سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): هنر همواره به‌عنوان وسیله‌ای برای بیان احساسات، افکار و تجربیات انسانی مورد استفاده قرار گرفته است. در این میان، هنرمندان تجسمی مانند نقاشان و عکاسان، با استفاده از تصاویر، دنیایی را به تصویر می‌کشند که کلمات قادر به بیان آن نیستند. با این حال، برخی از این هنرمندان تصمیم گرفته‌اند تا دنیای خلاقانه خود را از طریق نوشتن نیز به اشتراک بگذارند. در این گزارش، به بررسی هنرمندانی می‌پردازیم که از دنیای هنرهای تجسمی به دنیای نویسندگی قدم گذاشته‌اند و آثار مکتوبی را خلق کرده‌اند که بازتاب‌دهنده تجربیات و دیدگاه‌های هنری‌شان است.
مهدی آذر یزدی: از عکاسی تا نویسندگی برای کودکان
مهدی آذر یزدی (۱۳۰۰-۱۳۸۸) یکی از نویسندگان برجسته ایرانی است که پیش از ورود به دنیای نویسندگی، به حرفه عکاسی مشغول بود. او که تحصیلات رسمی نداشت، با مطالعه و خودآموزی، به یکی از نویسندگان محبوب کودکان تبدیل شد. مجموعه کتاب‌های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» او که بازنویسی داستان‌های کهن ایرانی برای کودکان است، همچنان مورد توجه قرار دارد. این مجموعه در سال ۱۹۶۶ موفق به دریافت جایزه یونسکو شد.
محمد رسولی: ترکیب فلسفه و هنر در «ناسوخ»
محمد رسولی، هنرمند ایرانی، با کتاب «ناسوخ» که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، ترکیبی از فلسفه تاریخی و اسطوره‌های ایرانی را با نگاهی سورئال ارائه داده است. این کتاب که به سبک مدرنیسم سوررئال نوشته شده، به مسائل معاصر نیز می‌پردازد. همچنین، فیلم کوتاهی بر اساس این کتاب ساخته شده که در بخش «کتاب و سینما» جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران نامزد شده است.
پاری‌نوش صنیعی: از روان‌شناسی تا رمان‌نویسی
پاری‌نوش صنیعی، نویسنده ایرانی، با تحصیلات در رشته روان‌شناسی، به عنوان محقق دولتی فعالیت می‌کرد. او با نوشتن رمان «سهم من» که به ۲۶ زبان ترجمه شده و در سال ۲۰۱۰ جایزه بوکاچیو را دریافت کرده است، به شهرت رسید.
کیک استارلی: راهنمای زندگی برای هنرمندان جوان
کیک استارلی، هنرمند تصویری، با نوشتن کتاب «راهنمای زندگی برای هنرمندان جوان» تجربیات و دیدگاه‌های خود را در مورد زندگی هنری و چالش‌های آن با خوانندگان به اشتراک گذاشته است. این کتاب به عنوان منبعی الهام‌بخش برای هنرمندان نوپا محسوب می‌شود.
هنرمندان بین‌المللی: از بوم نقاشی تا صفحات کتاب
در سطح بین‌المللی نیز هنرمندان بسیاری وجود دارند که به نویسندگی روی آورده‌اند. به عنوان مثال:
• پتی اسمیت: این هنرمند چندرسانه‌ای آمریکایی که به عنوان خواننده، ترانه‌سرا و نقاش شناخته می‌شود، با نوشتن کتاب «فقط بچه‌ها» که خاطرات او را در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی روایت می‌کند، به عنوان نویسنده نیز مطرح شده است.
• دیوید هاکنی: نقاش و عکاس بریتانیایی، با نوشتن کتاب‌هایی مانند «دانش رازآلود» که به بررسی تکنیک‌های نقاشی قدیمی می‌پردازد، دانش و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک گذاشته است.
• سالی مان: عکاس آمریکایی، با نوشتن کتاب «خاطرات فوری» که به زندگی شخصی و حرفه‌ای او می‌پردازد، به عنوان نویسنده نیز شناخته می‌شود.
محمدرضا اصلانی: از شعر تا سینما
محمدرضا اصلانی، هنرمند ایرانی، کار خود را به عنوان شاعر آغاز کرد و سپس به فیلم‌سازی روی آورد. او و همسرش، سودابه فضائلی، خود را از شرکت‌کنندگان در جنبش‌های «شعر دیگر» و «نثر دیگر» می‌دانند که شامل چهره‌های مهمی مانند بیژن الهی، یدالله رؤیایی، بهرام اردبیلی و هوشنگ ایرانی است. اصلانی در سال ۱۹۶۲، همراه با هم‌کلاسی‌هایش در مدرسه هنرهای تزئینی، کتاب شعری به نام «شب‌های نیمکتی، روزهای باد» منتشر کرد که در محافل ادبی ایران به عنوان آینده‌ای پیشرو برای شعر موج نو محسوب می‌شد.
او بعدها از شعر موج نو به سینمای موج نو روی آورد و فیلم‌هایی مانند «شطرنج باد» را در سال ۱۹۷۶ ساخت که پس از سال‌ها ممنوعیت، در سال ۲۰۲۰ بازسازی و در جشنواره کن به نمایش درآمد.
هدی حدادی: تصویرگری که به شعر و نویسندگی پرداخت
هدی حدادی، هنرمند ایرانی، به عنوان تصویرگر، نویسنده و شاعر شناخته می‌شود. آثار او اغلب از فمینیسم محیط‌زیستی حمایت می‌کنند و زنان را به عنوان راویان و قهرمانان داستان‌های زندگی‌شان به تصویر می‌کشند. حدادی در سه سالگی، در آغاز انقلاب اسلامی در ایران، و در پنج سالگی، در زمان شروع جنگ ایران و عراق بود. نقاشی‌های او در این دوره تنها دختران، زنان و طبیعت را نشان می‌داد و هیچ اثری از جنگ یا ایدئولوژی در آن‌ها دیده نمی‌شد. او در ده سالگی شروع به نوشتن شعرهایی با الهام از شاهنامه فردوسی کرد. حدادی در نوزده سالگی، در حالی که دانشجوی طراحی گرافیک در دانشگاه هنر تهران بود، حرفه خود را با انتشار در مجلات کودکان آغاز کرد. تا به امروز، بسیاری از کتاب‌های او در ایران، ایالات متحده، دانمارک و فرانسه منتشر شده است.
منیر شاهرودی فرمانفرمائیان: از هنر تجسمی تا خاطره‌نویسی
منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، هنرمند ایرانی، به خاطر آثارش که ترکیبی از هنر مدرن و سنتی ایرانی است، شناخته می‌شود. او در سال ۲۰۰۸، کتاب خاطراتی به نام «یک باغ آینه: خاطرات» را با همکاری زارا هوشمند منتشر کرد. این کتاب، داستان زندگی او را از کودکی در ایران تا تبدیل شدن به یک هنرمند بین‌المللی روایت می‌کند. فرمانفرمائیان در این کتاب، به تجربیات خود در دنیای هنر و چالش‌هایی که به عنوان یک زن هنرمند با آن‌ها مواجه بوده، می‌پردازد.
اکاترینا پانیکانوا: نقاشی بر صفحات کتاب‌های قدیمی
اکاترینا پانیکانوا، هنرمند روسی، به خاطر نصب‌های بزرگ خود که شامل نقاشی با جوهر بر صفحات کتاب‌های قدیمی است، شناخته می‌شود. او در سال ۱۹۷۵ در سن پترزبورگ روسیه متولد شد و در حال حاضر در ایتالیا زندگی می‌کند. پانیکانوا از کتاب‌های قدیمی به عنوان بوم نقاشی استفاده می‌کند و تصاویری سورئال خلق می‌کند که مرز بین هنر تجسمی و ادبیات را محو می‌کند.
دلایل روی‌آوری هنرمندان تجسمی به نویسندگی
دلایل متعددی وجود دارد که هنرمندان تجسمی به نویسندگی روی می‌آورند:
• بیان عمیق‌تر تجربیات: برخی هنرمندان احساس می‌کنند که کلمات می‌توانند جنبه‌هایی از تجربیات و احساسات آن‌ها را بیان کنند که تصاویر قادر به انتقال آن نیستند.
• مستندسازی فرآیند خلاقیت: نویسندگی به هنرمندان این امکان را می‌دهد که فرآیند خلاقیت خود را مستند کرده و با دیگران به اشتراک بگذارند.
• گسترش دامنه هنری: برخی هنرمندان با ورود به دنیای نویسندگی، دامنه هنری خود را گسترش داده و به بیان مفاهیم و ایده‌های جدید می‌پردازند.
چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی هنرمندان نویسنده
هنرمندانی که به نویسندگی روی می‌آورند، با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی مواجه می‌شوند:
چالش‌ها
• انتظارات مخاطبان: مخاطبانی که با آثار تجسمی هنرمند آشنا هستند، ممکن است انتظارات متفاوتی از آثار مکتوب او داشته باشند.
• تسلط بر مهارت‌های نوشتاری: نویسندگی نیازمند مهارت‌ها و تکنیک‌های خاصی است که ممکن است برای هنرمندان تجسمی چالش‌برانگیز باشد.
فرصت‌ها
• جذب مخاطبان جدید: نویسندگی می‌تواند به هنرمندان کمک کند تا با جذب مخاطبان جدید، دامنه تأثیرگذاری خود را گستر
هنرمندانی که به نویسندگی روی می‌آورند، با ترکیب تجربیات بصری و ادبی خود، آثاری منحصر به فرد خلق می‌کنند که به درک عمیق‌تر از هنر و زندگی منجر می‌شود. این تداخل هنری نشان‌دهندهٔ پیوند عمیق میان هنرهای تجسمی و ادبیات است و نشان می‌دهد که خلاقیت هنری محدود به یک حوزه نیست، بلکه می‌تواند در زمینه‌های مختلف بروز یابد.
نظر شما