کتاب «خاک نه نفت؛ عدالت محیط زیستی در زمانه بحران اقلیمی»، تألیف واندانا شیوا با ترجمه سیده فاطمه آقامیر؛ عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی به‌تازگی منتشر شده است. این اثر در چهار فصل با عنوان‌های «ابعاد سیاسی تغییر اقلیم»، «گاو مقدس یا خودروی مقدس؟»، «غذا برای خودروها یا انسان‌ها» و «خاک برتر از نفت»، نشان می‌دهد که رفتار ما با خاکِ زنده، گزینه‌های پایدار برای رویارویی با بحران‌های سه‌گانه اقلیم، انرژی و غذا را فراهم می‌کند.
.jpg)
سوخت‌های زیستی و امنیت غذایی
واندانا شیوا؛ دانشمند هندی که نسبت به زندگی عامه مردم سرزمینش بسیار دغدغه‌مند است، در بخشی از کتاب می‌نویسد: «سوخت‌های زیستی، یعنی سوخت‌های حاصل از زیست‌توده، همچنان مهم‌ترین منبع انرژی مردمان فقیر جهان هستند. مزارع بوم‌شناختی و سرشار از تنوع زیستی نه فقط منبع غذا، بلکه منبع انرژی هم به‌شمار می‌روند. انرژی مورد نیاز برای پخت‌وپز از زیست‌توده غیرخوراکی، نظیر ساقه‌های ارزن و حبوبات، درختان حاشیه مزارع و بیشه‌های پیرامون روستاها تأمین می‌شود. روستاهای پایدار در طول قرن‌ها، منبع انرژی نامتمرکز بوده‌اند.
استفاده از انرژی نامتمرکز حاصل از زیست‌توده، بخشی حیاتی از گذار از سوخت‌های زیستی به انرژی‌های تجدیدپذیر است. زیست‌توده را می‌توان به‌طور مستقیم برای پخت‌وپز و گرمایش استفاده کرد. همچنین می‌توان از زیست‌توده برای تولید گاز زیستی به‌مثابه منبعی از انرژی نامتمرکز استفاده کرد. از سوخت‌های زیستی می‌توان برای تولید برق در مصارف نامتمرکز استفاده کرد که در مقابل سوخت‌های زیستی و هسته‌ای گزینه‌ای پایدار به‌شمار می‌روند. سوخت‌های زیستی با کاربست قالبی مردم‌سالارانه و مدیریتی نامتمرکز، می‌توانند موجب تقویت تنوع زیستی، چرخش کربن، افزایش بهره‌وری کشاورزی، افزایش تاب‌آوری کشت‌بوم‌ها در رویارویی با تغییر اقلیم و افزایش امنیت غذایی و امنیت انرژی مردمان فقیر شوند.»
.jpg)
تأمین غذا در زمانه بحران اقلیمی
«کشاورزی صنعتی و سامانه‌های جهانی‌شده غذا، دو پیشران اصلی غذای ارزان و فراوان بوده‌اند. اما غذا دیگر ارزان نیست. عصر غذا و نفت ارزان به پایان رسید. تغییر اقلیم از کشاورزی صنعتی جهانی‌شده مبتنی بر سوخت‌های فسیلی متأثر است و بحران اقلیمی نیز به شکل‌های گوناگون بر امنیت غذایی تأثیر می‌گذارد؛ ازجمله سیلاب‌های شدیدی که در سال 2008 در آیوا رخ داد و خشکسالی شدید و مدیدی که استرالیا در سال 2007 شاهد آن بود. جهانی شدن همچنین موجب از بین رفتن اقتصادهای غذایی محلی و افزایش سیطره شرکت‌هایی نظیر مونسانتو و کارژیل بر سامانه‌های غذایی می‌شود. یکپارچگی جهانی کشاورزی در عمل به‌معنای سیطره جهانی بر منابع غذای جهان است.»
نخستین چاپ کتاب «خاک نه نفت» در 190 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 30 هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه شهید بهشتی به بازار نشر عرضه شده است.
نظر شما