معظمی مدرس زبان فرانسوی در دانشگاه در توضیح کوتاهی درباره ادبیات تطبیقی و چیستی آن گفت: ادبیات تطبیقی یک رشته یا بهتر بگویم یک شاخه نوپا در زمینه علوم انسانی است. در قرن بیستم تعداد نویسندگان و شاعران و خالقان آثار ادبی در غرب زیاد شد. سفرهای این مولفان به شرق دور و غرب خاورمیانه و... باعث شد با آثار شرقی آشنا شوند. این آشنایی باعث نوعی تطابق در ذهن این ادبا شد. این مسئله در کنار دلایل دیگر باعث شد که پژوهش‌های تطبیقی مورد توجه قرار بگیرد. در آغاز هدف این رشته بیشتر تطبیق دادن آثار مختلف بود و بیشتر هم در فرانسه متداول بود. آنها آثار مختلفی را با یکدیگر و در موازات هم مطالعه و مقایسه می‌کردند.
وی درباره رواج این رشته در کشورهای آمریکایی گفت: به‌تدریج این شاخه وارد سیستم آمریکایی شد. در آن زمان شیوه مقایسه‌ای فرانسوی در مطالعات ادبیات تطبیقی کنار گذاشته شد و آمریکایی‌ها مقایسه را در مقیاس جهانی در نظر می‌گرفتند و سعی در تطبیق دادن عناصر یک اثر با کلیت ادبیات در جهان داشتند.
.jpg)
از نویسنده کتاب ادبیات تطبیقی در نوسان درباره مسائلی که در ادبیات تطبیقی بررسی می‌شوند پرسیدیم. معظمی پاسخ داد: این بررسی تنها محدود به عنصرهای مادی نمی‌شود و گاهی جهان‌بینی دو مولف نیز در مقایسه با هم بررسی می‌شود. مثلا مقایسه ذهنیت مرگ در حافظ و یک شاعر فرانسوی. بنابراین در این بررسی هم مفاهیم ذهنی و هم عینی در نظر گرفته می‌شود.
بیتا معظمی صحبت‌هایش را با توضیح درباره شیوه‌های پژوهش رایج در ادبیات تطبیقی ادامه داد و گفت: پژوهش‌های رایج در مطالعات تطبیقی همان شیوه سنتی و فرانسوی را دارد. در بسیاری از رشته‌های دانشکده زبان‌های خارجی چند واحدی به موضوع ادبیات تطبیقی اختصاص داده می‌شود. یعنی با دانشجویان درباره شیوه‌های ادبیات تطبیقی در فرانسه صحبت می‌کنند و بعد به شیوه آمریکایی‌ها در ادبیات تطبیقی می‌پردازند. این‌ها همان آموزش تئوری به دانشجو است.
بعد از آن یک اثر از دو یا چند نویسنده که اشتراکاتی مانند مکتب ادبی همانند، زمان مشترک، سبک نوشتاری و... داشته باشند را با یکدیگر مقایسه می‌کنند.
بخش دیگر صبحت‌های بیتا معظمی درباره کتاب‌هایی بود که به طور معمول در زمینه ادبیات تطبیقی نوشته می‌شود، او اظهار کرد:کتاب‌های زیادی با سبک سنتی نوشته شده و هدف آنها نشان دادن تاریخ ادبیات تطبیقی، ریشه‌ها، روش‌ها و... است.
از بیتا معظمی درباره کتاب ادبیات تطبیقی در نوسان پرسیدیم. او در پاسخ به سوال «چه شد که تصمیم گرفتید چنین کتابی را بنویسید» گفت: این کتاب هم مخاطب عمومی دارد و هم مخاطب دانشگاهی. هدف از نوشتن این کتاب تکرار کردن همان شیوه‌های سنتی و حرف‌های کتاب‌های دیگر نبود. ما در مقدمه اثر نیز به این موضوع اشاره کرده‌ایم. در این کتاب سعی کردیم متنی نو تدوین کنیم که برای دانشجو تکراری نباشد. در این کتاب سعی شده است که نمونه‌های خاص و تازه‌ای نشان داده شود. مثلا متنی را که فیلم آن نیز ساخته شده است را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم تا برای دانشجو نیز جذاب باشد.
او در ادامه به همکاری‌اش با رویا لطافتی، نویسنده دیگر این کتاب اشاره کرد و سخنان خود را پایان داد و گفت: خانم رویا لطافتی استاد من در دانشگاه تربیت‌مدرس بود. ما پیش از نوشتن این کتاب آثار دیگری را نیز با یکدیگر تدوین کرده بودیم. طرح اولیه این کتاب را با نیز همکاری یکدیگر نوشتیم. مطالب کتاب هم با کمک یکدیگر جمع شد. نگارش و ویرایش این کتاب بیشتر بر عهده رویا لطافتی بود. منابع کتاب نیز در قالب کار مشترکی جمع‌آوری شد.
در معرفی این کتاب آمده است: «ادبیات تطبیقی در نوسان کتابی است در آستانه؛ آستانه چشم‌اندازی نو به مطالعات ادبیات تطبیقی. در نوسان بودن این مطالعات، خود نشان از جریان بالنده آن دارد و نویسندگان بر آن بودند تا نوسان روش‌ها را از روش‌های سنتی یا همان روش‌های تقابلی دو یا چند قطبی به سوی روش‌هایی فراگیرتر نشان دهند. ادبیات تطبیقی نقدی هدفمند است که به جست‌وجوی نوعی هم‌افزایی خلاقیت‌های ادبی می‌گردد. توصیف و تحلیل هم‌افزایی عناصر خلاقه در ادبیات؛ ادبیات و هنرها؛ ادبیات و دیگر تراوشات خلاقه آدمی، معنای روش در ادبیات تطبیقی است. در هر کدام از این همنشینی‌های درونی یا بیرونی، مرزی فرضی متصوّر است که کیفیتی را به کیفیتی دیگر می‌رساند تا جریان خلاقه دیگری در ادبیات رخ بنماید و مایه توسعه ادبیات شود؛ ادبیاتی که جهان موازی ماست و بسیاری از جلوه‌های انسانی را پس از دریافت از جهان واقعیت‌ها، بازآفرینی کرده و با قوتی بیشتر بازگردانده است».
کتاب ادبیات تطبیقی در نوسان را نشر سمت در 120 صفحه و با قیمت 9هزارتومان منتشر کرده است.
نظر شما