محسن مسعودیان‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در مشهد ضمن تبریک ولادت امام علی (ع) و روز پدر با بیان اینکه از نگاه حضرت علی (ع) توانمندی بدون توجه به برنامه‌های فرهنگی نامفهوم و بی‌معنا است و موجب عدم توانمندسای می شود، گفت: نظام مددکاری علوی می‌تواند خلاء های موجود در جامعه را پر و اختلاف طبقاتی را از بین ببرد.
این نویسنده با اشاره به نیاز جامعه فعلی به این مفاهیم بلند و متعالی حضرت علی (ع) گفت: کتاب نظام مددکاری علوی پیش‌درآمدی بر مددکاری اسلامی است که در ۸ سرفصل تدوین شده است، در فصل اول به جایگاه مددکاری در قرآن اشاره شده، قرآن کریم در آیات متعدد حضرت را به عنوان مددکار معرفی کرده و هدف آن از این آیات الگویابی است که بر اساس آن اقدامات رفاهی و محرومیت‌زدایی جامعه اسلامی با الگوگیری از حضرت باشد.
مددکاری جامع سیستماتیک و تشکیلاتی
وی با اشاره به فصل دوم این کتاب که با موضوع سلسله مباحث مددکاری علوی است، افزود: به استناد نهج البلاغه به ویژه‌نامه ۵۱ حضرت به مالک اشتر نشان می‌دهد نگاه ایشان یک مددکاری کاملاً جامع، سیستماتیک و تشکیلاتی و یک نگاه کاملاً حکومتی است؛ حضرت مباحث مختلفی چون شناسایی محرومین، طبقه بندی و روانشناسی آنها در آن مطرح می‌کنند.
مسعودیان‌راد تصریح کرد: حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «محرومان در جامعه در برنامه‌ریزی‌ها قرار نمی‌گیرند» و همچنین «مسئولان و متولیان با محرومان با چشم کم و تحقیر آمیز نگاه می‌کنند»، گاهی ما توسعه انجام می‌دهیم ولی پیوست محرومیت‌زدایی مغفول واقع می شود و جایگاه آنها مورد توجه قرار نمی‌گیرد و این مسائل موجب می‌شود اگر افراد فقیر صادق باشند دیگران تصور می‌کنند افراد کاذب هستند و جامعه نسبت به اینها دچار وارونگی ارزش‌ها می‌شود.
وی به عدالت جغرافیایی حضرت اشاره کرد و افزود: حضرت افرادی که در دوررس هستند مورد توجه قرار می‌دهند و مددکاری چهره به چهره و همایش برای محرومین را مطرح می‌کنند و نکاتی که مطرح می‌کنند مطالب کاملاً نوین و مترقی و نکات ارزنده‌ای است. بالغ بر ۱۰ مورد خصوصیت از جمله صبور بودن، بردباری، پرهیز از تنگ نظری و عدم غرور و خوش رفتار بودن برای افراد مددکار در نظر گرفتند و دستورالعمل‌های مفصلی در مورد مددکاران مطرح می‌کنند.
تفاوت مددکاری علوی و مددکاری کلاسیک
این کارشناس دینی گفت: در فصل دیگری از این کتاب به فقر از نگاه حضرت علی (ع) اشاره دارد، از نگاه حضرت فقر فقط بعد مادی ندارد و برای فقر و غنا مولفه‌های متعددی غیر از مسائل اقتصادی مسائل معنوی و اعتقادی از جمله قناعت و صبر بر فقر را مطرح می‌کنند.
وی با بیان اینکه تفاوت زیادی بین مددکاری علوی با مددکاری کلاسیک یا غربی وجود دارد که ناشی از تفاوت نوع نگرش امام علی (ع) به انسان است که نگاه به انسان را نگاه آخرت گرا می‌دانند و به مسائل کرامتی و اخلاقی و عدالت در فقر زدایی علاوه بر دلار و غذا توجه می‌شود در حالی که تعریف غرب از فقر مادی و ملاک دلار و غذا است و چون چنین نگاهی دارند راهبردهای آنها لجستیکی تعریف می‌شود.
وی با اشاره به نگاه فقر ستیزانه حضرت، افزود: امروز در جامعه شاهد فقر نمایی و مماشات با فقر و حفظ فقر و رسیدگی مختصر هستیم ولی نگاه حضرت فقر ستیز، ریشه‌ای و بنیادین است و نگاه مقطعی، کوتاه مدت و زودگذر نیست و در تعاریف حضرت نشان می‌دهد که فقر ریشه را مورد هدف قرار می‌دهند. از نگاه حضرت افرادی به ظاهر توانمند هستند اما در نوع نگاه، شخصیت و تفکر آنها فقر وجود دارد و بر عکس.
این نویسنده بیان کرد: در فصل چهارم حضرت برای توانمندی اصول و فروعی را تعریف کردند و سه اصل مهم اصل خردورزی در توانمندی، اصل عدالت ورزی و اصل اخلاق گرایی را مطرح کردند و علت بروز فقر در جوامع بشری به ستم ثروتمندان و نبود نظام عادلانه و متعادل توزیع ثروت دانستند، نگاه حضرت کاملاً حکومتی و معتقد هستند اگر فقر در جامعه دیده شد یعنی حکومت باید مورد بررس قرار گیرد و اگر در جامعه هعه افراد توانمند هستند سیاست های دولت و دولتمردان بسیار دقیق است و بر عکس هم صدق می‌کند.
توانمندی اخلاق گرایی است
وی با بیان اینکه نظام مددکاری علوی می‌تواند خلاءهای موجود در جامعه را پر و اختلاف طبقاتی را از بین ببرد، گفت: ما با نظام احسان می‌خواهیم کل جامعه را مدیریت کنیم و این نظام را جایگزین نظام عدالت قرار دهیم در حالی که از نگاه حضرت مبارزه با مفاسد اقتصادی و عدالت اجتماعی و توسعه ثروت از اصول توانمندی است. توانمندی اصل اخلاق و اخلاق‌گرایی است و از نگاه حضرت توانمندی بدون توجه به برنامه‌های فرهنگی نامفهوم و بی‌معنا است و موجب عدم توانمندسازی می‌شود.
مسعودیان‌راد تصریح کرد: در این کتاب به مسئله خودباوری در رسیدن به مرحله توانمندی از نگاه علوی پرداخته شده که نوین است و چنین طبقه بندی را در مباحث علمی مددکاری و اجتماعی نمی توان یافت، سیره اجرایی و الزامات محرومیت زدایی، اقدامات عمرانی، ساختن مسجد، اصلاح جاده، موقوفات و … حضرت و توصیه ایشان که در سیره محرومیت زدایی که به اصل مال نباید دست زد بلکه درآمد حاصله در انفاقات مصرف شود که متاسفانه در جامعه این اتفاق نمی‌افتد.
وی با بیان اینکه مددکاری علوی نکات نوین و بکر و کاربردی است و ما در اقدامات محرومیت‌زدایی دچار اشتباهات متعددی هستم، بیان کرد: آخرین مبحث این کتاب بحث ساده زیستی حضرت و توجه ایشان به کلانشهرها و جمعیت را به عنوان را سرمایه می‌بینند و ضرورت توسعه شهری و حقوق شهروندی و مبلمان شهری، تعهدگرایی و خردورزی در مدیریت شهری، حوداث غیرمترقبه، محیط زیست و حفظ آن، امور حیوانات و عدالت در مورد حیوانات و.... است.
نظر شما