به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «مهرهای ایران در دوره تاریخی» (از برآمدن هخامنشيان تا فروپاشی ساسانيان) تالیف مصطفی اختصاصی و امیر خانمرادی از سوی انتشارات پازینه منتشر شد.

مولف کتاب می‌گوید: ایده نگارش کتاب، با توجه به کمبودهای فراوان در زمینه مطالعات مُهرشناسی، به ویژه مطالعات مهرهای ایران در دوره تاریخی، شکل گرفت. محدودیت‌های همچون سبک‌شناسی ناقص، حجم زیاد مهرها و عدم طبقه‌بندی و تاریخ‌گذاری دقیق، مانع از شکل‌گیری پژوهشی جامع و در خور مهرهای ایران در دوران تاریخی می‌شد. همچنین بیشتر مقالات و کتاب‌های موجود به زبان فارسی، معمولا به مهرهای ایران در دوران پیش از تاریخ و یا عمدتا به یک دوره و منطقه خاص اختصاص یافته‌اند.

از این رو هدف اصلی نگارش کتابی بود که بتواند نیازهای اولیه دانشجویان باستان‌شناسی، تاریخ، تاریخ هنر، پژوهش هنر و حوزه های مرتبط با آن را مرتفع کند. برای دست‌یابی به این مقصود، تلاش کردیم که با جمع‌آوری اطلاعات تعداد زیادی از مهرهای این دوران، مجموعه نسبتا کاملی از مهرهای هر دوره را ارائه کنیم و درک روشنی از وضعیت مهرهای ایران در هر دوره تاریخی به دست آوریم.

یکی از مهم‌ترین اهداف ما در بررسی و طبقه‌بندی مهرهای دوره تاریخی، تحول هر نقش از نظر موضوعی و تداوم آن در دوره‌های مختلف بود. این موضوع آشکارا به تکرار برخی نقش‌مایه‌ها در کل مجموعه انجامیده است، اما این امکان را فراهم آورده است تا تحول و روند تغییرات هر نقش‌مایه را بر روی مهرها پیگیری و مشاهده کرد. دیگر هدف مهم ما در گردآوری مهرها، پیگیری روند تغییرات و تداوم سبکی در حکاکی نقش‌مایه‌های مختلف هر دوره بود. 



اما پیش از خوانش کتاب توضیح برخی نکات برای خوانندگان ضروری است. نخستین مسئله آن است که در این کتاب برای نخستین‌بار مهرهای سلوکی به‌عنوان بخشی از مجموعه مهرهای ایرانی مورد توجه قرار گرفته است و این دوره مغفول مانده در مطالعات مهرشناسی در کنار دیگر دوره‌ها مورد بحث قرار گرفت. در بخش‌های مرتبط با بررسی مهرهای این دوره به‌ویژه در پیشینه حضور نقش‌مایه‌های مختلف در هر دوره و تصاویر مهرها از پایان‌نامه دکتری رونالد والنفلس در زمینه مهرهای هلنی اوروک  بسیار بهره برده‌ایم و بخش‌های مهمی از مطالب مهرهای دوره سلوکی ترجمه‌ای از پژوهش‌های ارزشمند اوست.

در دوره اشکانی، کاوش‌های اندک و همچنین عدم تاریخ‌گذاری صحیح، موجب شد تا تعداد مهرهای این دوره نسبت به دیگر دوره‌های تاریخی اندک و کم‌شمار باشد. ما نیز تلاش کرده‌ایم تا مهرهایی که به‌طور قطع مربوط به این دوره تشخیص داده شده را در مجموعه مهرهای این دوره بگنجانیم. بایستی توجه کرد که در هنگام بررسی و طبقه‌بندی مهرهای جمع‌آوری‌شده به‌ویژه در دوره ساسانی، دسته‌ای از نگین‌ها وجود دارند که می‌توانند بر روی انگشتری‌ها، گردن‌آویزها و دیگر وسایل زینتی قرار گیرند. این دسته از آثار، در برخی مواقع به‌عنوان مهر معرفی شده‌اند.

هرکدام از این آثار که کارکرد آن نه به‌عنوان یک مهر، بلکه به‌عنوان یک نگین و یک شیء زینتی برای ما مسجل شد، نسبت به حذف آن اثر از مجموعه مورد بررسی، اقدام کردیم. دلیل فوق، باعث حذف یکی از مهم‌ترین آثار دوره اشکانی، یعنی نگین بلاش سوم و همچنین یکی از مهم‌ترین آثار دوره ساسانی، یعنی نگین نبرد شاپور اول و والرین، شد. همچنین همه آثاری که به‌عنوان آثار جعلی شناسایی شده بودند یا ظن جعلی بودن آن، از سوی کارشناسان مهرشناسی می‌رفت، در این مجموعه، مورد بررسی قرار نگرفت؛ بنابراین علت حذف برخی آثار شاخص که پیش‌تر در مطالعات مهرشناسی دیده شده و در این مجموعه قرار ندارد، ممکن است ناشی از عوامل فوق باشد.

کتاب «مهرهای ایران در دوره تاریخی» (از برآمدن هخامنشيان تا فروپاشی ساسانيان) تالیف مصطفی اختصاصی و امیر خانمرادی در 522 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 450 هزار تومان با کاغذ گلاسه و رنگی و در قطع وزیری از سوی انتشارات پازینه منتشر شد.