سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - یوسف ملایی: کتاب «ژرف دریا و تاریک چاه» مشتمل بر ۴ داستان بومی واقع‌گرایانه اما تلخ تحت عنوان راحله، نمله، خلیل و عفیفه است. نویسنده، تصویر مستندی از زندگی عامه مردم قشم قدیم را با قلم ادبی و جملات کوتاه به تصویر می‌کشد. استفاده از کُهن واژگان قشمی در روایت‌های زنانه و درگوشی و آوردن فرهنگ واژگان در پانویس، عامدانه به کشش داستان مساعدت می‌کند.

جزئیات در داستان‌های کتاب جایگاه ویژه‌ای دارند. نویسنده، رنگ‌ها، روشنایی‌ها و تاریکی‌ها را با قلمش نمایه می‌سازد و روایت می‌کند.

کتاب «ژرف دریا و تاریک چاه» اثر اسماً دریانورد نویسنده قشموند، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه است که بر اساس روایت‌های بومی شکل گرفته‌اند. این کتاب نه‌تنها مخاطب را با قصه‌هایی الهام‌گرفته از زندگی مردم جزیره قشم همراه می‌کند، بلکه دریچه‌ای به فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و آداب‌ورسوم این منطقه می‌گشاید.

در این کتاب، نویسنده با تکیه بر روایت‌های بومی، قصه‌هایی را بازگو می‌کند که ریشه در زندگی مردم جزیره دارند؛ قصه‌هایی که در میان امواج نیلگون خلیج فارس و خاک گرم جنوب زاده شده‌اند.

در این کتاب «کلوکا» همان آشپزخانه است. «داتی» نامادری می‌شود. «حبّا» یعنی مادربزرگ و «کُنچیل» همان کوچه است. بعضی «چیغار» (فریاد) می‌کشند. برخی «مُریه» بر گردن دارند. بعضی هم با «دُختلوک» بازی می‌کنند. در این کتاب مردان نیز تا رسیدن به «غبّه» دریاهای عمیق، «رسته» پارو می‌زنند و «نهمه» نغمه می‌خوانند.

این اثر از مشتمل بر واژگان و اصطلاحات تخصصی متنوع دریایی است. از «سلیدون» آشپزخانه شناور تا «تِرکیت» بادبان کوچک، «اوزار گَپ» بادبان بزرگ، «دول» دکل، «نولیه» نقشه، «دیره» قطب نما، «ماچله» آذوقه، «تال ها» صخره‌های ساحلی، «منشووه» قایق چوبی پارویی، «ستاره گاه» ستاره شمال و «بَر» خشکی و ساحل را می‌شود زندگی کرد.

طرح جلد کتاب اثر مهسا ثابت دیلمی است. امواج آبی بی‌کران خلیج فارس یادآور‬ عروس قشمی است. دست چپ حنابسته او از زیر امواج پیداست.

ویژگی این کتاب، بسامد بسیار بالای واژه‌ها و اصطلاحات جزیره است که در دل روایت‌ها تنیده شده‌اند. این ویژگی کتاب، خواننده را با لحن، گفتار و زیست‌بوم مردم جزیره آشنا می‌سازد و این کتاب را فراتر از یک مجموعه داستان، به فرهنگ واژگان مکتوب بدل ساخته است.

ژرف دریا و تاریک چاه، برای علاقه‌مندان به ادبیات بومی، مردم‌شناسی و فرهنگ جنوب ایران اثری منتاسب خواهد بود ضمن اینکه در لابه‌لای این داستان‌ها، اطلاعاتی در زمینه تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و آداب و رسوم جزیره قشم بازتاب یافته است.

در بخشی از داستان راحله آمده است:

یک روز و یک شب گذشته اما نه مرگ مرا به تن می‌گیرد نه زندگی. دوباره از حال می‌روم. این بار که چشم باز می‌کنم شلوغی اطراف نفسم را تنگ می‌کند. صداها را «دَبِّر نمی‌کنم» تشخیص نمی‌دهم. چشم‌هایم را نیمه باز می‌کنم؛ ننه، فطم دایه، دافطیم، «ماشه» مادر عایشه و زهرا را بالای سرم می‌بینم و آن سوتر دکتر «گور» گَبر (دکتر هندی) که می‌گوید؛ می‌گذارید کار از کار بگذرد بعد پی دکتر می‌فرستید! ببریدش کشتی! دافطیم به صدا می‌آید: عفان الله! همین رسوایی مان کم است که زن زائو را بفرستیم وسط آن همه مرد. بقیه به نشان توافق یا سر تکان می‌دهند یا نُچ نُچ می‌کنند. دکتر می‌گوید:...

به گزارش ایبنا، کتاب «ژرف دریا و تاریک چاه» به قلم اسماً دریانورد، در قطع رُقعی، در ۱۰۸ صفحه به قیمت ۱۱۰ هزار تومان، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، برای نخستین بار در سال ۱۴۰۳ به همت انتشارات موسسه «آذینه گل مهر تهران» چاپ و منتشر شد.