فلسفه چیزی جز دعوت به تحقیق و تجسس نیست؛ کما اینکه تجدد نیز عین تجسس و تحقیق منظم و روش مند است.
وی افزود:"من ابایی ندارم که بگویم آرمانی می اندیشم و برای همین تفکر را برتر از هر چیز دیگر می دانم. فلسفه و تفکر از این منظر برای من نوعی محاوره و گفتگو یا حدیث نفس است. گفتگوهایی سقراط که نوع ناب فلسفیدن است نیز نوعی محاوره و گفتگو با دیگری بود."
"مجتهدی" با اشاره به مقاله "امانوئل کانت"، فیلسوف آلمانی، درباره روشنگری، گفت: تجدد یعنی این شعار کانتی که «شهامت دانستن داشته باش». اما قضیه تنها به اینجا ختم نمی شود، این جسارت در تفکر و دانستن باید با صبر و شکیبایی و تحقیق همراه باشد. در واقع این قیدهایی است که دکارت برای دانستن قائل شده و من از این جهت در این مورد او را برتر از کانت می دانم."
وی ادامه داد: " شعار من این است که بلد بودن فایده ندارد؛ آنچه مهم است دانستن است. در واقع آنچه ما می دانیم و بلد هستیم مهم نیست؛ آنچه مهم است، تلاش برای آموختن بیشتر است و از همین منظر من همواره برای آموزش اهمیت ویژه ای قائل بوده ام."
این استاد فلسفه تاکید کرد: " من در عرصه آموزش هم همواره جوانان را دعوت به تحقیق و آموختن می کنم و آنان را از شنیدن و حفظ کردن برحذر می دارم. آموختن و تحقیق در سنت ها و میراث امر مهمی است که همواره شاگردان خود را طی این سال ها با این امر آشنا کرده ام. ما از نفی خود و چیزهایی که داشته وداریم، به جایی نرسیده ایم."
"مجتهدی" افزود: " من طی این سال ها فرد امیدوار و خوش بینی شده ام و یقین دارم جوانان ایرانی با تفکر و توجه به سنت های خود می توانند به شکوفایی فرهنگ خود دامن زنند. زیرا از نظر من تجدد چیزی جز شکوفایی فرهنگ بومی نیست؛ غربی شدن برای ما به معنی متجدد شدن نیست."
در این نشست که به نقد و بررسی کتاب «فلسفه و تجدد»(نوشته دکتر کریم مجتهدی) اختصاص داشت دکتر "محمد منصور هاشمی"، محقق و دکتر "حسین کلباسی"، استاد فلسفه، نیز سخنانی ایراد کردند و به ارزیابی و بررسی انتقادی کتاب پرداختند.
"هاشمی" کتاب دکتر "کریم مجتهدی" را رویکردی تاریخی به مفهوم "روشنگری" معرفی و تصریح کرد: " مجتهدی سعی کرده برای مخاطب ایرانی برداشتی تحلیلی، انضمامی، و تاریخی به دست دهد."
وی برخی از فصول کتاب مثل بخش «نامتناهی» را دارای ارتباط مفهومی زیادی با کلیت کتاب ندانست و برخی از فصل ها مانند «آشنایی ایرانیان با ولتر» را بدیع تر از بقیه معرفی کرد و افزود:"تا به حال کمتر کسی علی رغم اهمیت و معروفیت ولتر در ایران، از این منظر به وی نگریسته است. البته دکتر مجتهدی در نقد خود ولتر را فیلسوف ندانسته یا فیلسوف مهمی نمی داند، خوب اساساً قرار هم نیست ولتر فیلسوف درجه یکی باشد. ولتر نماینده روشنگری است و به دلیل نوع نگاهش و رویکرد انتقادی اش مهم است نه به خاطر فیلسوف بودنش."
در ادامه نیز دکتر "حسین کلباسی" درباره بررسی انتقادی یک اثر گفت: "انتقاد بر خلاف آنچه متداول است تنها به بیان کاستی های یک اثر باز نمی گردد و بیان جنبه های مثبت را نیز شامل می شود. به همین دلیل من هم به نکات مثبت اثر استادم می پردازم و هم به برخی نکات که اگر رعایت می شد بهتر بود."
این استاد فلسفه با اشاره به رویکر مولف کتاب به مفهوم فلسفه، تصریح کرد: " فلسفه بر خلاف آنچه عده ای می پندارند تنها یک فن و تخصص صرف نیست باکه محاوره ای است که امکان فهم و تعالی را فراهم می سازد و این رویکری است که دکتر مجتهدی نیز آن را مطرح کرده است.
"کلباسی" افزود: " دکتر مجتهدی بحث تجدد را همواره با مفهوم سنت ملازم و قرین می داند و این نکته مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای داشت. از این منظر دغدغه مولف در فهم نسبت تجدد و فلسفه مهم است و این موضوعی است که در نام کتاب نیز نمایان است."
وی مخالفت با سطحی اندیشی، دعوت به تامل فلسفی، وابستگی تجدد به سنت و فلسفه و دغدغه آموزشی کریم مجتهدی را در تالیف این کتاب مثبت ارزیابی کرد و اظهار داشت: " در نقد این کتب باید بگویم که بهتر بود برخی مقولات مانند مفهوم توسعه نیز مورد بررسی قرار می گرفت. همچنین بررسی و معرفی روشنگری در آلمان و حوزه آنگلوساکسون نیز به نظر من لازم بود."
کلباسی ادامه داد: " بهتر بود در کنار بررسی علم و دین و کلام و متافیزیک در اندیشه متفکران دوره روشنگری، کمی هم به معرفی و بررسی ادب و هنر و اندیشه های هنرمندان در آن دوران پرداخته می شد."
پس از سخنان "هاشمی " و "کلباسی"، "مجتهدی" گفت: "خوشحالم که عده ای کتاب مرا خوانده و درک کرده اند و آن را نقد می کنند. این بهترین دستاورد برای یک مولف است. در صورتی که تمجید از سر عدم فهم کتاب بیشتر به توهین شبیه است تا تمجید."
وی در پاسخ به انتقادات گفت: " من ولتر را بیش از فیلسوف بودن فردی ادیب، طنزنویس و منتقد می دانم و از این منظر نمی توانم او را با اندیشمندانی چون کانت و دکارت مقایسه کنم. "
"مجتهدی" افزود: اگر بحثی در کتاب مطرح شده که نزدیک به بحث تجدد نمی آمدهف این به دلیل گستردگی موضوع است. زیرا اصل تجدد برمبنای درک مفهوم نامتناهی شکل گرفته و باید به ان پرداخته می شد."
رئیس گروه فلسفه غرب پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره نحوه پرداخت مطالب در کتابش گفت: " من نه می توانستم و نه می خواستم که به تمام جوانب روشنگری و تاریخ و مفهوم آن بپردازم. کار من مانند کار یک مهندس معدن است که برای رسیدن به یک معدن غنی دست به تحقیق اکتشافی و گمانه زنی می زند."
مجتهدی ادامه داد: " من با برسی تعدادی از چهره های شاخص روشنگری از یک سو و بررسی چهره هایی که پیش از کمتر به آنها پرداخته شده و یا از این منظر خاص به آنها نگریسته نشده است، خواسته ام شمه ای از فکر و فلسفه و تاریخ عهد روشنگری را برای دانشجویان ترسیم نمایم."
این ستاد فلسفه دانشگاه تهران مطالب کتاب اش را در ادامه تدریس دانشگاهی و مکمل آن عنوان و تصریح کرد: "مباحثی را که در دانشگاه و در سر کلاس درس کمتر فرصت شده به بحث بگذارم در این کتاب با بیانی ساده و دانشجو فهم بیان کرده ام."
نظر شما