خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سید سلمان صفوی، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن: در ایام شیوع کرونا در لندن(۱۳۹۹)، کتاب‌های متعددی مطالعه کردم. با بیان اجمالی ویژگی و جذابیت‌های برخی، خواندن آنها را توصیه می‌کنم.
گلچینی از فلسفه در ایران
این مجموعه یک اثر پنج جلدی به زبان انگلیسی، شامل گزیده اندیشه‌های فلسفی، کلامی و عرفانی ایران از دوره زرتشت تا امروز است. جلد اول از دوره زرتشت آغاز شده و تا زمان عمر خیام ادامه می‌یابد. در هر بخش، گزیده‌ای از آثار همراه با یک مقدمه آمده که موجب جذابیت کتاب شده است. پروفسور سید حسین نصر استاد دانشگاه جورج واشنگتن و دکتر مهدی امین رضوی، ویراستاران این اثر مهم بوده‌اند. جلد اول این مجموعه در ۴۶۴ صفحه توسط انتشارات دانشگاه اکسفورد انتشار یافته است.
مجموعه آثار افلاطون
شامل چهل و پنج رساله از افلاطون است که با ترجمه انگلیسی توسط چندین مترجم، در ۱۸۰۸ صفحه در یک جلد در سال 1997 کمبریج آمریکا منتشر شده است. پروفسور جان کوپر استاد دانشگاه پرینستون، ویراستار این مجموعه، برای هر رساله، مقدمه کوتاهی همراه با تعلیقات نگاشته است. بازخوانی رساله سمپوزیوم (Symposium) در باره عشق و فایدون (Phaedo) در باره مرگ به نظرم جذاب بود.
رساله متافیزیک ارسطو
این کتاب نسخه سه زبانه متافیزیک ارسطو است، با ترجمه هر پاراگراف به انگلیسی، لاتین و زبان اصلی (یونان باستان). دانشجویان مطالعات کلاسیک و سایر علاقمندان به فلسفه و زبان‌های کلاسیک، در این نسخه سه زبانه نکات قابل توجهی برای نزدیکی بیشتر با ارسطو می یابند. ترجمه انگلیسی توسط دیوید راس (1908) معتبرترین مترجم انگلیسی ارسطو و متن لاتین، ترجمه قرون وسطایی ویلیام موربکه است. در پایان کتاب، اهم مطالب دستور زبان یونان باستان در جداول و توضیحات گرافیکی، با ترجمه ویلیام موربکه آمده، که به سفارش توماس آکوئیناس(مهمترین فیلسوف مسیحیت) صورت گرفته است. نظر آکوئیناس این بود که ترجمه لاتین این رساله تا حدِّ امکان به یونانی اصلی نزدیک باشد.
مجموعه آثار ارسطو (ویرایش آکسفورد)
این مجموعه در سال‌های 1912 - 1954 در 12 جلد به زبان انگلیسی انتشار یافت. این کتاب که به عنوان نسخه استاندارد انگلیسی ارسطو شناخته شده، نسخه ویرایش شده متون اصلی ترجمه‌های کلاسیک است که در سال ۱۹۹۵ توسط انتشارات دانشگاه پرینستون آمریکا در در دو جلد (۲۴۸۶ صفحه) منتشر شده است. بازخوانی سه کتاب «متافیزیک»، «اخلاق نیکوماخس» و «سیاست» ارسطو جالب بود. آرای فلسفی و اخلاق فلسفی بسیاری از متفکرین، همچنان متأثر از آرای فلسفی ارسطو است.
«اِنـِئاد» (دوره کامل رساله‌های فلسفی فلوطین، انئاد = تاسوعات، ۵۴ رساله)
«Enneads» اثر پلوتینوس (متولد 204 یا 205 میلادی) که در تاریخ فلسفه نقش اساسی دارد و نخستین نسخه کامل آن به زبان انگلیسی طی هفتاد و پنج سال گذشته است که زندگی فلوطین به روایت «فورفوریس» شاگرد فلوطین را نیز شامل می شود. جدیدترین ترجمه این کتاب به زبان انگلیسی، به رهبری لوید پی. گرسون و تیمی از کارشناسان خبره، بر اساس بهترین متن همراه با اندکی ویرایش هنری و اصلاحات صورت گرفته که ار نظر سازگاری واژگانی و حجم بالا، برای مطالعه استدلالات فلسفی فلوطین ایده آل است. حاشیه نویسی گسترده، ارجاعات متقابل و نقل قول‌های متعدد، متن ارزشمندی برای دانشمندان فلوطین شناسی و همچنین دانشجویان سنت افلاطونی فراهم آورده است. این کتاب در سال ۲۰۱۷ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج (در ۹۳۹ صفحه) انتشار یافت و در سال ۲۰۱۹ تجدید چاپ شد. بازخوانی «رساله دیالکتیک» و «رساله عشق فلوطین» جذابیت بیشتری داشت.
«شهر خدا» (City of God)
«شهر خدا» تألیف «سنت آگوستین» (۳۵۴-۴۳۰م.) فیلسوف الجزایری- رومی، کتابی در حوزه فلسفه سیاسی از منظر فلسفه مسیحی است که از جهت ساختاری، شامل 22 بخش است که از این رو آن را «22 کتاب» می‌خوانند.
از منظر اگوستین، ملت‌ها در طول تاریخ به دو قطب «مردم شهر خدا» و «مردم شهر دنیا» تقسیم می شوند. «مردم شهر خدا» با مرکزیت «اورشلیم»، زادگاه عیسی مسیح، انسانهایی خدایی و معتقد به توحیدند که به خداوند عشق می‌ورزند. نقطه مقابل آنها، «مردم شهر دنیا» با مرکزیت شهر بابل است (شهری با فساد و فحشای رایج در آن زمان). «مردم شهر دنیا» انسانهایی مغرور و متکبر با ادیان چند خدایی (مشرک) اند. آگوستین معتقد است «مردم شهر دنیا»، ظاهراً در شهر دنیا به سر می برند، اما در واقع در شهر خدا هستند و بالعکس «مردم شهر خدا» نیز گرچه ظاهراً در شهر خدا به سر می برند، لیکن در باطن در شهر دنیا هستند.
این امر گویای دیدگاه شمول گرایانه آگوستین در باره مسیحیت است که از پایه‌های شکل‌گیری نظریه «پلورالیسم دینی« جان هیک در عصر حاضر به شمار می رود. آگوستین، صِرف انجام اعمال ظاهری را در پذیرش مسیحیت کافی نمی‌داند و معتقد است، آنچه اهمیت دارد، باطن و نیت اعمالی است که با عشق به خداوند صورت می گیرد .
روز قیامت با مجزا شدن اهالی شهر دنیا و شهر خدا از یکدیگر، مشخص میشود کدامیک «اهل شهر دنیا» و کدامیک «اهل شهر خدا» هستند. آگوستین نخستین اندیشمند اروپایی بود که در فصل بیست و ششم کتاب یازدهم شهرخدا، عنوان کرد: «من می اندیشم، پس هستم». کتاب «شهر خدا» جزو آثار کلاسیک انتشارات پنگوئن است که در سال ۲۰۰۳ در ۱۱۸۴ صفحه انتشار یافت.
«اورشلیم» (Jerusalem) با عنوان فرعی «تجلی آلبیون غول» (The Emanation of the Giant Albion)
منظومه «اورشلیم»، طولانی‌ترین و مهمترین اثر ویلیام بلیک (۱۷۵۷- 1828) شاعر و عارف انگلیسی است. این اثر به خط بلیک نگارش یافته و شامل نقاشی‌های متنوع در حاشیه صفحات توسط مؤلف است. این کتاب که به عنوان «تئاتر نظری» توصیف شده، در چهار فصل، داستان سقوط یک غول به نام آلبیون را روایت می‌کند. به نظر بلیک، آلبیون نماد تمدن جهان غرب است. مفاهیم اشعار بلیک در قالبی شبیه سبك عراقی، شكل گرفته و همسانی جالبی با عرفان اسلامی و به ویژه اندیشه مولانا در مثنوی معنوی و غزلیات شمس دارد.
«بهشت گمشده» (Paradise Lost)
منظومه «بهشت گمشده» اثر جان میلتون(۱۶۰۸ - ۱۶۷۴) شاعر و نویسنده انگلیسی است. شهرت جان میلتون با شعر حماسی «بهشت گمشده» (1667) است، که در سبک (Blank Verse) سروده شده است. میلتون پیشگام «شعر سپید» در اروپا است. بهشت گمشده، روایت عرفانی مسیحی از هبوط انسان از بهشت اولیه، وسوسه آدم و حوا توسط ابلیس و اخراج آنها از باغ عدن بهشت است.
خانم دالووِی
رمان «خانم دالووِی» تألیف ویرجینیا وولف (1882-1941) نویسنده انگلیسی، در سال ۲۰۰۵ توسط مجله تایم، در شمار صد رمان برتر انگلیسی‌زبان از سال ۱۹۲۳ معرفی شد. در رمان «خانم دالووِی»، یک روز از زندگی خانم کلاریسا دالووِی در لندن در یکی از روزهای ماه ژوئن پس از جنگ جهانی اول توصیف میشود. راوی در خیابان‌های لندن گام بر می‌دارد و از منظر کلاریسا به آدم‌ها و محله‌های لندن می‌نگرد. در این سفر سریع، نویسنده از لندن و ساکنانش، تابلوی گسترده‌ای با ذکر برخی جزییات و کلیات ترسیم می کند. ویرجینیا وولف از پیشگامان سبک رمان‌نویسی «رمان نو» است. بسیاری از منتقدین، رمان «خانم دالووِی» را انقلابی در ادبیات قرن بیستم انگلستان می دانند.
غرور و تعصب
رمان «غرور و تعصب» اثر جین آستین(۱۷۷۵-۱۸۱۷م) نویسنده انگلیسی، یک رمان کلاسیک در حوزه فلسفه اجتماعی است. از نقاط قوت این رمان می توان به شخصیت پردازی قوی توصیف روابط عاشقانه و گاه متلاطم زنان و مردان جوان و تأثیر اختلاف طبقاتی در این روابط اشاره کرد.
تفسیر مثنوی نیکلسون
به مناسبت میلاد امام علی(ع) بار دیگر «تفسیر مثنوی نیکلسون»(۱۸۶۸-۱۹۴۵) مرور و در رادیو فرهنگ معرفی شد. تصویر حضرت علی(ع) در تفسیر مثنوی نیکلسون، از این جنبه چشمگیر است که علی(ع) را انسان کامل و ترازوی خوبی‌ها می خواند و در تفسیر بیت ۳۷۸۵ دفتر اول می‌نویسد: علی، به مثابه امت واحده است که همه صفات خداوندی که هم واحد است و هم کثیر، به او عطا شده است. (تفسیر انگلیسی مثنوی نیکلسون، ص۲۱۷) «امت وحدی، یکی و صد هزار ** بازگو ای بنده بازت را شکار»
الاصول العشره
بهترین کتاب موجز در باب مرگ اختیاری، تالیف نجم الدین کبری (۵۴۰-۶۱۸ق.) عارف شهید قرن ششم و استاد عطار نیشابوری است. مرگ اختیاری، مقابل مرگ اضطراری(طبیعی) است که قبل از آن به اراده واقع می شود و خاص سالکین الی الله است. در این مرگ، سالک به ارادۀ خویش، با نابودی هواهای نفسانی و رفع موانع وصال به محبوب؛ وجود خود را از همۀ صفات ذمیمۀ بشری مبرا می کند. مرگ اختیاری، مبتنی بر ده اصل است: توبه، زهد، توکل، قناعت، عُزلت، مداومت ذکر، توجه به سوی خدا، صبر، مراقبت و رضا. (الاصول العشره، تهران، مولی، ۱۳۶۳)
«اوصافُ الأشْراف»
کتابی مختصر از خواجه نصیرالدین طوسی در زمینه عرفان عملی است. «اوصاف الاشراف» مراحل سیر و سلوک را از ابتدای راه تا پایان آن در شش بخش به طور خلاصه بیان کرده است. از نظر فقیر این کتاب بعد از «الأصول العشره » نجم الدین کبری، بهترین کتاب مختصر در عرفان عملی است که در شش بخش به زبان فارسی نگارش یافته و جز بخش آخر، هر بخش متشکل از شش فصل است: بخش اول؛ آغاز حرکت: ایمان، ثبات، نیت، صدق، انابه، اخلاص. بخش دوم؛ موانع حرکت: توبه، زهد، فقر، ریاضت ، محاسبه، تقوی. بخش سوم؛ ویژگی‌های سالکان: فصل‌ها: خلوت، تفکر، خوف، رجا، صبر و شکر. بخش چهارم؛ مقدمات وصول: ارادت، شوق، محبت، معرفت، یقین، سکون. بخش پنجم: ویژگی‌های اهل وصول: توکل، رضا، تسلیم، توحید، اتحاد، وحدت. بخش ششم: فِنا.
گلچینی از فلسفه در ایران
این مجموعه یک اثر پنج جلدی به زبان انگلیسی، شامل گزیده اندیشه‌های فلسفی، کلامی و عرفانی ایران از دوره زرتشت تا امروز است. جلد اول از دوره زرتشت آغاز شده و تا زمان عمر خیام ادامه می‌یابد. در هر بخش، گزیده‌ای از آثار همراه با یک مقدمه آمده که موجب جذابیت کتاب شده است. پروفسور سید حسین نصر استاد دانشگاه جورج واشنگتن و دکتر مهدی امین رضوی، ویراستاران این اثر مهم بوده‌اند. جلد اول این مجموعه در ۴۶۴ صفحه توسط انتشارات دانشگاه اکسفورد انتشار یافته است.
مجموعه آثار افلاطون
شامل چهل و پنج رساله از افلاطون است که با ترجمه انگلیسی توسط چندین مترجم، در ۱۸۰۸ صفحه در یک جلد در سال 1997 کمبریج آمریکا منتشر شده است. پروفسور جان کوپر استاد دانشگاه پرینستون، ویراستار این مجموعه، برای هر رساله، مقدمه کوتاهی همراه با تعلیقات نگاشته است. بازخوانی رساله سمپوزیوم (Symposium) در باره عشق و فایدون (Phaedo) در باره مرگ به نظرم جذاب بود.
رساله متافیزیک ارسطو
این کتاب نسخه سه زبانه متافیزیک ارسطو است، با ترجمه هر پاراگراف به انگلیسی، لاتین و زبان اصلی (یونان باستان). دانشجویان مطالعات کلاسیک و سایر علاقمندان به فلسفه و زبان‌های کلاسیک، در این نسخه سه زبانه نکات قابل توجهی برای نزدیکی بیشتر با ارسطو می یابند. ترجمه انگلیسی توسط دیوید راس (1908) معتبرترین مترجم انگلیسی ارسطو و متن لاتین، ترجمه قرون وسطایی ویلیام موربکه است. در پایان کتاب، اهم مطالب دستور زبان یونان باستان در جداول و توضیحات گرافیکی، با ترجمه ویلیام موربکه آمده، که به سفارش توماس آکوئیناس(مهمترین فیلسوف مسیحیت) صورت گرفته است. نظر آکوئیناس این بود که ترجمه لاتین این رساله تا حدِّ امکان به یونانی اصلی نزدیک باشد.
مجموعه آثار ارسطو (ویرایش آکسفورد)
این مجموعه در سال‌های 1912 - 1954 در 12 جلد به زبان انگلیسی انتشار یافت. این کتاب که به عنوان نسخه استاندارد انگلیسی ارسطو شناخته شده، نسخه ویرایش شده متون اصلی ترجمه‌های کلاسیک است که در سال ۱۹۹۵ توسط انتشارات دانشگاه پرینستون آمریکا در در دو جلد (۲۴۸۶ صفحه) منتشر شده است. بازخوانی سه کتاب «متافیزیک»، «اخلاق نیکوماخس» و «سیاست» ارسطو جالب بود. آرای فلسفی و اخلاق فلسفی بسیاری از متفکرین، همچنان متأثر از آرای فلسفی ارسطو است.
«اِنـِئاد» (دوره کامل رساله‌های فلسفی فلوطین، انئاد = تاسوعات، ۵۴ رساله)
«Enneads» اثر پلوتینوس (متولد 204 یا 205 میلادی) که در تاریخ فلسفه نقش اساسی دارد و نخستین نسخه کامل آن به زبان انگلیسی طی هفتاد و پنج سال گذشته است که زندگی فلوطین به روایت «فورفوریس» شاگرد فلوطین را نیز شامل می شود. جدیدترین ترجمه این کتاب به زبان انگلیسی، به رهبری لوید پی. گرسون و تیمی از کارشناسان خبره، بر اساس بهترین متن همراه با اندکی ویرایش هنری و اصلاحات صورت گرفته که ار نظر سازگاری واژگانی و حجم بالا، برای مطالعه استدلالات فلسفی فلوطین ایده آل است. حاشیه نویسی گسترده، ارجاعات متقابل و نقل قول‌های متعدد، متن ارزشمندی برای دانشمندان فلوطین شناسی و همچنین دانشجویان سنت افلاطونی فراهم آورده است. این کتاب در سال ۲۰۱۷ توسط انتشارات دانشگاه کمبریج (در ۹۳۹ صفحه) انتشار یافت و در سال ۲۰۱۹ تجدید چاپ شد. بازخوانی «رساله دیالکتیک» و «رساله عشق فلوطین» جذابیت بیشتری داشت.
«شهر خدا» (City of God)
«شهر خدا» تألیف «سنت آگوستین» (۳۵۴-۴۳۰م.) فیلسوف الجزایری- رومی، کتابی در حوزه فلسفه سیاسی از منظر فلسفه مسیحی است که از جهت ساختاری، شامل 22 بخش است که از این رو آن را «22 کتاب» می‌خوانند.
از منظر اگوستین، ملت‌ها در طول تاریخ به دو قطب «مردم شهر خدا» و «مردم شهر دنیا» تقسیم می شوند. «مردم شهر خدا» با مرکزیت «اورشلیم»، زادگاه عیسی مسیح، انسانهایی خدایی و معتقد به توحیدند که به خداوند عشق می‌ورزند. نقطه مقابل آنها، «مردم شهر دنیا» با مرکزیت شهر بابل است (شهری با فساد و فحشای رایج در آن زمان). «مردم شهر دنیا» انسانهایی مغرور و متکبر با ادیان چند خدایی (مشرک) اند. آگوستین معتقد است «مردم شهر دنیا»، ظاهراً در شهر دنیا به سر می برند، اما در واقع در شهر خدا هستند و بالعکس «مردم شهر خدا» نیز گرچه ظاهراً در شهر خدا به سر می برند، لیکن در باطن در شهر دنیا هستند.
این امر گویای دیدگاه شمول گرایانه آگوستین در باره مسیحیت است که از پایه‌های شکل‌گیری نظریه «پلورالیسم دینی« جان هیک در عصر حاضر به شمار می رود. آگوستین، صِرف انجام اعمال ظاهری را در پذیرش مسیحیت کافی نمی‌داند و معتقد است، آنچه اهمیت دارد، باطن و نیت اعمالی است که با عشق به خداوند صورت می گیرد .
روز قیامت با مجزا شدن اهالی شهر دنیا و شهر خدا از یکدیگر، مشخص میشود کدامیک «اهل شهر دنیا» و کدامیک «اهل شهر خدا» هستند. آگوستین نخستین اندیشمند اروپایی بود که در فصل بیست و ششم کتاب یازدهم شهرخدا، عنوان کرد: «من می اندیشم، پس هستم». کتاب «شهر خدا» جزو آثار کلاسیک انتشارات پنگوئن است که در سال ۲۰۰۳ در ۱۱۸۴ صفحه انتشار یافت.
«اورشلیم» (Jerusalem) با عنوان فرعی «تجلی آلبیون غول» (The Emanation of the Giant Albion)
منظومه «اورشلیم»، طولانی‌ترین و مهمترین اثر ویلیام بلیک (۱۷۵۷- 1828) شاعر و عارف انگلیسی است. این اثر به خط بلیک نگارش یافته و شامل نقاشی‌های متنوع در حاشیه صفحات توسط مؤلف است. این کتاب که به عنوان «تئاتر نظری» توصیف شده، در چهار فصل، داستان سقوط یک غول به نام آلبیون را روایت می‌کند. به نظر بلیک، آلبیون نماد تمدن جهان غرب است. مفاهیم اشعار بلیک در قالبی شبیه سبك عراقی، شكل گرفته و همسانی جالبی با عرفان اسلامی و به ویژه اندیشه مولانا در مثنوی معنوی و غزلیات شمس دارد.
«بهشت گمشده» (Paradise Lost)
منظومه «بهشت گمشده» اثر جان میلتون(۱۶۰۸ - ۱۶۷۴) شاعر و نویسنده انگلیسی است. شهرت جان میلتون با شعر حماسی «بهشت گمشده» (1667) است، که در سبک (Blank Verse) سروده شده است. میلتون پیشگام «شعر سپید» در اروپا است. بهشت گمشده، روایت عرفانی مسیحی از هبوط انسان از بهشت اولیه، وسوسه آدم و حوا توسط ابلیس و اخراج آنها از باغ عدن بهشت است.
خانم دالووِی
رمان «خانم دالووِی» تألیف ویرجینیا وولف (1882-1941) نویسنده انگلیسی، در سال ۲۰۰۵ توسط مجله تایم، در شمار صد رمان برتر انگلیسی‌زبان از سال ۱۹۲۳ معرفی شد. در رمان «خانم دالووِی»، یک روز از زندگی خانم کلاریسا دالووِی در لندن در یکی از روزهای ماه ژوئن پس از جنگ جهانی اول توصیف میشود. راوی در خیابان‌های لندن گام بر می‌دارد و از منظر کلاریسا به آدم‌ها و محله‌های لندن می‌نگرد. در این سفر سریع، نویسنده از لندن و ساکنانش، تابلوی گسترده‌ای با ذکر برخی جزییات و کلیات ترسیم می کند. ویرجینیا وولف از پیشگامان سبک رمان‌نویسی «رمان نو» است. بسیاری از منتقدین، رمان «خانم دالووِی» را انقلابی در ادبیات قرن بیستم انگلستان می دانند.
غرور و تعصب
رمان «غرور و تعصب» اثر جین آستین(۱۷۷۵-۱۸۱۷م) نویسنده انگلیسی، یک رمان کلاسیک در حوزه فلسفه اجتماعی است. از نقاط قوت این رمان می توان به شخصیت پردازی قوی توصیف روابط عاشقانه و گاه متلاطم زنان و مردان جوان و تأثیر اختلاف طبقاتی در این روابط اشاره کرد.
تفسیر مثنوی نیکلسون
به مناسبت میلاد امام علی(ع) بار دیگر «تفسیر مثنوی نیکلسون»(۱۸۶۸-۱۹۴۵) مرور و در رادیو فرهنگ معرفی شد. تصویر حضرت علی(ع) در تفسیر مثنوی نیکلسون، از این جنبه چشمگیر است که علی(ع) را انسان کامل و ترازوی خوبی‌ها می خواند و در تفسیر بیت ۳۷۸۵ دفتر اول می‌نویسد: علی، به مثابه امت واحده است که همه صفات خداوندی که هم واحد است و هم کثیر، به او عطا شده است. (تفسیر انگلیسی مثنوی نیکلسون، ص۲۱۷) «امت وحدی، یکی و صد هزار ** بازگو ای بنده بازت را شکار»
الاصول العشره
بهترین کتاب موجز در باب مرگ اختیاری، تالیف نجم الدین کبری (۵۴۰-۶۱۸ق.) عارف شهید قرن ششم و استاد عطار نیشابوری است. مرگ اختیاری، مقابل مرگ اضطراری(طبیعی) است که قبل از آن به اراده واقع می شود و خاص سالکین الی الله است. در این مرگ، سالک به ارادۀ خویش، با نابودی هواهای نفسانی و رفع موانع وصال به محبوب؛ وجود خود را از همۀ صفات ذمیمۀ بشری مبرا می کند. مرگ اختیاری، مبتنی بر ده اصل است: توبه، زهد، توکل، قناعت، عُزلت، مداومت ذکر، توجه به سوی خدا، صبر، مراقبت و رضا. (الاصول العشره، تهران، مولی، ۱۳۶۳)
«اوصافُ الأشْراف»
کتابی مختصر از خواجه نصیرالدین طوسی در زمینه عرفان عملی است. «اوصاف الاشراف» مراحل سیر و سلوک را از ابتدای راه تا پایان آن در شش بخش به طور خلاصه بیان کرده است. از نظر فقیر این کتاب بعد از «الأصول العشره » نجم الدین کبری، بهترین کتاب مختصر در عرفان عملی است که در شش بخش به زبان فارسی نگارش یافته و جز بخش آخر، هر بخش متشکل از شش فصل است: بخش اول؛ آغاز حرکت: ایمان، ثبات، نیت، صدق، انابه، اخلاص. بخش دوم؛ موانع حرکت: توبه، زهد، فقر، ریاضت ، محاسبه، تقوی. بخش سوم؛ ویژگی‌های سالکان: فصل‌ها: خلوت، تفکر، خوف، رجا، صبر و شکر. بخش چهارم؛ مقدمات وصول: ارادت، شوق، محبت، معرفت، یقین، سکون. بخش پنجم: ویژگی‌های اهل وصول: توکل، رضا، تسلیم، توحید، اتحاد، وحدت. بخش ششم: فِنا.
نظر شما