به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علی داوودی مدیر دفتر شعر حوزه هنری که از جمله اساتید حاضر در این نشست بود گفت: مسئله شعر بانوان یک مسئله تقریباً تازه مطرح شده در ادبیات ما است و روز به روز در حال گسترش است.

وی تاکید کرد: یکی از مولفه‌هایی که شفیعی کدکنی درباره ویژگی شعر در دوره تحول بر می‌شمارد، فراگیری شعر بانوان است اگرچه در گذشته هم نمونه‌هایی بوده ولی شکل جریان‌ساز آن از مشروطه به بعد است که شعر بانوان و حضور بانوان در شعر رونق گرفته است. از پروین اعتصامی که اولین شاعری است که زمزمه شعر زنانه را داشته تا وقتی زمزمه‌ها تبدیل به فریاد و عصیان می‌شود و به تحولی دیگر ختم می‌شود باید شعرزنان در جامعه فرهنگی را باز تعریف کرد.

داوودی افزود: شعر نو به واسطه آزادی عملی که دارد این امکان را داشته که جریان‌های مختلفی شکل گیرد و چهره‌های شاخصی که هرکدام مسیری را پیش رو داشتند را رقم زند که از جمله آن فروغ فرخزاد و طاهره صفارزاده است.

مدیر دفتر شعر حوزه هنری ادامه داد: طاهره صفارزاده در بین چند چهره مثل پروین اعتصامی و شمس کسمایی و فروغ فرخزاد حتی اسمی متفاوت دارد و مسیری متفاوت را هم در پیش گرفته است. طاهره صفارزاده را با تاکید بر معنا و اندیشه در شعر میشناسیم و بیش از هر چیزی در فکر و آثار او بحث اعتراض، عدالت، پایداری، مقاومت و اندیشه جلوه دارد.

صفارزاده تمام معانی و تصاویر را در شعرش احضار می‌کند

وی تاکید کرد: صفارزاده از ابتدای کار خط فکری مشخصی داشت. توجه به نیاز و انسانی که نگاه رو به آینده دارد و آکنده از نیازهای تعریف نشده است در شعرش وجود دارد. او اگرچه پرچمدار اندیشه دینی و انسانی در شعر است ولی از رعایت ویژگی‌های ادبی در شعر غفلت نمی‌کند. چنانچه در ظواهر شعر و قالب‌های شعر ویژگی‌هایی دارد و یکی از اتفاقات یعنی شعر تصویری به نام او رقم خورده است.

داوودی همچنین گفت: صفارزاده از تنوع ادبی و ظرفیت‌های مختلف زبانی استفاده کرده و تشخص زبانی از ویژگی آثارش است که از بانک کوچه و بازار و فارسی و انگلیسی گرفته تا زبان کهن را برای ارائه معنا به خدمت گرفته است. در ساختار شعر او سلسله تداعی هرکجا ذهن شاعر را بکشاند کلام هم در پی آن می‌رود و چون ذهنش متمرکز بر معناست تمام معانی و تصاویر را در شعرش احضار می‌کند.

وی با اشاره به دو جریان شعر نیمایی و سپید در شعر نو گفت: صفارزاده راهی بینابین را انتخاب کرده که علی‌رغم اینکه شعرش وزن ندارد ولی هماهنگی موسیقایی بین کلمات دارد و ما احساس وزن می‌کنیم و او نام آن را طنین گذاشته و کتابی هم به همین نام یعنی «طنین در دلتا» از او می‌بینیم.

وی در ادامه به استفاده از ظرفیت طنز در شعر طاهره صفارزاده که در دامنه شعر انقلاب شاعرانی چون علیرضا قزوه از آن تأثیر پذیرفته‌اند اشاره کرد و افزود: شاعری صفارزاده حاصل تکامل و سلوک و زندگی وی در ایران و مهاجرت به خارج از کشور و آشنایی با زبان خارجی و تسلط وی به زبان انگلیسی است. در سه دوره شاعری صفارزاده انواع مختلفی از شعر را میبینیم که شامل تجربه جوانی، فصل نظریات قوی و آثار در هم تنیده با مفاهیم قرآنی و اسلامی است.

داوودی در پایان سخنانش عنوان کرد: منظور از شاعر انقلاب این است که بیش از هر چیز شعر انقلاب یک سلوک است تا خود را تزکیه کنیم و به پای اعتقاد و باورمان کار کنیم.

وی همچنین با تاکید بر ضرورت حمایت از اشعار دیگر شاعران از بانوان شاعر خواست تا اشعارشان با موضوع صفارزاده را ارسال کنند تا در صورت امکان منتشر شود.

در بخش دیگر این نشست، بانوان شاعر هریک به مطرح کردن مشکلات و دغدغه‌های خود در حوزه شعر انقلاب پرداختند. برخی به ضرورت توجه به شعر استان‌ها و شعر بانوان را مطرح کردند و بخشی دیگر از اهمیت شعر طنز و شعر کودک و نوجوان گفتند. در این بین مباحثی چون تعامل میان حوزه هنری و آموزش و پرورش برای تربیت نسلی انقلابی و معرفی الگوهایی چون طاهره صفارزاده که نوع نگاهش به زندگی درس‌هایی مهم برای نوجوانان امروز دارد هم بیان شد.

میلاد عرفانپور نیز با یادی از طاهره صفارزاده اظهار کرد: نزدیک به یکسال است که یکی از دغدغه‌های جدی ما بحث شعر بانوان انقلاب اسلامی است و کارهای خوبی هم تاکنون انجام شده است که از جمله آن برنامه‌هایی چون دوره آموزش تکمیلی بانوان انقلاب اسلامی تماشا است. در دوره تماشا فکر کردیم با ظرفیت متمایز بانوان می‌توانیم در راستای رفع سه خلا گام برداریم اول اینکه بزرگانی چون صفارزاده را معرفی می‌کنیم و با استفاده از ظرفیت‌ها و استعدادها تلاش می‌کنیم تا به قله‌های ادبیات و شاعران بلندمرتبه برسیم و آثاری به یادگار بگذاریم. در این امر همچنین می‌توانیم در حوزه نقد ادبی و تدریس شعر نیاز به فعالیت جدی و دیده شدن بانوان داریم و انشالله دوره تماشا این خلاها را به شکل اصولی پرکند. یکی از دغدغه‌های محمدمهدی دادمان طی ۴ سالی که در حوزه هنری حضور دارد بانوان هنرمند بوده و وی همواره به اینکه مسیر برای این افراد هموار شود توجه داشته‌اند.

پاسخ به دغدغه بانوان شاعر

عرفان‌پور در پاسخ به دغدغه‌های مطرح شده از سوی بانوان شاعر تشریح کرد: در خصوص استان‌ها با پیگیری معاونت استان‌ها محافل جدی شعر در کشور را راه‌اندازی و حمایت می‌کنیم. درباره پرداخت فعالانه صداوسیما به شعر و شعر بانوان هم این موضوع از دغدغه‌های ما است و اگر می‌بینیم که برخی شاعران حضور بیشتری در صدا و سیما دارند صرفاً بخاطر دسترسی راحت به آن شاعر، هزینه پایین برای دعوت از شاعر و آشنایی برخی از تولیدکنندگان برنامه‌های تلویزیونی با برخی شاعران است. همچنین ما باید روی شعر کودک و نوجوان کار کنیم و این خلا را کمتر کنیم.

وی افزود: فراخوان جشنواره سوره را تا پایان ماه منتشر می‌شود و علاقه‌مندان تا ۲۰ دی ماه فرصت ارسال آثار خواهند داشت تا آثار خود را در بخش‌های مجموعه شعر منتشر شده، مجموعه شعر منتشر نشده، بخش پنجگانه که شامل ارسال ۵ شعر است و بخش یادداشت نویسی و جستارنویسی و نقدنویسی به ما ارائه کنند.

وی ادامه داد: در همایش شعر انقلاب هم یکسری تغییرات داشته‌ایم و ما با رصد آثار از شاعران پیشرو تقدیر خواهیم کرد و افرادی که بدون اجبار یا انتشار فراخوان در شعر انقلاب پیشرو بوده‌اند را شناسایی و تجلیل می‌کنیم.

وی درخصوص بحث آکادمیک و میان رشته‌ای شعر که از سوی بانوان شاعر مطرح شده بود گفت: تلاش می‌شود تا ارتباط میان ادبیات خلاق و دانشگاهی پر شود و کاستی‌ها پوشش داده شود.

عرفانپور در بخش دیگری از سخنانش به اهمیت انس با قرآن تاکید کرد و درباره شعر طنز که دیگر دغدغه بانوان شاعر بود بیان کرد: دفتر طنز حوزه هنری ذیل دفتر آفرینش‌های ادبی حوزه هنری فعال است و ما پیشنهادات در این حوزه را به آن منتقل می‌کنیم. در بحث نوجوانان و آموزش و پرورش هم باید بگویم که این موضوع دغدغه ما است و در این حوزه استعدادیابی و ایده‌هایی چون تعامل حوزه هنری و آموزش و پرورش را به سورنا جوکار محول کرده‌ایم. در خصوص بحث شعر و مردم هم تلاش می‌کنیم ارتباط عمیق‌تری با بدنه مردم ایجاد کنیم.

صفارزاده شاعر پیشرو

عرفانپور حماسه درونی و مواجهه مستمر شاعر با خودش را عامل رسیدن شاعر به شوریدگی و رسیدن به آنِ خلق هنری دانست.

فریبا یوسفی نیز با قرائت شعر «استعفا» از صفارزاده شاعران حاضر در این نشست را دعوت کرد تا هر روز از ویژگی‌های این بانوی شاعر استفاده کنند و حداقل یک ویژگی را در کار خود پیاده کنند. وی طاهره صفارزاده را نه شاعر پیرو بلکه شاعری پیشرو دانست که نوع نگاه و اندیشه دینی را در شعر نیمایی و آزاد وارد کرده است.

گفتنی است، این نشست با عکس یادگاری بانوان شاعر با رئیس حوزه هنری و مدیران مرکز آفرینش‌های ادبی به پایان رسید.