به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، برخی اندیشه‌مندان باور دارند گسترش قرائت‌های ایدئولوژیک از یهودیت، مسبب اصلی تمام فجایعی است که امروز در منطقۀ فلسطین شاهد آن هستیم.
می‌توان گفت خاستگاه اصلی شکل‌گیری ایدئولوژی یهود، تفسیر تقلیل‌گرایانه از آموزه‌های یهودی است که بیش از همه در شریعت شفاهی یهودیت یعنی تلمود یافت می‌شود؛ عقایدی که نژاد یهودی را فراتر از دیگر انسان‌ها قرار می‌دهد و بدین‌ترتیب «بیگانگان» را به موجوداتی مادون انسان بدل می‌کند، تا آنجاکه یهودیان داخل اسرائیل نگرش تنفرآمیز و ظالمانه‌ای نسبت به غیریهودیان دارند.
فهم این مسئله و یافتن استناد علمی و صورتبندی پژوهش عالمانه درباره آن، کمک خواهد کرد تا رفتار سیاسی اسرائیل را بهتر فهم کنیم و به مسئله‌های مربوط به آن، واکنش دقیق‌تری بدهیم.
برای مثال، با وجود اینکه اسرائیل هیچ بازار و نفع اقتصادی خاصی برای غرب ندارد، چرا دولت‌های غربی تمام قد از آن حمایت می‌کنند، حتی منشور حقوق بشر خودشان را بدون ترس از بی‌آبرویی زیر پا می‌گذارند؟ مناسبات اسرائیل و غرب را چگونه باید فهم کرد؟ یا دلیل حمایت کلیسای اونجلیست از اسرائیل و این شدت احساس همبستگی چگونه توجیه می‌شود؟ چگونه مسیحیان صهیونیستی پدیدار شدند؟
می‌توان با خوانش و بررسی کتاب «الاهیات سیاسی در یهودیت» پاسخ چنین سؤال‌هایی را به‌دست آورد. در مواجهۀ اول، اسرائیل یک دولت برای یک دین است و شاید تنها دولت کنونی، با این ویژگی باشد. اسرائیل جایی نیست که مردمانی برای قرن‌های متمادی در آن سکونت داشته‌اند و در گذر روزگاران و جنگ‌ها و صلح‌ها زندگی کرده باشند و با وجودِ هفتاد رنگی در زبان و گویش و رسوم و دین و… دولت تشکیل داده باشند.
اسرائیل جایی است که هرکس یهودی باشد می‌تواند در آنجا اقامت کند و مهم نیست پیش از آنکه در اسرائیل اقامت کند، شهروند کدام کشور بوده است؛ اینجا یک قانون برای مهاجرت هست و آن «یهودی‌بودن» است.
بااین‌وصف، «یهودی‌بودن» و به‌تبع دین یهود در کانون مطالعه‌ای برای فهمیدن ماجرای اسرائیل و رفتارهای سیاسی آن، قرار می‌گیرد.
در این مطالعه باید از افتادن در دام ایدئولوژی و تحلیل رفتارها دوری کرد، بلکه باید در یک وضعیت روشمند، فهمید چگونه اقلیتی که مطابق آمار غیررسمی، به‌سختی به بیست میلیون نفر در سراسر دنیا می‌رسند، چنین دنیا را در دست گرفته و شرکت‌های بزرگ فیلم‌سازی و بانک‌های بزرگ جهانی را از آنِ خود کرده‌اند. تصور کنیم که آنان سرمایه‌داران بزرگ و کاربلد همۀ قرون اخیر بوده‌اند، پس چگونه سیل کمک‌های هزینه‌بر مالی و تسلیحاتی که در یک سال گذشته به اسرائیل شد، توجیه می‌شود؟
به نظر می‌رسد نظریه‌های جامعه‌شناسان و اقتصاددان در توضیح وضع موجود راهگشا نبوده و حتی فلسفه سیاسی نیز از توجیه و یا پاسخ به وضع موجود درمانده است؛ چراکه این قبیل دانایی‌ها در پی ارائه زندگی‌ای همراه با صلح و توسعه و پیشرفت هستند و می‌خواهند بودنِ مردمان در کنار هم، در صلح و قرار باشد. این دانایی‌ها نمی‌توانند کودک‌کشی و بمباران کردن بیمارستان و مدرسه را توجیه کنند. لذا باید از وجه دیگری مسئله را بررسی کرد و آن وجه جز ایدئولوژی چه می‌تواند باشد؟ همچون داعش که در یک ایدئولوژی بود که قتل‌عام کند تا به بهشت برین برسد. به نظر می‌رسد که می‌توان از یک الاهیات سیاست و یا یک سیاست الاهیاتی سخن گفت تا دلیل این رفتارها آشکار شود.
کتاب «الاهیات سیاسی در یهودیت» آشکارکردن الاهیات سیاسی و وجوه گوناگون آن در یهودیت را بر عهده دارد و پس از شرح و بحث تفاسیر مختلف از الاهیات سیاسی، راه خود را از میان نظریات کارل اشمیت و اسپینوزا می‌گشاید تا به اصلی‌ترین مؤلفه‌های شکل‌گیری الاهیات یهود دست یابد.
مهدی فدایی مهربانی در این اثر، یک تطور تاریخی را از پیدایش تا زمان حال، در پیش گرفته است اما نه تاریخ ظاهری و روی‌داده در تقویم را؛ بلکه روایت یهودیت را در تاریخ مقدس این قوم پیش می‌کشد و مخاطب را با التفاتی عمیق مواجه می‌کند که تمام تعالیم و باورها و اسطوره‌های چند هزار سال پیش یهود، اکنون هم با همان کیفیت نزد یهودی حاضر هستند و به همان میزان ارض مقدس برای یهود است که در زمان کورش بود. فقط قرن‌ها گذشته‌اند و چیزی تغییر نکرده است.
«الاهیات سیاسی در یهودیت»، به قلم دکتر مهدی فدایی مهربانی، دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران، از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی منتشر می‌شود. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر می‌توان به این مورد اشاره کرد که برای نخستین‌بار در کتابی به زبان فارسی، به الاهیات سیاسی امر جنسی به‌عنوان یکی از بارزترین حیطه‌های الاهیات سیاسی یهودی پرداخته شده است.
مهدی فدایی مهربانی نویسنده و پژوهشگر ایرانی حوزه فلسفه، عرفان، فلسفۀ سیاسی و الاهیات سیاسی و برگزیده جشنواره فارابی و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.
نظر شما