و ترویج این فرهنگ نیازمند توجه ویژه‌ای است تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این میراث ارزشمند بهره‌مند شوند و در راستای دستیابی و حصول نتیجه، حمایت دولت از این حوزه یک الزام حیاتی در جهت توسعه و ترویج فرهنگ و هنرهای تمدنی ایرانی اسلامی است، که یکی از اهداف آن تأثیرگذاری بر بالا بردن فرهنگ عمومی جامعه ملی و بین المللی است.
البته حمایت قوی دولت، از فعالین و توسعه گران فرهنگی با اهداف توسعه و ترویج هنرهای تمدنی ایرانی اسلامی در حوزه فرهنگ و اقتصاد فرهنگی نیز می بایست از اولویت‌های دولت باشد.
نگاهمان را گسترش دهیم و ایران فرهنگی را ببینیم
محمد مهدی میرزایی (استاد خوشنویسی) نیز گفت: هرچند ملیت و مرزی در هنر وجود ندارد اما در ایران بستر خوبی برای هنرمندان سایر کشورها فراهم شده و استادان ایرانی هنر خود را با هنرمندان سایر کشورها به اشتراک گذاشته اند و صادقانه با ما همراه بودند.
او افزود: بهتر است نگاهمان را گسترش دهیم و ایران فرهنگی را ببینیم. نمیتوان از مکتب هرات چشم پوشی کرد. در روستاهای افغانستان خط هایی نوشته میشود که نمیتوان از آن چشم برداشت. اما جلوی دیده شدن آن گرفته شده. در ترکیه هم احترامی به هنرمند گذاشته میشود که بتوانند این حوزه را رشد دهند.
از خط و خوشنویسی برای زیبایی دیوارهای شهرها بهره جوییم
هادی کمالی (شهردار ایوان کی) با اشاره به آنکه یک تابستان در دوره دبستان در گرمسار کلاس خوشنویسی رفته است، گفت: اکنون با دیدن آثار نمایشگاه "از نی تا نینوا" قبطه میخورم که چرا خوشنویسی را ادامه ندادم. امروزه در شهرداری ایوان کی در صدد حمایت از هنرمندان هستیم و نمایشگاه برای آنها برگزار میکنیم. امسال هم از حضور هنرمندان برای نقاشی دیواری و زیباسازی شهری استفاده کردیم. بسیار خوب خواهد بود که از خط و خوشنویسی برای زیبایی دیوارهای شهرها بهره جوییم.
او ادامه داد: در ایوان کی فرهنگسرا نداشتیم اما اکنون ۲ فرهنگسرا در حال احداث است. البته که معتقد هستم سواد لازم در مراکز مرتبط درخصوص هنر وجود ندارد.
نظر شما