خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، عبدالکریم جربزه‌دار، نزدیک به 40 سال است نشر اساطیر را مدیریت می‌کند. در سال دشواری که از یک سو با اقتصاد کرونا‌زده درگیر بود و از سوی دیگر روی تخت بیمارستان، برای درمان قلبش، زیر تیغ جراحان رفت درباره وضعیت نشر کتاب به ایبنا می‌گوید: «رُک و راست بگویم، اگر از نظر اقتصادی به جریان تولید کتاب نگاه کنیم، ناشران  تا پایان سال 1399 هم نباید باقی می‌ماندند.» جربزه‌دار در روزگاری که همه به اصول بازار‌یابی مدرن برای بقا کسب و کار خود فکر می‌کنند، همچنان معتقد است، چرخ‌دنده‌های تولید کتاب با عشق ناشر است که می‌چرخد.

این ناشر پیشکسوت اثر‌گذار‌ترین حمایت متولی اول فرهنگ کشور از تولید کتاب را برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌داند چراکه کتاب به «کور‌ترین نقطه ایران ارسال شد» و «ویترین کتاب به پهنه مملکت شکل گرفت.» 
 
سال 1399 که شیوع ویروس کرونا بیشتر کسب و کار‌ها را از سکه انداخت، برنامه حمایتی از فعالان این حوزه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف جبران بخشی از خسارت‌های ناشی از شیوع کرونا، شکل گرفت. تاثیر‌گذاری این حمایت‌ها از ناشران را چطور ارزیابی می‌کنید؟       
سال 1399 برای نشر در مقایسه با سایر صنوف سخت‌تر گذشت؛ کرونا چرخه اقتصاد صنعت نشر را کُند کرد و برهمه ابعاد زندگی مردم، اقتصادی و حتی اجتماعی تاثیر‌‌‌گذار بود. ناشران در این سال برای دریافت حمایت‌ها ـ تسهیلات بنگاه‌های آسیب‌دیده از کرونا ـ یا همان وام، به‌دلیل سازوکار‌ دشوار بانک‌‌ها، با مشکلات متعددی مواجه شدند. معرفی سه ضامن آن‌هم ضامن حقوق‌بگیر و شروط دیگر که کار را سخت کرد و به‌شخصه موفق به دریافت وام نشدم.

یکی از تجربه‌های مهم سال گذشته توجه به قابلیت‌های فضای مجازی و برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود. تجربه حضور در این نمایشگاه برای انتشارات اساطیر چطور بود؟     
برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، اقدام قابل‌توجه، مهم و ضروری بود. هرچند مانند هر کار جدید و نو، اشکلاتی داشت اما مِن‌حیث‌المجموع کار درخشانی بود که خوب برگزار شد. مهم‌ترین نتیجه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران که به‌معنای واقعی حمایت از صنعت نشر محسوب می‌شود، ارتباط با شرکت ملی پست است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید ارتباط با پست را تداوم ببخشد تا کتاب از حمایت پستی برخوردار شود. ایجاد دسترسی به کتاب، حتی برای مردم ساکن مناطق دور‌دست در خراسان‌های جنوبی و یا شمالی، تنب بزرگ و یا تنب کوچک در جریان برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران مهم‌ترین فایده نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود؛ به‌عبارت دیگر با نمایشگاه مجازی، توسعه ویترین کتاب به پهنه مملکت شکل گرفت.  

درباره تاثیر‌گذاری نمایشگاه مجازی، فقط به فروش اساطیر نگاه نمی‌کنم؛ بلکه به کلیت تاثیر‌گذاری نمایشگاه توجه دارم. مهم‌ترین نکته برای من این است که با برگزاری نمایشگاه مجازی، کتاب به دور‌ترین و به‌اصطلاح کور‌ترین نقطه ایران ارسال شد و البته ناشران نیز در بد‌ترین شرایط اقتصادی، تا حدودی نقدینگی کسب کردند؛ بنابراین برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سال 1399 بهترین نوع حمایت از ناشران بود.

آیا موافق هستید نمایشگاه مجازی کتاب تهران به جای نمایشگاه فیزیکی و یا کنار آن تداوم داشته باشد؟
موافقم؛ چراکه ضرورت دارد و فکر می‌کنم نیازی به تمدید چندباره نمایشگاه نیست؛ چه بهتر که از ابتدا مدت آن مشخص و اعلام شود.

 مهم‌ترین تاثیر‌ برگزاری نمایشگاه مجازی را توزیع مناسب کتاب می‌دانید.     
در مجموع خریداران نمایشگاه مجازی با توجه به ارسال رایگان، از تخفیف بیش از 20 درصدی بهره‌مند شدند؛ اما نکته قابل توجه، رفع آسیب نمایشگاه به کتاب‌فروشان است. به‌نظر می‌رسد تقویت طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران راهی برای جبران آسیب‌ به کتاب‌فروشان باشد. نمایشگاه‌های استانی از‌جمله طرح‌های آسیب‌زا به کتاب‌فروشان بود و می‌توان هزینه برپایی این نمایشگاه‌ها برای حمایت از کتاب‌فروشان در قالب طرح‌های حمایتی هدایت شود تا حتی کتاب‌فروشی‌های روستا‌های کم‌برخوردار نیز سر‌پا باشند و به میوه‌فروشی تغییر کاربری ندهند. این دست یارانه‌ها هم به کتاب‌فروش کمک می‌کند و هم مستقیم به جیب مصرف‌کننده می‌رسد.    

چقدر با ایده اتصال شبکه توزیع با نمایشگاه مجازی کتاب تهران موافق هستید تا خرید از سایت انجام شود و کتاب از طریق کتاب‌فروشی برای مشتری ارسال و یا مشتری برای دریافت کتاب به نزدیک‌ترین کتاب‌فروشی مراجعه کند.
هرچند ایده و رویای قشنگی است؛ اما قابل اجرا نیست. حتی کتاب‌فروشی آمازون نیز موفق به اجرای این ایده نشده است.

با وجود تولید واکسن‌های مختلف برای ایمنی در مقابل ویروس کرونا، اما گویا همچنان در سال جاری نیز با این ویروس دست به گریبان هستیم. با توجه به این وضعیت، سال 1400 را برای ناشران چطور می‌‌بینید؟
رُک و راست بگویم، اگر از نظر اقتصادی به جریان تولید کتاب نگاه کنیم، ناشران  تا پایان سال 1399 هم نباید باقی می‌ماندند. می‌دانیم اقتصاد، از یک قاعده عام پیروی می‌کند و براساس اصول تجارت، تولید کتاب در شرایط فعلی جوابگو نیست. تولید کتاب همیشه به حمایت نیاز داشته است. ناشران آدم‌های عاشقی هستند، بهای عشق خود را می‌پردازند و به هر قیمتی، سالی یک‌ قدم به ‌جلو حرکت کرده‌اند. نشر با همه صنایع فرق می‌کند و هرکس متوجه ظرافت‌های این حرفه نیست. هر کتابی که تولید می‌شود، دارای یک شخصیت مستقل و تولید هر عنوان کتاب جدید، برداشتن یک گام به جلو است که تسبیح موضوعی نشر ناشر را تکمیل می‌کند. مطمئن باشید سال 1400، نشر بخش خصوصی از نظر کمّی و کیفی روبه جلو خواهد رفت. واقعیت این است که ناشران هر سال به نحوی از حاشیه سود خود کاسته و راه خودشان را ادامه دادند؛ تنها به‌خاطر عشقی که به کارشان دارند.