سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مرجانه حسین زاده: بیست و هفتم شهریور، همزمان با سال‌روز درگذشت محمدحسین شهریار، روز بزرگداشت شعر و ادب فارسی و یادآور میراثی است که هویت فرهنگی ایرانیان را در طول قرون و اعصار حفظ کرده است. نام‌دارانِ شعر فارسی، خالقانِ میراثی بی‌بدیل هستند چراکه شعر ما، همواره پیام‌آورِ دوستی و خرد بوده است و آینه‌دار فرهنگ و معرفت ایرانیان، لذا شعر فارسی، نه‌تنها یکی از مهمترین ستون‌های ادبیات ماست، بلکه به‌عنوان سفیری فرهنگی، صدای مردم ایران را در طول تاریخ به جهان منتقل کرده است. شاعرانی چون فردوسی، عطار، خیام، حافظ، سعدی، مولوی و بسیاری دیگر، با آثاری جاودانه، گنجینه‌ای بی‌پایان از خرد و معنویت را به ما هدیه داده‌اند.
اهمیت بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی
این روز فرصتی است تا به منظور پاس‌داری از میراث ارزشمند گذشتگان‌مان به جایگاه والای شعر و ادب فارسی در هویت ملی و تاریخی کشورمان بیاندیشیم. ادبیات فارسی، به‌ویژه در قالب شعر، نه‌تنها در ایران بلکه در جهان نیز به‌عنوان یکی از شاخص‌های تمدن و فرهنگ شناخته می‌شود. با توجه به گستردگی زبان و فرهنگ ایرانی در سراسر جهان، حفظ و گسترش این میراث ادبی امری حیاتی به نظر می‌رسد. شعر و ادب پارسی، پلی است که گذشته، حال و آینده ما را به هم پیوند می‌دهد و ارزش‌های انسانی را در هر عصر و زمان به ما یادآوری می‌کند.
بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی، نه‌تنها فرصتی برای تقدیر از شاعران و ادیبان ایرانی، بلکه یادآور مسئولیت همگان در حفظ و گسترش این میراث فرهنگی است. در روزگاری که فرهنگ‌ها و هویت‌های ملی به سرعت در معرض تغییر و تحولات متاثر از عصر مدرنیته قرار می‌گیرند، توجه به ادبیات و شعر فارسی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی هویت ایرانی، از اهمیت بالایی برخوردار است. بازگشت به این گنجینه ادبی و معنوی، نه‌تنها به حفظ هویت فرهنگی ما کمک می‌کند، بلکه منبع الهامی برای آینده‌ای روشن‌تر خواهد بود.
شعر فارسی و پیوند میان نسل‌ها
نباید از خاطر ببریم که شعر فارسی به‌طور مداوم در طول تاریخ به‌عنوان ابزاری برای انتقال دانش، تجربه و حکمت‌های زندگی از نسلی به نسل دیگر استفاده شده است. این پیوند میان نسل‌ها می‌تواند در عصر حاضر نیز همچنان حفظ شود و نسل‌های جدید را با این گنجینه غنی آشنا کند لذا نقش متولیان و فعالان فرهنگی در این حوزه بسیار حیاتی و کلیدی است.
نقش شعر در غنی‌سازی زبان فارسی
شعر فارسی یکی از عناصر کلیدی در غنی‌سازی زبان فارسی است. بسیاری از واژگان و اصطلاحاتی که امروزه در زبان روزمره ما به کار می‌روند، از دل اشعار و متون ادبی کهنِ ما بیرون آمده‌اند. گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی، به ما یادآوری می‌کند که زبان ما تا چه اندازه تحت تأثیر این ادبیات قرار داشته و دارد و حفظ و گسترش این زبان به معنی پاسداشت شعر و ادب فارسی نیز هست. در این مسیر، تلاش برای آموزش و معرفی ادبیات فارسی به نسل‌های جدید می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از زبان و فرهنگ ما ایفا کند.
وقتی به مناسبت گرامیداشت این روز بزرگ و تاثیرگذار با بتول فخر اسلام، مدیر گروه ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی به گفت‌وگو نشستیم، گفت: ادبیات فارسی، یعنی «از دیو و دد ملول شدن و در آرزوی انسان گشتن»، امیدِ «یافتنِ آنکه یافت می نشود»، دریغِ «آدمی در عالم خاکی به دست نیامدن»، شگفتیِ «رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند»؛ و اندوهِ فرا رسیدن زمانی «که به غیر از انسان، هیچ چیز ارزان نیست»، است.
ادبیات فارسی؛ بیدارگری انسانی است
این استاد سرشناس دانشگاه، ادبیات فارسی را بیدارگری انسانی دانست و بیان کرد: درسِ «چگونه انسان ماندن» در زمانه‌ای که ددمنشی و دیو خویی سایه بر سر اهالیِ «قرن شکلک چهر» افکنده است.
فخر اسلام ادامه داد: این گونه است که ادبیات، انگیزه‌ای برای بیداری می‌شود، انگیزه‌ای برای از پلیدی گریختن و به پاکی آویختن، از خود جَستن و خدا را جُستن، از خاک رَستن و بر خاک رُستن.
وی افزود: انگیزه‌ای برای از بدی بُریدن و به خوبی رسیدن، خود را گذاشتن و دیگری را برداشتن، دل را از خواسته پرداختن و دلِ دگری را نواختن، از حیوانی مردن و آب حیوانی خوردن، «به اندازه ی بود، نمودن» و باد و بود ننمودن. انگیزه‌ای برای اخلاص در نیایش، بی چشمداشت ستایش از جانب خلق، خدا را نه به عشقِ بهشت ستودن، پرستشِ پنهانِ حق که «گناه کردن پنهان به از عبادت فاش». انگیزه ای برای آشنایی دادن مردم به آگاهی، آشتی دادن دادگری و دولتمندی؛ ستیز با ستمگر و پناه به یکدیگر؛ با اذیت، بیگانگی و با امنیت در یگانگی. انگیزه‌ای برای ارزش هنر و ادب را دریافتن و از بی‌هنران و بی‌ادبان روی بر تافتن؛ از زندگانی خود نام نیک گذاشتن و نکونام درگذشتن.
چرایی انتخاب این روز به عنوان روز بزرگداشت شعر و ادب فارسی
در این رهگذر محمدرضا سرسالاری، شاعر و مدرس زبان و ادبیات فارسی خراسان، گفت: روز شعر و ادبیات به هر مناسبتی باشد باید مورد احترام اهالی فرهنگ قرار گیرد. استاد شهریار بزرگ است و مستحق هر تکریم و بزرگداشتی که برای ایشان انجام شود.
موسس و دبیر جشنواره ملی شاهنامه‌خوانی با اشاره به شاعران نام‌دار ایرانی، تاکید کرد: در سرزمینی که شاعران و بزرگانی مثل فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ و… نفس کشیده‌اند و تمام جهان ادبیات در دنیا به بزرگی این قله‌ها ایمان دارند و آنها را ستایش می‌کنند، در سرزمینی که خیام و عطار و سنایی و صائب زیسته‌اند انتخاب روز شعر و ادبیات به نام شاعری که - اتفاقاً بسیار عزیز و گرامی است - نقض غرض است.
سرسالاری اظهار کرد: اما اساساً مشکل اصلی این نیست که روز شعر و ادبیات در تقویم ما چه وقت باشد و مناسبت‌اش به چه عزیزی برگردد. مشکل اصلی این است که متولیان فرهنگ با این روز چه می‌خواهند بکنند؟ این انتقاد همیشگی هنرمندان حوزه ادبیات است که چنین روزهایی فقط یک مناسبت تقویمی است که تعدادی از دوست‌داران ادبیات را دور یک میز جمع می‌کند به صرف چای میوه و شیرینی که در نهایت مشکلات دیروز گفته شود و کار نکردن های فردا.
این شاعر سرشناس خراسانی عنوان کرد: من مدت‌هاست که در حوزه شعر کار می‌کنم و از این مناسبت‌ها و دور میزنشینی‌ها و ما برآنیم و بر اینیم‌های زیاد را از سر گذرانده‌ام ولی تا به حال حتی یک بار عزیزان از ما نپرسیدند که مشکل شما به عنوان یک انجمن ادبی چیست؟
دبیر انجمن ادبی سیاوش راستین ادامه داد: فقط یک تعداد انجمن مشخص و کانالیزه شده از یک سری مزایای مشخص برخوردارند که اغلب این انجمن‌ها هم برونداد قابل ملاحظه‌ای ندارند.
روز شعر رو تکریم شاعر است
محمدرضا سرسالاری بیان کرد: شورای شعر فقط نامه می‌نویسد و تایید می‌کند که فلانی که از دنیا رفته شاعر بوده و جواز دفن او در قطعه هنرمندان صادر شود. روز شعر روز تکریم شاعر و هنر است و ضروریات این نگاه را کسانی می‌فهمند که از جنس ادبیات باشند. من امیدوارم در آینده نزدیک، شاهد نگاه و برخورد بهتری نسبت به انجمن های جوان شعری باشیم. از ما که گذشت و ما عطای آقایان و خانم های مسئول را به لقایشان بخشیدیم ولی لطفاً و حتماً با جوانان این حوزه این گونه تا نکنید.
ساره علمی، مدرس دانشگاه و مدارس برتر کشور نیز در خصوص این روز گفت: فارغ از بحث و مجادله پیرامون علت نام‌گذاری روز شعر و ادب فارسی، وجود این روز و قرار گرفتن آن در تاریخ رسمی کشور حائز اهمیت و در خور ستایش است.
وی افزود: ما برای بزرگداشت سایر وجوه فرهنگ و هنر کشور در طول سال، مناسبت‌هایی در نظر گرفته‌ایم، برای هنر عالی سینما در سال چند جشنواره نظیر جشنواره فجر را در سال‌های بعد از انقلاب داشته‌ایم که اتفاقاً بسیار هم خوب است، درباره کتاب نیز هفته کتاب و کتابخوانی، نمایشگاه بین المللی کتاب، مراسم کتاب سال و.. را برای توجه به اهمیت کتاب و کتابخوانی و دست اندرکاران فعال این حوزه داریم. درخصوص موسیقی و هنرهای تجسمی نیز به همین منوال.
لزوم برگزاری بیشتر رویدادهای شعرمحور
این مدرس دانشگاه بیان کرد: اما درحوزه شعر و ادبیات آیا روا نیست فضایی این چنینی در غالب گردهمایی، جشنواره، مسابقات و.. برای بررسی شعر معاصر کشور و شاعران جوان مورد توجه قرار گیرد؟
ساره علمی اظهار کرد: قطعاً چنین فضایی مهمترین آثار تبلیغی برای شناساندن ادبیات فارسی به طور اعم و ادبای مشهور فارسی زبان به طور خاص به نسل جوان جامعه متناسب با زبان خودشان را فراهم می‌کند. علاوه بر آن در به روز شدن زبان شعر قطعاً تاثیر گذار خواهد بود.
وی افزود: چنین فضاهایی می‌تواند امکان چاپ آثار شاعران معاصر، جوان و نوپرداز را نیز فراهم کند تا اندکی از دغدغه هنری آنها بکاهد. قطعاً این روز می‌تواند فرصتی مناسب برای رجوع مجدد ما به گنجینه ادب فارسی باشد اگر همت مسئولانه صورت پذیرد.
نظر شما