به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، طرح «گرنت» یا طرح «حمايت از ترجمه و انتشار کتاب ایران در بازار‌های جهانی» یکی از اقدامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که با رویکرد توسعه فرهنگ و ادبیات ایران در جهان در معاونت امور فرهنگی، پیگیری می‌شود. از اهداف اصلی اجرای این طرح، ایجاد بازار برای کتاب ایرانی و یا تقویت آن در کشور‌هایی است که پیش‌تر آثار نویسندگان ایرانی جایگاهی پیدا کرده بودند. در این راستا؛ دبیرخانه گرنت در سال گذشته 43 هزار و 300 یورو برای حمایت از ترجمه و نشر پدید‌آورندگان ایران در کشورهای مختلف بودجه اختصاص داده‌است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای تشکیل دبیرخانه طرح گرنت در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1394، در حوزه ادبیات دفاع مقدس هفت عنوان کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر شدهاست.
کتاب‌های «برف سرخ» نوشته سید‌حسین مرتضوی کیاسری، «یادت باشد» به قلم محمد‌رسول ملاحسنی، «پشت سنگر موج» نوشته قاسم یا‌حسینی به زبان عربی در کشور لبنان ترجمه شدهاست. این کتاب‌ها در مجموع، مشمول 2400 یورو حمایت شده‌اند.
سه ناشر خارجی دیگر این فهرست از کشور ترکیه هستند که کتاب‌های «هرس» نوشته نسیم مرعشی، «دختر شینا» به قلم بهناز ضرابی‌زاده و «ترکش لغزنده» اثر آیت دولت‌شاه را پسندیده‌اند. ناشران ترکیه‌ای برای ترجمه و انتشار این کتاب‌ها در مجموع مشمول حمایت 3700 یورویی طرح گرنت شده‌اند. آخرین کتاب این فهرست هم به کتاب «ناهید» نوشته شهریار زمانی اختصاص یافت که با حمایت هزار یورویی در روسیه منتشر شدهاست.
به‌نظر می‌رسد با وجود اهمیت موضوع دفاع مقدس و انتشار آثار دفاع مقدسی در جهان، تخصیص حمایت گرنت از تنها هفت عنوان کتاب دفاع مقدسی طی پنج سال، رقم پایینی باشد. البته در این زمینه، انتقاد اصلی متوجه دبیرخانه گرنت نیست، چراکه مسئولان این دبیرخانه، تنها به درخواست‌های ثبت شده از سوی ناشران خارجی که متقاضی ترجمه و انتشار آثار ایرانی‌اند، رسیدگی می‌کند و پایین بودن حجم درخواست‌ها، مساله‌ای است که سایر نهادهای مرتبط در حوزه فرهنگ در قبال آن مسئولیت دارند. علاوه‌براین آمار‌های دبیرخانه گرنت، نشان می‌دهد فقط سه کشور طی این سال‌ها مشتری کتاب‌های ادبیات دفاع مقدس بوده‌اند که این محدودیت نیز قابل بررسی است.
چند نکته برای تامل...
جمهوری اسلامی ایران در بیش از 63 کشور خارجی رایزن فرهنگی دارد که به‌معنای وجود ظرفیت قابل‌توجه برای معرفی ادبیات دفاع مقدس است. تقویت تعامل بین رایزن‌های فرهنگی با دبیرخانه گرنت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی براساس یک برنامه‌ریزی طولانی‌مدت می‌تواند زمینه‌ساز آشنایی ناشران خارجی با جریان نشر دفاع مقدس در کشور باشد.
به‌نظر می‌رسد تعامل مستمر بین رایزن‌های فرهنگی کشور با ناشران خارجی علاقه‌مند به ادبیات دفاع مقدس می‌تواند زمینه‌های تجدید چاپ آثار پدید‌آورندگان ایرانی را ایجاد کند. علاوه‌براین؛ رایزن‌ها به‌دلیل حضور طولانی‌مدت در دیگر کشور‌ها درک بهتری نسبت به وضعیت بازار کتاب و سلیقه و ذائقه مخاطب آن‌ها کشور دارند. آشنایی با بازار کشور‌ها دیگر امکان قابل‌توجهی را در اختیار مسئولان دبیرخانه طرح گرنت قرار می‌دهد تا براساس چشم‌انداز دقیق‌تر حمایت‌های هدف‌مند‌تری داشته باشند.
مساله بعدی، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب است. ایران هر ساله در برخی نمایشگاه‌های بین‌المللی از‌جمله پکن، فرانکفورت، مسکو، افغانستان و دیگر کشور‌ها شرکت می‌کند. ایجاد میز گرنت در این رویدادها، ظرفیت قابل‌توجهی را برای تعامل بین ناشران خارجی و ایرانی را ایجاد کرده‌است. از سوی دیگر، حضور ناشران و تشکل‌های مربوط به نشر آثار دفاع مقدس نیز در این رویدادها حضور قابل توجهی داشته‌اند. با این اوصاف، به نظر می‌رسد با تقویت حضور و مشارکت با جهان نشر و فراتر رفتن از برخی رویه‌های معمول و شاید حداقلی، می‌تواند نتایج بهتری را به همراه داشته باشد.
مساله دیگر، افزایش تعداد و مبلغ حمایت‌ها در طرح گرنت است. به‌هرحال افزایش مبالغ؛ اگرچه ملاحظاتی را می‌طلبد؛ اما می‌تواند در تشویق ناشران خارجی به ترجمه و انتشار آثار ایرانی موثر باشد. لازم به یادآوری است که ایوب دهقانکار، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اخیرا در گفت‌وگو با ایبنا، نسبت به این نکته اعلام آمادگی کرد و گفت: «مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، گفت: آمادگی داریم به‌عنوان یک بسته حمایتی، یک گرنت ویژه به تمام ناشران، مترجمان و نویسندگانی که در حوزه دفاع مقدس قلم می‌زنند و فعالیت دارند، اختصاص دهیم.» (متن مصاحبه را اینجا بخوانید)
جمیع این موارد می‌توان شرایط ترجمه و انتشار آثار ایرانی را در سایر کشورهای جهان، ارتقا دهد. البته نباید از ذکر این نکته نیز غافل ماند که مطابق با اطلاعات خانه کتاب و ادبیات ایران، از سال 1368 تا کنون، 51 عنوان کتاب دفاع مقدسی به زبان‌های خارجی ترجمه و منتشر شده است. (متن گزارش را اینجا بخوانید)
یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۹ - ۱۱:۵۶
نظر شما