به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم افتتاح دهمین نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ شنبه (۲۱ مهر ماه) با حضور علی‌اکبر ابراهیمی، مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعید باستانی، مدیر امور زیربنایی و تولیدی پژوهشکده مطالعات راهبری مجمع تشخیص مصلحت نظام و جمعی از فعالان صنعت چاپ کشور در سالن غدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، محمد بیطرفان، رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران با اشاره به اهمیت برگزاری نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ، گفت: هرسال به مناسبت هفته چاپ، شعاری برای این هفته انتخاب و درباره این موضوع در نشست‌های علمی تخصصی با حضور کارشناسان و فعالان صنعت چاپ به بحث و تبادل نظر می‌پردازیم، امروزه یکی از بحث‌های پُرطرفدار و پرچالش همه دنیا و کشورها بحث فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین، اینترنت اشیا است.

وی افزود: بسیاری از فناوری‌های جدید بر سبک زندگی بشر اثر می‌گذارد و در حد اولی‌تر آن در بحث حکمرانی هم نقش‌آفرینی می‌کند و هر روز ظهور و نفوذ خود را در سطح جهان ارتقا می‌دهد و بنابراین باید در آینده خیلی نزدیک، خود را با این شرایط وفق بدهیم، اگر با تغییرات همراه نشویم، قطعاً در انتها محکوم به فنا هستیم؛ چه کسب و کار باشد و چه حوزه شخصی.

بیطرفان با بیان اینکه باید به همراهی با تغییرات عادت کنیم، ادامه داد: نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که تغییرات و فناوری‌های نوظهور چالش‌های مختص خود را برای بشر امروز دارد و بهتر است به جای مقابله با این تغییرات به سمتی برویم که این فناوری‌ها و تبلیغات را جهت بدهیم، کنترل کنیم و به نحو احسن از آن‌ها استفاده کنیم و بهره‌وری و توانمندی خود را توسعه دهیم.

به‌گفته وی، انجمن علمی فناوری چاپ ایران سعی کرده تا در برنامه‌ریزی هفته نکوداشت به شعار سال مقام معظم رهبری توجه کند و آن را به‌عنوان محور قرار دهد، شعار امسال برهمین اساس، «فناوری صنعت چاپ، جهش تولید با مشارکت مردم برای ایران» است، امسال نیز بخشی از شعار سال با دولت چهاردهم همخوانی پیدا کرد.

بیطرفان با طرح این موضوع که صنعت چاپ امروزه به یک صنعت همه‌جانبه تبدیل شده و بشر نمی‌تواند بدون آن زندگی کند، گفت: اگر به دنبال توسعه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اقتصاد بدون نفت، ارزآوری می‌خواهیم، بدون صنعت چاپ و توسعه و پیشرفت آن امکان‌پذیر نخواهد بود. یکی از شاخصه‌های یونسکو برای میزان توسعه‌یافتگی یک کشور، میزان توسعه‌یافتگی صنعت چاپ و بسته‌بندی آن کشور است؛ امیدواریم در دولت چهاردهم بتوانیم نقاط ضعف موجود را برطرف کنیم و پیشرفت قابل توجهی داشته باشیم.

وی همچنین با تجلیل از حضور پیشکسوتان، جامعه علمی کشور، فعالان و کارآفرینان صنعت چاپ در این نشست، تاکید کرد: در انجمن علمی فناوری چاپ، مفتخریم که توانستیم برای دهمین سال متوالی برگزارکننده این رویداد باشیم، در این سال‌ها هدف این بوده که رویکرد گفت‌وگو، تعامل و ایجاد ارتباط سالم میان دولت و بخش خصوصی ایجاد و فراهم شود.

شعار سال موتور محرک کشور است

در ادامه این نشست علی‌اکبر ابراهیمی، عنوان کرد: وزارت فرهنگ مفتخر است که توانسته میزبان معنوی هفته نکوداشت صنعت چاپ کشور باشد؛ انجمن علمی فناوری چاپ ایران بنیانگذار سنت نکوداشت هفته علوم و فناوری چاپ بوده و این کار بسیار بزرگ و ارزشمندی است که به مدت یک‌دهه انجام شده است. امیدواریم این برنامه خاستگاهی برای توسعه این صنعت باشد.

وی با بیان اینکه امیدواریم در ادامه نیز شاهد جذب دانشجویان در صنعت چاپ باشیم، افزود: امید است بتوانیم از حداکثر ظرفیت علمی موجود برای ارتقای سطح صنعت چاپ در ایران استفاده کنیم، مقام معظم رهبری نیز در شعار سال به جهش تولید اشاره کردند که این شعار پُربرکت، موتور محرکی برای پیش بردن اهداف گوناگون در کشور بوده است‌.

ابراهیمی ادامه داد: جهش تولید مانند «اقتصاد مقاومتی» بن‌بست نخواهد داشت و صنعت چاپ نیز برهمین اساس می‌تواند به عنوان مکملی در همه صنایع و حوزه‌ها نقش خود را ایفا کند.

وی در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه واردات در صنعت چاپ به حداقل برسد، تاکید کرد: خوشبختانه با ظرفیت موجود در کشور، واردات صنعت چاپ طی یک دهه گذشته به حداقل خود رسیده و این مایه مباهات است. در این میان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در راستای جهش تولید با جدیت تمام تلاش کرده تا واردات چاپی در این صنعت به زیر ۱۰ درصد برسد.

به‌گفته وی، خوشبختانه در بخش‌های مختلف غذایی، دارویی و… این توانمندی به وجود آماده است تا تقریباً تمام نیاز از داخل تامین شود و بتوانیم به خودکفایی کامل برسیم‌. اصلی‌ترین رکن برای رسیدن به این هدف، همراهی و همدلی همه اجزای این زیست‌بوم است؛ همچنین صادرات نیز هرساله نسبت به گذشته افزایش می‌یابد و سبب پویایی صنعت چاپ خواهد بود.

صنعت چاپ نیازمند منابع مالی و سیاست‌های اجرایی ویژه است

سعید باستانی نیز سومین سخنران این نشست بود که در صحبت‌های خود به مباحث مرتبط با صنعت چاپ اشاره کرد، وی با اشاره به سابقه حضور خود در کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی در دهه ۹۰، عنوان کرد: در آن دوران درباره ارتباط صنعت چاپ با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صمت در مجلس صحبت کردیم و به نتایج خوبی رسیدیم. فرهنگ غنی ایران یکی از سرمایه‌های ملی و بین‌المللی است و یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند ویترینی برای آن باشد، صنعت چاپ کشور است.

وی افزود: برخی آمار، صنعت چاپ را صنعت چهارم کشور از نظر گردش مالی می‌دانند؛ البته با اینکه هنوز اطلاعات و آمار دقیقی از این موضوع نیست، اما باید گفت که اگر صنعت چاپ بعد از نفت، گاز و پتروشیمی، ساختمان و خودروسازی صنعت چهارم کشور از نظر گردش مالی است، با در نظر گرفتن همه موارد پس باید نگاه نیز به حوزه چاپ به اندازه استحقاق آن باشد. وقتی این صنعت می‌تواند به صنایعی مانند خودرو و صنعت ساختمان تنه بزند، باید نگاه ویژه‌ای به آن داشت.

باستانی با بیان اینکه نگاه ویژه به معنای درنظر گرفتن منابع مالی ویژه و سیاست‌های اجرایی و برنامه‌های ویژه است، ادامه داد: در این میان ضروری است از جایگاه چاپ در ایران و وزارتخانه‌های فرهنگ و صمت تعریف داشته باشیم، اگر در حوزه وزارت ارشاد و وزارت صمت با عنوان یا زیرمجموعه‌ای با عنوان «چاپ» تعریف شود، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. این موضوع موجب خواهد شد تا همه ذی‌نفعان بتوانند نقش خود را ایفا کنند و به انجام وظایف خود بپردازند.

به‌گفته وی، وقتی سیاست کلانی را ترسیم می‌کنید، بخش زیادی از چالش‌های کنونی حل خواهد شد؛ ازجمله مرز بین اصلاح، هدایت و حمایت مشخص می‌شود، مسئولیت بخش خصوصی هم مشخص خواهد شد. علاوه‌براین دو مولفه پیشران‌های اقتصادی و حلقه‌های اتصال بازرگانی برای وصل شدن به بازارهای جهانی نیز اهمیت دارد.

باستانی با بیان اینکه این دو نکته نگاه «توسعه صادرات‌محور» دارند، افزود: گاهی بنا را بر این می‌گذاریم که توسعه واردات‌محور کار می‌کنیم، اما باید براساس مزیت‌ها نگاه صادرات‌محور داشته باشیم و این نگاه صادرات‌محور که شکل گرفت، حلقه‌های مفقوده مثل جایگاه علم و فناوری در صنعت چاپ باید شناخته شود.

وی در بخش پایانی صحبت‌های خود بر لزوم ارائه آمار از صنعت چاپ تاکید کرد و گفت: برای درنظر گرفتن سرمایه و اعتبار ویژه برای این صنعت، باید ابتدا آمار دقیقی از گردش مالی صنعت چاپ به دست بیاید تا بتوانیم جایگاه صنعت چاپ را تثبیت کنیم. همه حوزه‌ها مهم هستند اما برای اینکه بتوان سیاست‌گذاری خاصی برای این صنعت انجام داد، جمع‌آوری چنین داده‌ها و اطلاعاتی لازم و ضروری است.

۸۵ درصد اقتصاد کشور دولتی است

در ادامه این نشست، غلامرضا شجاع، مدیرعامل شرکت تعاونی لیتوگرافی گفت: صحبت‌های من در ارتباط با اقتصاد کلان کشور است؛ چون صنعت چاپ جدا از دیگر صنایع نیست. شعار سال از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی یعنی همه مسئولان در سه قوه با همه توان خود برای رفع موانع و ایجاد زمینه‌های مناسب تلاش کنند تا به شعار نزدیک شویم. بعضی از مسئولان با زرنگی در تحقق شعار رهبری بعد از «مسئولان» کلمه «مردم» را هم اضافه می‌کنند.

وی ادامه داد: درحالی که حدود ۸۵ درصد اقتصاد کشور، دولتی و نیمه‌دولتی، ۵ درصد تعاونی و ۱۰ درصد در اختیار بخش خصوصی است، مردم سهمی ندارند، معتقدم منظور رهبری مشارکت مردم در جهش تولید، زمینه‌سازی ازسوی دولت و دو قوه دیگر، برای مردم باید انجام شود تا عموم فعالان اقتصادی در همه امور از مالکیت، عاملیت و مدیریت خود مردم، مالک منابع تولیدی کار و محصول کار خود باشند.

شجاع با بیان اینکه منظور حضرت آقا، بی‌تردید مشارکت همه مردم آماده سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان بوده نه عده‌ای سرمایه‌دار در بخش خصوصی، افزود: نزدیک‌ترین روش تحقق شعار می‌تواند در بخش تعاونی‌ها شکل بگیرد تا عدالت بنیان و موجب رفع فقر و کاهش فاصله طبقاتی شده و مانع تمرکز ثروت در دست عده‌ای خاص شود.

وی با طرح این موضوع که باید برای تحقق شعار سال، شناخت دقیق از ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی کشور ضروری است، گفت: کشوری سرشار و غنی با ظرفیت‌های نفت، گاز، معادن، دریا، کشاورزی و فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌های مختلف از سوی دیگر درصد خوب و بالا از هوش سرشار جوانان نخبه، نیروی انسانی کارآمد فعال و علاقه‌مند به کشور هستیم.

به‌گفته وی، برای تحقق جهش تولید با مشارکت مردمی، احیای اعتماد عمومی برای جلب توجه مردم است تا شاهد همراه نشدن اکثریت مردم با دولت‌ها نباشیم، واقعیت این است که اکنون انقلاب اسلامی در فضای جنگ ترکیبی و تحریم‌های ظالمانه و همه‌جانبه قرار دارد و مهمترین آن جنگ اقتصادی است.در این میان باید مردم را همراه کرد و دلشان را به‌دست آورد تا الگوی موفق حضور مردمی در دوران دفاع مقدس، شاید تکرار و به‌دست آید.

صنعت چاپ رابط بین تولید و فرهنگ و هنر است

در ادامه این نشست، محمدعلی حسینیان، استاد دانشگاه و فعال حوزه علم و فناوری با بیان اینکه ایرانیان، در بیشتر علوم و فنون از پیشگامان جهان بوده‌اند، گفت: درگذشته مدعی بسیاری از علوم و صنایع بودیم و حتی پس از تحولات غرب و پیشرفت علمی کشورهای غربی نیز پای ادعای خود ماندیم اما متاسفانه هیچ‌گاه در قرن‌های اخیر کار زیربنایی درستی انجام ندادیم.

وی درباره نقش صنعت چاپ در کشور نیز توضیح داد: می‌توان گفت که چاپ به جرئت تنها صنعتی است که رابط میان دنیاهای صنعت و تولید و فرهنگ و هنر است؛ ابتدا باید بدانیم در کدام نقطه در این صنعت قرار داریم؛ بخش اعظمی از تاریخ بشر، یک گام به جلو و دو گام به عقب بوده است. باید از درجا زدن جلوگیری کنیم و بدانیم کجای کاریم.

حسینیان ادامه داد: این سوال باید پرسیده شود که آیا صنعت چاپ ظرفیت کافی و مناسب برای سرمایه‌گذاری را دارد؟ متاسفانه در همه این سال‌ها، تلاش همه دولت‌ها برای بهبود روابط خارجی بوده است؛ درحالی که اگر در این مدت به‌طور مستمر به خودکفایی پرداخته می‌شد، الان کشور در حوزه‌های گوناگونی به خودکفایی می‌رسید.

تشکل‌ها می‌توانند بخشی از وظایف دولت را به دوش بکشند

جلال ذکایی، نائب رئیس اتحادیه لیتوگرافان با بیان اینکه مخاطب اصلی شعار جهش تولید، دولتمردان هستند، گفت: چیزی که موجب می‌شود این شعار در حد شعار باقی بماند، روبه رو نشدن با برخی حقایق و واقعیات است، دولتمردان به این باور نرسیدند که چه ظرفیت‌هایی در بخش خصوصی وجود دارد و برآیند بخش خصوصی، تشکل‌های غیردولتی هستند.

وی افزود: انجمن علمی فناوری چاپ باید نمایندگی همه بخش‌های علمی صنعت چاپ را داشته باشد، اتحادیه‌ها باید نماینده بخش خصوصی و زیرمجموعه خود باشند، اما نبود باور از زمانی ایجاد می‌شود که حکومت به این باور نرسیده است که تشکل‌ها می‌توانند بخشی از وظایف دولت را به دوش بکشند، باید این ذهنیت در کشور نهادینه شود. متاسفانه معضل جدی بخش خصوصی، بی تمایلی به گفت‌وگو است، متاسفانه جنگ و جدل طرفداران بیشتری نسبت به گفت‌وگو و تعامل دارد.

ذکایی با بیان اینکه درواقع علاقه داریم، پشت تریبون برویم و داد و فریاد کنیم، عنوان کرد: این روند ادامه پیدا می‌کند و در نهایت سر صنف بی‌کلاه می‌ماند. بخش خصوصی چقدر تلاش کرده تا ظرفیت‌های خود را در اختیار دولت قرار دهد؟ گوهر فراموش شده در این حوزه، گفت‌وگو در زمینه‌های دولتی و غیردولتی است. تشکل‌ها باید با همکاری با انجمن‌های علمی، مانند انجمن چاپ، نیازهای خود را بیان کنند و راهکار علمی و عملی خود را از انجمن طلب کنند.

به‌گفته وی، رویکرد گفت‌وگو اینگونه است اما متاسفانه هنوز در وزارتخانه‌هایی مثل صمت و ارشاد، آمار درستی از صنعت چاپ وجود ندارد، حتی متاسفانه باید گفت که تعاریف نیز در وزارتخانه از صنعت چاپ نادرست و اشتباه هستند. با همه این تفاسیر، تنها خواسته بنده از مقامات دولتی و مسئول برای صنعت چاپ این است که هر اقدامی ممکن است برای خشکاندن ریشه رانت در این صنعت انجام دهند.

علیقلی اعظمی، فعال حوزه تولید کارتن و مقوا نیز در سخنانی کوتاه به موضوع چالش‌های موجود بر سر راه تولید اشاره کرد و گفت: در صنعت چاپ کشور به خصوص موضوع ناترازی انرژی مشکلی جدی داریم؛ همچنان با مشکلات زیرساختی و پایه مانند تامین برق روبه‌رو هستیم. متاسفانه وضعیتی ایجاد شده که حتی امکان پیگیری این مطالبات نیز وجود ندارد. به زودی فصل سرما نیز از راه می‌رسد و مشکلات تامین گاز و گازوئیل وجود خواهد داشت.

وی افزود: انتظار داریم که احترام بیشتری برای شرکت‌های این حوزه در نظر گرفته شود. حدود ۶۶ سال در این حوزه در قالب یک شرکت فعالیت می‌کنم و نباید با این سابقه با چنین مشکلاتی روبه‌رو شویم. چنین مشکلاتی سبب از دست رفتن نیروی کار می‌شود و کارگری که با کارخانه قطع همکاری کرده است به سراغ مشاغلی مانند تاکسی‌های اینترنتی می‌رود.

آتشه سلیمانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه رنگ در سخنانی با بیان اینکه از سال‌ها پیش تلاش کردم تا بتوانیم استانداردهای مختلفی ازجمله استانداردهای زیست‌محیطی برای صنعت چاپ و بسته‌بندی تعریف کنیم، گفت: من طرح خود را به وزارت ارشاد بردم که با تغییر وزیر، این موضوع بدون پیگیری باقی ماند، متاسفانه در این فرآیند تلاش زیادی کردیم تا جلوی استفاده از مواد خراب در صنعت بسته‌بندی گرفته شود و هوشمندسازی انجام شود اما از جایی به بعد، هیچ پیگیری خاصی انجام نشد.

به‌گفته وی، متاسفانه دلیل موفق نشدن در کشور، همین بی‌نظمی و بی‌توجهی به تعهد قانونی است. اکنون یک‌دهه از طرح من برای تعریف این استانداردها می‌گذرد، در این سال‌ها، بسیاری از مواد سرطان‌زا به علت بسته‌بندی غیراستاندارد همچنان وجود دارند، متاسفانه یک‌دهه گذشته و بسته‌بندی از صادرات محصول عاجز بوده و دلیل آن، نداشتن کیفیت لازم بوده است. با همه این مسائل، همچنان توجهی به این استانداردها نمی‌شود.

به گزارش ایبنا؛ در پایان این مراسم از اسکندر خمسه‌پور، پیشکسوت صنعت چاپ، خانواده زنده‌یاد کریم زارع، سعید باستانی، سعید حاجیلو، احمدرضا شفیعی، غلامرضا شجاع، حمید غفاری، سیدعبدالله غمیلویی، شاهرخ شیرمست، علیرضا عظیمیان، بهنام زنگی و محمد بیطرفان با اهدای لوح تقدیر و تندیس و هدیه تقدیر شد.