این روند این‌روزها به حدی بسیار شده است که کتابفروشان استمرار این روند را خطری جدی برای ادامه حیات هم‌صنفی‌های خود می‌دانند و خواستار رسیدگی به این موضوع و ساماندهی وضعیت تخفیف کتاب شدهاند.
مهدی کاکولی مدیر کتابفروشی کلبه کتاب در این زمینه به ایبنا گفت: متاسفانه شرایطی پیش آمده که برخی ناشران، مراکز پخش کتاب و سایت‌های متفرقه فروش کتاب برای جلب مشتری، بر سر تخفیف بیشتر با هم رقابت می‌کنند و در این میان برخی ناشران کپی‌کار هم از اوضاع سواستفاده کرده و با قیمت‌گذاری غیرمتعارف و تخفیف‌های عجیب وارد میدان شدهاند.
وی ادامه داد: من فکر می‌کنم چنین وضعی درواقع آشفته‌بازاری است که اصلا زیبنده کار کتاب و کتابفروشی نیست و از آنجایی که متاسفانه در این سال‌ها، مسئولان دولتی ثابت کرده‌اند که در این زمینه چندان دغدغه ای ندارند. ازطرفی با ارایه مجوز‌های بیشمار به ناشرانی که تنها به قصد سودجویی وارد کار تولید کتاب شدهاند حتی خودشان هم به این آشفتگی دامن زده است.
کاکولی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه‌های ناشران و طرح‌های تخفیفی فصلی کتابفروشان و اعطای یارانه تنها وظیفه دولت نیست، عنوان کرد: برخی سایت‌ها برای کتابی که با ترجمه دیگر ۵۰هزارتومان است ۱۰۰هزارتومان قیمت گذاشته و با ۵۰درصد تخفیف می‌فروشند. این موضوع آشکارا فریب و حقه‌بازی است و آیا در چنین شرایطی دولت نباید مجوز چنین ناشری را باطل کند؟
انتظار از نهادها و تشکل‌های صنفی برای برخورد و رسیدگی به این موضوع نیز نکته‌ای قابل تامل است. کاکولی در این زمینه گفت: به نظرم اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این زمینه نقشی را ایفا نکرده و نتوانسته است کاری را پیش ببرد.
به گفته او، ساماندهی این اوضاع فقط با توافق جمعیِ ناشران باسابقه و فرهنگ‌مدار در کنار چند مرکز پخش فعال و خوش‌نام امکان‌پذیر است. اینکه بر سر یک درصد متعارف برای تبادلات کتاب با هم و با کتابفروشان توافق کنند و به‌هیچ‌عنوان وارد بازی "قیمت‌گذاری بالاتر، تخفیف بیشتر" نشوند و اجازه ندهند کتاب‌هایشان از سایت کتاب‌کالا و حراج‌بوک سر درآورد!
کاکولی در ادامه با بیان اینکه چنان‌چه بحث تخفیف با شیوه‌ای که الان رواج یافته همچنان ادامه یابد تمام ارکان نشر آسیب خواهد دید، افزود: واقعا چرا باید در کار کتاب، بحث تخفیف اینقدر رواج داشته باشد. فکر نمی‌کنم در هیچ کجای دنیا، دولت‌ها با بودجه ملی، نمایشگاه کتاب برگزار کنند و با تخفیف دادن مردم را به خرید کتاب تشویق کنند، زیرا متاسفانه تداوم این کار موجب شده که اکثر مشتریان از کتابفروشی‌ها هم انتظار تخفیف داشته باشند.
وی در پایان صحبت‌های خود تاکید کرد: تخصیص تخفیف برای کتابفروشان، مقدور نیست. مگر اینکه به همان ناشران سودجو و همان قیمت‌گذاری‌های ناموجه روی بیاورند یا اینکه روز به روز از حجم کتاب‌هایشان کم کنند و به متفرقه‌فروشی بپردازند، البته اگر به فکر تغییر شغل نیفتند.
در ادامه مجتبی چاجی، مدیر کتابفروشی قهستان نیز در سخنانی وضعیت موجود را به نفع کتابفروشان ندانست و گفت: این‌روزها تخفیف‌ها خروجی‌های مختلفی دارد؛ نخست تخفیف‌هایی است که ناشران در سایت‌ها می‌دهند و مخاطب فکر می‌کند که کتابفروش همان کتاب را گران می‌فروشد؛ درحالی که اینگونه نیست و ناشر در روند قیمت‌گذاری این موضوع را لحاظ می‌کند اما کتابفروش نمی‌تواند به قیمت کتاب دست بزند.
وی با توضیح درباره اینکه همه پروسه قیمت‌گذاری به عهده ناشر است، ادامه داد: وقتی ناشر قیمتی روی اثر می‌گذارد با توجه به اینکه قرار است در سایتش آن را بفروشد، درصد تخفیف را روز قیمت‌گذاری روی کتاب لحاظ می‌کند. به عنوان مثال قیمت کتابی ۲۰ هزار تومان است و قرار است ناشر ۲۰ درصد تخفیف روی آن بدهد و عملا این تخفیف را در قیمت‌گذاری لحاظ می‌کند.
چاجی افزود: در این روند در واقع چیزی از جیب ناشر کم نمی‌شود بلکه از جیب مردم می‌رود؛ زیرا اگر نمایشگاه و فروش اینترنتی نبود، احتمالا قیمت این کتاب ۱۵ هزار تومان بود.
وی با بیان اینکه زمانی هم که نمایشگاه‌های استانی برگزار می‌شد من بارها گفتم که نمایشگاه‌های کتاب به تورم قیمت‌گذاری کتاب دامن می‌زنند، عنوان کرد: بسیاری از ناشران که قصد شرکت در نمایشگاه و عرضه کتاب با تخفیف را دارند قیمت خود را بالاتر لحاظ می‌کنند اما برخی همکاران به این موضوع دقت نمی‌کنند. همچنین مصرف‌کننده هم اصلا از این موضوع مطلع نمی‌شود.
چاجی تاکید کرد: با یک نگاه ساده می‌توان متوجه شد که تورم قیمت کتاب با بحث فروش اینترنتی و برخی نمایشگاه‌ها رواج پیدا کرد و قبل از آن قیمت‌ها منطقی‌تر بود؛ در این زمینه شاهد هستیم ناشرانی که فروش اینترنتی ندارند قیمت‌گذاری‌های منطقی‌تری هم دارند.
به گفته وی، این موضوع به مرور موجب می‌شود که فاصله مردم از کتابفروشان بیشتر شود زیرا مردم فکر می‌کنند که کتاب را از سایت‌ها و ناشران ارزان‌تر خریده‌اند؛ درحالی که اصلا اینگونه نیست و به نظرم باید در این زمینه فرهنگسازی انجام شود تا مردم نسبت به این موضوع آگاه شوند.
قاسم آیینی، مدیر کتابفروشی مهرگان نیز با بیان اینکه بر هم زدن چرخه طبیعی حوزه نشر یکی از آسیب‌های جدی تخفیف‌های اینترنتی در حوزه کتاب است، گفت: باید بگویم مشکل تخفیف نیست؛ بلکه مشکل اصلی تخفیف‌های نامتعارفی است که باعث شیوع سوءاستفاده ها شده و مسیر را برای حضور یکسری ناشرنما در حوزه نشر باز کرده است.
وی با بیان اینکه ناشرنماها از وقتی به این حوزه وارد شدهاند تعادل بازار را به هم زده‌اند، افزود: این ناشران کتاب‌هایی با ترجمه‌های بد و بی‌ارزش را به بازار نشر وارد می‌کنند و با جا انداختن بحث تخفیف یکسری کتابها را با تخفیف‌های ۵۰ درصدی در نمایشگاه‌های شهری می‌فروشند.
آیینی البته کمبود ویترین کتاب را یکی از دلایل بروز این مساله دانست و ادامه داد: الان حدود ۱۵۰۰ کتابفروشی در کشور داریم اما دو برابر آن ناشر داریم؛ همین مساله موجب شده است که روال طبیعی حوزه نشر بهم بخورد و ناشران برای فروش کتابها و حفظ بقای خود دست به هر کاری بزنند.
وی از انتظار تخفیف از کتابفروشان به عنوان را یکی دیگر از مشکلات این موضوع نام برد و گفت: این موضوع موجب شده است که هر فردی وارد فروشگاه می‌شود انتظار فروش کتاب با تخفیف داشته باشد در حالی که یک کتایفروش بین ۱۵ تا ۲۵ درصد قیمت پشت جلد کتاب را خریداری می‌کند و با این مبلغ اصلا قابلیت رقابت با فروش‌های سایت و اینترنتی را ندارد.
آیینی در پایان تاکید کرد: برای ضابطه‌مند شدن این موضوع باید کارگروهی با همفکری و همراهی کتابفروشان و ناشران شکل بگیرد تا بسیاری از آسیب‌ها و چالش‌ها در آن مطرح شود البته یکسری اقدامات در این زمینه در حال انجام است اما نیاز به زمان دارد زیرا الان ناشران و کتابفروشان در مقابل همدیگر قرار گرفته‌اند در حالی که این دو باید در کنار هم باشند و با همکفری و همراهی ناهمواری‌های مسیر را هموار کنند.
در پایان باید گفت: برخی از کارشناسان حوزه نشر بر این باور هستند که خیلی خوب خواهد بود که گروهی از کتابفروشان، ناشران و مراکز پخش در تهران با همدیگر رایزنی کنند و بر سر یک عدد و رقم ثابت برای تخفیف اعتباری و نقدی به توافق برسند و خارج از این توافق عمل نکنند زیرا تجربه این سال‌ها نشان می‌دهد که رقابت بر سر تخفیف بجز هرج‌و‌مرج و ضرر برای صنعت نشر و قوت گرفتن ناشران کپی‌کار حاصلی نداشته است.
از سوی دیگر برخی دیگر از فعالان نشر معتقدند که مشتریان سایت‌های ناشران و سایت‌های فروش کتاب که خرید با ۳۰ درصد تخفیف را تجربه کنند دیگر برای خرید به قیمت پشت جلد به کتابفروشی‌ها مراجعه نمی‌کنند و همین موضوع به ضعف فعالیت کتابفروشان آسیب‌های جدی وارد می‌کند.
نظر شما