به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)،‌ نشست «بررسی وضعیت کاغذ، مقوا و زینک» شنبه (24 اردیبهشت‌ماه) با حضور غلامرضا شجاع، نماینده مصرف‌کنندگان کاغذ و مقوا و سیدعباس حسینی‌نیک، مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در سرای علمی و فرهنگی ناشران دانشگاهی سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست، غلامرضا شجاع در سخنانی با اشاره به نیاز کشور به کاغذ چاپ و تحریر، گفت: تا قبل از کرونا، به بیش 400 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر در کشور نیاز داشتیم اما در دوران کرونا و بعد از تعطیلی مدارس و دانشگا‌ه‌ها این آمار به 320 هزار تن کاهش پیدا کرد.
 
وی در ادامه به آغاز فعالیت شرکت چوب و کاغذ مازندران اشاره کرد و افزود: این کارخانه از سال 1376 در مازندران افتتاح شد، اما یکی از کج سلیقه‌ترین کارها انتخاب محل ساخت کارخانه بود.  
 
شجاع با اشاره به وجود 600 هکتار زمین در اطراف این کارخانه، ادامه داد: دراین زمینه چوب و کاغذ مازندران موظف شد به ازای هر درختی که قطع می‌کند، 11 نهال بکارد. 
 
وی همچنین به ظرفیت تولید این کارخانه اشاره کرد و گفت: بخش عمده توان تولید این کارخانه 85 تا 90 هزار  تن است و در بخش تولید کاغذ گراف هم می‌تواند همین میزان تولید کند، به‌طوری که در سال 1400 کشور ترکیه همه تولیدات گراف این کارخانه را پیش‌خرید کرده است، در مجموه اگر صد در صد همه چیز مهیا باشد حدود ۱۷۰ الی ۱۸۰ هزار تن در سال می‌تواند تولید داشته باشد.
 
شجاع در ادامه به آغاز فعالیت کارخانه کاغذ پارس توضیح داد: این کارخانه در سال 1349 در هفت تپه خوزستان تاسیس شد که آن زمان یک مجموعه بی‌نظیر در خاورمیانه برای تولید کاغذ بود که کاغذهای بی‌نظیری در بخش چاپ و تحریر تولید داشت.
 
وی افزود: اما مساله اینجا بود که این کارخانه به یک دستگاه تکمیل‌کننده نیاز داشت تا توسعه پیدا کند اما متاسفانه سوءمدیریت در این مجموعه که یک زمانی بیش از هزار نفر از مردم منطقه از آن ارتزاق می‌کردند موجب شد کارخانه به وضعیت نیمه تعطیل برسد، نوسازی و تجهیز دستگاه‌های تولید کاغذ ازجمله نیازهای اصلی کارخانه‌های کاغذسازی است، این کار موجب رونق تولید کاغذ در کشور خواهد شد.   

شجاع با بیان این‌که استفاده از مواد اولیه باگاس ویژگی اصلی این کارخانه بود، گفت: در هفت تپه، سالانه حدود سه میلیون تن باگاس داریم، باگاسی که بدون آبیاری و کود شیمیایی به صورت خودرو در منطقه فعالیت دارد.
 
وی تاکید کرد: اکنون 14 نوع کالای مختلف از باگاس تولید می‌شود و از پوسته و چوب آن برای خمیر کاغذ باقی می‌ماند که حدود هفتصد تا یک میلیون تن است.
 
شجاع با اشاره به آتش زدن حدود دو میلین تن باگاس اضافه در منطقه گفت: این موضوع موجب صدمات زیادی به محیط زیست و هوای خوزستان شده است و می‌توان برای استفاده بهینه از آن راهکارهای بیشتری اندیشید.
 
به گفته وی، ازجمله مزایای این کارخانه، مهیا بودن سه رودخانه دز، کارون و کرخه در استان خوزستان است که معمولا سالانه یک نوبت طغیان می‌کنند و سدها پر می‌شود و این آب برای کارخانه کاربرد بسیار زیادی دارد.
 
شجاع با اشاره به واگذاری این کارخانه در دولت نهم به بخش خصوصی، عنوان کرد: در این دوران یک نوع کاغذ کرم رنگ بسیار خوب که برای کتاب کاربرد زیادی دارد در این کارخانه تولید می‌شد اما به مرور فعالیت این کارخانه به دلایل مختلف کم و کمتر شد.
 
وی به دلایل این موضوع اشاره کرد و گفت: مساله اینجا است که دو خط در این کارخانه فعال بودند، در خط یک هر قطعه‌ای که خراب می‌شد به جای اینکه وارد کنند، از دستگاه‌های خط 2 برمی‌داشتند و همین مساله موجب شد که خط دو نیز به مرور از کار بیفتد و بنظر من این کار خیانت بزرگی در حق کارخانه بود.
 
شجاع همچنین با طرح این موضوع که شرکت چوب و کاغذ مازندران باید در خوزستان راه‌اندازی می‌شد، عنوان کرد: اگر در خوزستان بود به راحتی می‌توانستند از خمیر کاغذ به دست آمده از باگاس استفاده کنند نه چوب، زیرا با باگاس می‌توانند کاغذهای بسیار خوبی با الیاف بلند تولید کنند.
 
واردات کاغذ سایز کوچک را جدی بگیریم
در بخش دیگری از این نشست، سیدعباس حسینی‌نیک، مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی نیز در سخنانی گفت: شرکت چوب و کاغذ مازندران اگر همه مواد اولیه را در اختیار هم داشته باشد در نهایت 80 یا 90 هزار تن کاغذ می‌تواند تولید کند و این میزان پاسخگوی نیاز کشور نیست.
 
وی همچنین به بالا رفتن قیمت کاغذ در دنیا اشاه کرد و افزود: واردات کاغذ اکنون مقرون به صرفه نیست زیرا اکنون قیمت یک تن کاغذ 1300 دلار است، در حالی که در دوران کرونا این قیمت 900 دلار بود.
 
حسینی‌نیک ادامه داد: با توجه به نوسانات نرخ ارز در کشور ما همچنین هزینه حمل و نقل به ایران در یک حساب و کتاب ساده می‌توان گفت که قیمت کاغذ در کشور ما باید خیلی بیشتر از قیمت کنونی باشد.
 
وی با بیان اینکه با توجه به مسائل کنونی ما مزیتی برای تولید کاغذ نداریم، گفت: در این زمینه باید تدابیری اندیشیده شود که کاغذ به شیو‌ه‌های دیگر در کشور تولید شود، به عنوان مثال به جای طلب انباشته از چین و هند کاغذ بگیریم یا اینکه ارز نیمایی در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد تا قیمت کاغذ برای واردکنندگان مناسب‌تر باشد.
 
حسینی‌نیک همچنین بر لزوم تغییر سایز کاغذ وارداتی به کشور اشاره کرد و گفت: اکنون با توجه به کاهش تیراژ کتاب در کشور، بخش عمده‌ای از آثار به شیوه چاپ دیجیتال منتشر می‌شود و کاغذ B5 نیاز اصلی در این حوزه است.
 
وی افزود: مساله اینجا است که ما کاغذ  70 در 100 را با قیمت بالا وارد کشور می‌کنیم و بعد برای استفاده در دستگاه‌های چاپ در اندازه‌های دیگر برش می‌زنیم که این کار هزینه زیادی به همراه دارد.
 
به گفته حسینی‌نیک، می‌توان تمهیداتی اندیشید که در آن کاغذ با سایز کوچک‌تر که قیمت کمتری هم دارد به کشور وارد کنیم تا کاربرد بهتر و مناسب‌تری هم داشته باشد.
 
از کاغذ 80 تومانی تا 850 تومانی
همچنین در ادامه این نشست، شجاع به معضل واردات کاغذ در کشور اشاره کرد و گفت: این معضل فقط مخصوص کاغذ نیست و ما در همه صنایع این گرفتاری را داریم و اگرچه مقام معظم رهبری و رئیس جمهور توصیه‌هایی کرده‌اند اما تاکنون اقدام خاصی انجام نشده است.
 
وی در بخش دیگر صحبت‌هایش به سراغ آمار و ارقام رفت و گفت: در فاصله سال‌های 1350 تا 1357 هر بند کاغذ 70 در 100 به قیمت 80 تومان خرید و فروش می‌شد، در فاصله سال‌های 1357 تا 1368 این عدد به بندی 1900 تومان رسید و در فاصله سال‌های 1368 ا 1376 این رقم به 6500 تا 7500 تومن نزدیک شد.
 
به گفته شجاع، در سال 1390 نیز هر بند کاغذ 100 در 70 به قیمت 43 هزارتومان خرید و فروش می‌شد، اما در سال 1391 شاهد گرانی 100 درصدی قیمت کاغذ بودیم و کاغذ به بندی 85 هزار تومان رسید.
 
وی با بیان اینکه تا سال 1396 قیمت کاغذ بین 70 تا 80 هزار تومان متغیر بود، گفت: در نیمه دوم سال 1397 ما با بحران جدی در حوزه کاغذ روبرو شدیم و قیمت آن صعودی شد و در این میان اتفاقاتی رخ داد که بازار را ملتهب‌تر کرد.
 
شجاع در انتهای صحبت‌های خود با تاکید بر لزوم فراهم‌سازی واردات برای تجار، عنوان کرد: مساله اینجا است که در طی سال‌های اخیر واردات کاغذ هم به دلیل برخی سیاست‌های  نادرست کاهش پیدا کرده است و معتقدم دولت برای تشویق و ترغیب آن‌ها به این کار باید تمیهدات لازم را فراهم کند تا کاغذ به وفور در اختیار ناشران و مصرف‌کنندگان قرار گیرد.

سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «با کتاب سلامتیم» تا سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir در حال برگزاری است.