به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ۱۳ آبان‌ماه، روزی که به عنوان روز دانش‌آموز شناخته می‌شود، یادآور یکی از رویدادهای تاریخی و مهم برای دانش‌آموزان ایران است؛ روزی که نشان‌دهنده قدرت و نقش تأثیرگذار نسل نوجوان و جوان در روند تاریخ ایران است.
مطالعه و شناخت تاریخ برای دانش‌آموزان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا آن‌ها را با گذشته آشنا می‌کند و به درکی از چالش‌ها، رشادت‌ها و رویدادهای تأثیرگذار تاریخی می‌رساند. آگاهی از تاریخ، نه‌تنها ابزاری برای درک بهتر دنیای پیرامون است؛ بلکه به دانش‌آموزان یاری می‌دهد چشم‌اندازی روشن‌تر و ایده‌هایی خلاقانه‌تر برای آینده‌ای بهتر در ذهن خود ترسیم کنند. این آگاهی به‌ویژه برای دانش‌آموزان ایرانی که در کشوری با تاریخی کهن و غنی زندگی می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
به مناسبت ۱۳ آبان‌ماه، روزی که برای دانش‌آموزان به یادگار مانده است، بررسی کتاب‌های چاپ اول در سال ۱۴۰۳ درباره تاریخ ایران، دریچه‌ای به سوی نسل نوجوان می‌گشاید تا با تاریخ سرزمین‌شان آشنا شوند؛ این آشنایی روند شکل‌گیری درست هویت و خودشناسی آن‌ها را آسان می‌کند. در این گزارش، به معرفی کتاب‌های تاریخ و جغرافیای ایران (رده‌بندی دیویی ۹۵۵) پرداخته‌ایم که برای نخستین‌بار به چاپ رسیده‌اند و دانش‌آموزان را با واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی سرزمین‌شان آشنا می‌کنند.
رده‌بندی دیویی بخش ۹۰۰ تا هزار به کتاب‌هایی اختصاص دارد که به تاریخ، جغرافیا و علوم وابسته پرداخته‌اند. به‌طور کل، تقسیمات کد دیویی ۹۰۰ «تاریخ، جغرافیا و علوم وابسته» شامل موارد زیر است:
- ۹۱۰: جغرافیای عمومی، سیاحت‌نامه
- ۹۲۰: سرگذشت‌نامه‌های عمومی، نسب‌شناسی و علائم رسمی
- ۹۳۰: تاریخ جهان باستان
- ۹۴۰: تاریخ عمومی اروپا
- ۹۵۰: تاریخ عمومی آسیا، خاور دور
- ۹۶۰: تاریخ عمومی آفریقا
- ۹۷۰: تاریخ عمومی آمریکای شمالی
- ۹۸۰: تاریخ عمومی آمریکای جنوبی
- ۹۹۰: تاریخ عمومی سایر قسمت‌های جهان
این دسته از کتاب‌ها، مخاطبان را با رویدادها، شخصیت‌ها و تحولات فرهنگی و تاریخی آشنا می‌کنند. با توجه به رویدادهای تاریخی همچون سیزدهم آبان‌ماه که نقطه عطفی در تاریخ ایران به‌ویژه دنیای دانش‌آموزان ایرانی به شمار می‌آید، انتشار چنین کتاب‌هایی می‌تواند به شناخت ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی نوجوانان کمک شایانی کند. این رویکرد باعث می‌شود نسل‌های جدید با اعتمادبه‌نفس بیشتر و دیدگاهی آگاهانه به سوی آینده گام بردارند و مسئولیت‌های اجتماعی و تاریخی خود را با انگیزه بیشتری برعهده بگیرند.
از ابتدای ۱۴۰۳ تا به امروز، ناشران صنعت کتاب کودک و نوجوان، ۱۵۹ کتاب در زمینه تاریخ در رده‌بندی دیویی ۹۰۰ تا هزار، چاپ کرده‌اند. ۱۱۱ عنوان از این آثار، در حوزه تاریخ عمومی آسیا و خاور دور منتشر شده است که بیشتر کتاب‌ها مرتبط به تاریخ ایران است.
تعداد کل کتاب‌های تولیدشده در کد دیویی ۹۵۵ (ایران) زیرشاخه «تاریخ، جغرافیا و علوم وابسته» از ابتدای ۱۴۰۳ تا ۱۳ آبان‌ماه: ۱۰۴ عنوان
تعداد کل کتاب‌های تألیفی تولیدشده در کد دیویی ۹۵۵ (ایران) زیرشاخه «تاریخ، جغرافیا و علوم وابسته» از ابتدای ۱۴۰۳ تا ۱۳ آبان‌ماه: ۹۹ عنوان
عناوین و مشخصات تعدادی از کتاب‌های منتشرشده:
| نام کتاب | انتشارات | نویسنده / مترجم | قیمت به ریال | تعداد صفحات |
قهرمانی از مدرسه‌ی من |
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس | رکسانا بلوری‌انور | ۵۰۰۰۰۰ | ۲۰ |
دوشنبه می‌بینمت! |
بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس | معصومه علیزاده | ۵۰۰۰۰۰ | ۱۶ |
نقشه‌ی گنج |
رود آبی | فرزانه فراهانی | ۷۷۰۰۰۰ | ۲۴ |
تاریخ ایران برای کودکان و نوجوانان |
پیام عدالت | اعتمادی، بابک | _ | ۵۰ |
عشق من ایران |
معبر (وابسته به حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان خراسان شمالی) | مریم برزگر | ۶۰۰۰۰۰ | ۲۴ |
روز بارانی |
خط‌شکنان (وابسته به اداره کل حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد) | فاطمه دادگستر | ۲۵۰۰۰۰ | ۱۲ |
تابستان خاطره‌انگیز |
سازنده | محمدپارسا محمدی | ۷۰۰۰۰۰ | ۲۰ |
نوروز |
کوهسالان | نوشین نوری | ۴۰۰۰۰۰ | ۱۲ |
پرواز با گنجشک‌ها: برای کودکان سال‌های پایانی دبستان و نیمه اول دبیرستان |
مؤسسه فرهنگی‌هنری قدر ولایت | محسن پرویز | ۵۰۰۰۰۰ | ۱۶ |
سفر به بام خورشید |
مدافعان | رضا حسن‌زاده‌کواکی | ۶۵۰۰۰۰ | ۱۶ |
یل سیستان |
اهل دل | سیدعلی کریمیان | ۳۰۰۰۰۰ | ۱۲ |
۲۰ کده |
سبز بهار | زهرا غلامزاده‌مهرآبادی | ۱۲۰۰۰۰۰ | ۴۴ |
به افتخار همه بچه‌های ایران |
مؤسسه علمی آینده سازان | محمدصادق سرمت‌شوشتری | ۱۵۰۰۰۰ | ۵۰ |
چابکسوار |
نورالشهدا (وابسته به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس اداره کل استان گلستان) | عایشه‌بی‌بی نازقلی‌زاده | ۹۰۰۰۰۰ | ۱۸ |
عقیق ارغوانی |
۲۷ بعثت (وابسته به مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت سپاه محمد رسول اله) (ص) | شیما ناصری | ۵۰۰۰۰۰ | ۲۴ |
غوره غوره عسل زنبوره |
برگ کاهی | لیلا گودرزیان‌فرد | ۶۴۰۰۰۰ | ۱۴ |
شهید بزرگوار ما |
خط‌شکنان (وابسته به اداره کل حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد) | محمدهادی خسروی‌راد | ۱۵۰۰۰۰۰ | ۳۴۱ |
کی اوله؟: براساس خاطراتی از شهید علی‌رضا شمسی‌پور |
لاله سرخ | فاطمه بگزاده | ۴۰۰۰۰۰ | ۱۶ |
از دنیا بگذر، اما رفیق من بمان |
تحسین | نجمه طرماح | ۱۵۰۰۰۰۰ | ۱۳۶ |
سه روز سه خرما: برگرفته از زندگینامه شهید حسن نصیری‌محمد |
پارلاق قلم | مریم بابایی‌بناب | ۳۵۰۰۰۰ | ۱۲ |
- «نقشه‌ی گنج»
کتاب «نقشه‌ی گنج» یک جلد از مجموعه ۸ جلدی «خلیج فارس، خانه ماست» است که انتشارات رود آبی (ناشر اختصاصی ادبیات دینی کودک و نوجوان) آن را چاپ کرده است. این نشر مجموعه‌ای را درباره بزرگ‌ترین سرمایه آبی کشورمان یعنی خلیج فارس، سامان داده است. خلیج فارس و کرانه‌ها و جزیره‌های آن از دیرباز تا کنون در پیدایش فرهنگ و تمدن غرب آسیا تأثیری ویژه داشته‌اند و ایرانیان با وجود تنوع زبانی و قومی‌شان از خرده‌فرهنگ‌های این پهنه آبی در طول تاریخ نگاهبانی کرده‌اند. با وجود برگ‌های پرشمار تاریخ فرهنگی خلیج فارس گزینش موضوعات این مجموعه بر اساس اولویت‌هایی که برای مخاطب هدف مفهوم‌تر هستند، صورت گرفته است.
دسته‌بندی محتوایی این مجموعه عبارت‌اند از:
- اهمیت خلیج فارس و مستندات آن در جایگاه عنصر اصلی هویت ملی
- نگاهبانی از مرزهای خلیج فارس در فراز و فرود رویدادهای تاریخی قدیم و جدید
- وظیفه‌شناسی شخصیت‌های ملی در میدان حفظ میراث طبیعی کشور
- راهبرد رشد علمی اکنون و آینده ناظر به سرمایه خلیج فارس
محتوای این ۸ کتاب شامل شعرها و قصه‌هایی است که همگی به‌نوعی با «خلیج‌فارس» ارتباط دارند. قصه‌ها و شعرهای این کتاب‌ها، ترکیب خوبی برای شناخت هر چه بیشتر و بهتر خلیج‌فارس برای کودکان‌مان ایجاد کرده است. عناوین و محتوای ۸ جلد این مجموعه عبارت‌اند از:
«آن مرد دریایی»؛ یک قصه درباره فرمانده یگان ویژه تکاوری نیروی دریایی. «هیولای تاریکی»؛ درباره شهید نادر مهدوی و ارزش کار مدافعان ایران در مرزهای خلیج‌فارس و در مقابل دشمنان زورگو. «مثل توی قصه‌ها»؛ مجموعه شعر درباره خلیج‌فارس است که با ۱۰ شعر قشنگ به استقبال کودکان ما آمده. «قلعه غول‌های نارنجی»؛ قصه‌ای که از دشمنان و دزدهای قدیمی خلیج‌فارس تعریف می‌کند و نعمت‌هایی که در خلیج فارس وجود دارند. «ف مثل فارسی»؛ که درباره فارسی‌بودن خلیج و ایرانی‌بودن بخش بزرگ خلیج است. «خاطره‌های فراموش‌نشدنی»؛ قصه قهرمان‌های خلیج فارس که جان خودشان را برای امنیت ایران و خلیج فارس از دست دادند و شهید شدند. از «خلیج‌فارس تا خلیج فارس»: از سفر دور دنیای نیروی دریایی ارتش ایران قصه دارد. «نقشه گنج»؛ قصه‌ای درباره نقشه خلیج فارس و ارزش معنوی خلیج فارس.
- «عقیق ارغوانی»
این کتاب روایتی کودکانه از زندگی شهید مدافع امنیت، آرمان علی‌وردی است که به همت انتشارات ۲۷ بعثت چاپ و روانه بازار نشر شده است. تصور کنید انگشتری که روزگاری در دست قهرمانی بوده، قصه‌ای برای گفتن دارد؛ قصه‌ای که شاید در ظاهر ساده باشد؛ اما درون آن لحظات بزرگی از زندگی، عشق، ایمان و ازخودگذشتگی جای گرفته است. شیما ناصری، نویسنده کتاب «عقیق ارغوانی»، به سراغ این انگشتر رفته است تا از زبان آن، روایت زندگی شهید آرمان علی‌وردی را برای کودکان و نوجوانان بازگو کند. انگشتر، یار وفادار این قهرمان، در کتاب «عقیق ارغوانی» ما را به دنیای او می‌برد؛ به زمانی که در اردوهای زیارتی شرکت می‌کرد و روزهایی که او به وطن و امنیت مردمش می‌اندیشید.
این کتاب که روایتی ادبی و دلنشین از زندگی شهید آرمان علی‌وردی است، تلاش می‌کند مفاهیم بزرگی همچون، ازخودگذشتگی و دفاع از میهن را با خلاقیت و به زبان داستان برای کودکان بیان کند. شهید آرمان علی‌وردی متولد ۱۳ تیر سال ۱۳۸۰ در تهران است. او در رشته مهندسی عمران در دانشگاه پذیرفته شد و پس از یک سال تحصیل، به دلیل علاقه به درس‌های حوزه، از دانشگاه انصراف داد و وارد حوزه علمیه شد. علی‌وردی در چهارم آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ در شهرک اکباتان تهران، در جریان ناآرامی‌ها پس از شکنجه و ضرب‌وشتم در کنار خیابان رها شد. او به بیمارستان بقیه‌الله منتقل شد و به‌دلیل شدت خون‌ریزی در ششم آبان‌ماه همان سال در ۲۱ سالگی درگذشت.
- «غوره غوره عسل زنبوره»
کتاب «غوره غوره عسل زنبوره» کتابی درباره سبک زندگی اصیل ایرانی‌اسلامی است؛ اما نه براساس قصه و خیال بلکه واقعیتی در معاصر برای فرزندان این سرزمین. این کتاب روایتی عاشقانه از رابطه پدر و فرزندی، روایتی از مهر و محبت‌های یک خانواده به یکدیگر است. «غوره غوره عسل زنبوره» برگرفته از یکی از داستان‌های کتاب «حاج جلال» و روایتگر شجاعت و ایثار شهید ابوالقاسم حاجی‌بابایی است.
لیلا گودرزیان‌فرد، نویسنده این اثر در این کتاب سعی کرده است قسمتی از یک زندگی پر از فراز و نشیب اما موفق را در قالب داستانی برای گروه سنی کودکان «ج» و «د» تصویرسازی کند. دغدغه نویسنده در این کتاب، پرداختن به فضائل اخلاقی است که شاید در دنیای مدرن امروز گَرد فراموشی به خود گرفته و همچنین معرفی الگوهای موفقی که متعلق به این مرز و بوم است تا کودکان این سرزمین کهن بی‌نیاز از الگوهای خارجی باشند.
نظر شما