به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در ششمین‌روز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشستی با عنوان «بررسی نقش و جایگاه فلسفه اسلامی در ادبیات کودک» با حضور سیده‌حاتمه سیدزاده در سرای اهل قلم کودک و نوجوان برگزار شد.
سیدزاده ضمن تأکید بر چگونگی ارائه فلسفه اسلامی در پوشش ادبیات به کودکان و نوجوانان گفت: برای اولین‌بار ما با یک مکتب فلسفی جدید وارد عرصه اندیشه شده‌ایم. ما از این طریق فلسفه را به بطن جامعه می‌بریم و به آن شکل کاربردی می‌دهیم. ابتدا مفاهیم را گزینش می‌کنیم؛ سپس تدوین و بعد از آن اقدام به تهیه دانشنامه می‌کنیم. در مرحله بعد آن را به شکل کاربردی با اقتضائات لازم به کودکان ارائه می‌دهیم.
این مدرس داستان‌نویسی کودک درباره چگونه فکرکردن کودکان افزود: ما در لوای این حرکت می‌خواهیم چطور فکر کردن را به بچه‌ها بیاموزیم، آنها را با مجموعه‌ای از مفاهیم بنیادی روبه‌رو کنیم و از همه مهم‌تر چگونه فکر کردن به این مفاهیم و مناسبات را آموزش دهیم.
وی با بیان اینکه بسیاری از داستان‌ها ظرفیت تطبیق مفاهیم زندگی را برای بچه‌ها دارند، ادامه داد: ما به این موضوع فکر و در مؤسسه محی ۳ سال روی این موضوع کار کرده‌ایم و خودمان برای آن پاسخی درخور یافته‌ایم. ما پذیرفته‌ایم که روایت‌ها و داستان‌های کودکانه ظرفیت تطبیق مفاهیم انتزاعی را با زندگی حقیقی دارند. برای ما کاشتن بذر کافی است؛ یعنی پرداختن به این مفاهیم و ایجاد ذهنیت پرسش‌گری برای کودکان.
سیدزاده در ادامه بیان کرد: ما در داستان‌ها، این بذر را با تمهیداتی به ذهنیت آنها وارد می‌کنیم تا ملموس باشد. وقتی بچه‌ها با سؤال عمیق روبه‌رو می‌شوند حاضرند این بزنگاه را با سلامت پشت سر بگذارند و احیانا دچار بحران‌های فکری نشوند. مواجهه بچه‌ها با مفهومی مثل مرگ از این جمله است.
این نویسنده درخصوص نحوه کارکرد کارگاه‌ها بیان کرد: قبل از نوشتن برای بچه‌ها این مسائل را در کارگاه‌هایمان مطرح و روی آن کار کرده‌ایم. سپس این روایت‌ها را به نحوی آسان و مقبول برای بچه‌ها وارد داستان می‌کنیم.
وی همچنین گفت: به یاد داشته باشیم درون‌مایه داستان‌ها بالاخره در ضمیر بچه‌ها می‌نشیند و سالیان سال با آنها می‌ماند. تلاش کرده‌ایم هر چه بیشتر جهان انباشت‌های ذهنی کودکان بر پایه پرسش‌های فلسفی با محتوای اسلامی باشد؛ اما این پرسش باید به شکلی ساده و از جنس خود بچه‌ها باشد.
سیده‌حاتمه سیدزاده در تبیین روش‌شناسی ادامه داد: مثلاً طرح مفهومی مثل راستگویی نیازمند شیوه و ظرفیت‌های مخصوص بچه‌ها خواهد بود. یکی از این شیوه‌ها طرح داستان‌های انتزاعی است و دیگری روش تخیل کودکانه است که می‌شود از طریق آن مفاهیم عمیق فلسفی و دینی را برای بچه‌ها پذیرفتنی کرد.
این مدرس در پایان نشست تأکید کرد: پرداختن به این مفاهیم به نفع زیست صحیح کودکان خواهد بود؛ مثلا یکی از برخوردهای جالبی که از این قضیه گرفتیم این بود که بچه‌ها قبول کردند آنچه که در داستان‌ها رخ می‌دهد می‌تواند در انتخاب‌های عینی و حقیقی زندگی‌شان کارساز و مؤثر واقع شود. کار ما در فلسفه اسلامی به این شکل است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک، نسل جدیدی از این کودکان و نوجوانان را تربیت کنیم.
سیدزاده ضمن تأکید بر چگونگی ارائه فلسفه اسلامی در پوشش ادبیات به کودکان و نوجوانان گفت: برای اولین‌بار ما با یک مکتب فلسفی جدید وارد عرصه اندیشه شده‌ایم. ما از این طریق فلسفه را به بطن جامعه می‌بریم و به آن شکل کاربردی می‌دهیم. ابتدا مفاهیم را گزینش می‌کنیم؛ سپس تدوین و بعد از آن اقدام به تهیه دانشنامه می‌کنیم. در مرحله بعد آن را به شکل کاربردی با اقتضائات لازم به کودکان ارائه می‌دهیم.
این مدرس داستان‌نویسی کودک درباره چگونه فکرکردن کودکان افزود: ما در لوای این حرکت می‌خواهیم چطور فکر کردن را به بچه‌ها بیاموزیم، آنها را با مجموعه‌ای از مفاهیم بنیادی روبه‌رو کنیم و از همه مهم‌تر چگونه فکر کردن به این مفاهیم و مناسبات را آموزش دهیم.
وی با بیان اینکه بسیاری از داستان‌ها ظرفیت تطبیق مفاهیم زندگی را برای بچه‌ها دارند، ادامه داد: ما به این موضوع فکر و در مؤسسه محی ۳ سال روی این موضوع کار کرده‌ایم و خودمان برای آن پاسخی درخور یافته‌ایم. ما پذیرفته‌ایم که روایت‌ها و داستان‌های کودکانه ظرفیت تطبیق مفاهیم انتزاعی را با زندگی حقیقی دارند. برای ما کاشتن بذر کافی است؛ یعنی پرداختن به این مفاهیم و ایجاد ذهنیت پرسش‌گری برای کودکان.
سیدزاده در ادامه بیان کرد: ما در داستان‌ها، این بذر را با تمهیداتی به ذهنیت آنها وارد می‌کنیم تا ملموس باشد. وقتی بچه‌ها با سؤال عمیق روبه‌رو می‌شوند حاضرند این بزنگاه را با سلامت پشت سر بگذارند و احیانا دچار بحران‌های فکری نشوند. مواجهه بچه‌ها با مفهومی مثل مرگ از این جمله است.
این نویسنده درخصوص نحوه کارکرد کارگاه‌ها بیان کرد: قبل از نوشتن برای بچه‌ها این مسائل را در کارگاه‌هایمان مطرح و روی آن کار کرده‌ایم. سپس این روایت‌ها را به نحوی آسان و مقبول برای بچه‌ها وارد داستان می‌کنیم.
وی همچنین گفت: به یاد داشته باشیم درون‌مایه داستان‌ها بالاخره در ضمیر بچه‌ها می‌نشیند و سالیان سال با آنها می‌ماند. تلاش کرده‌ایم هر چه بیشتر جهان انباشت‌های ذهنی کودکان بر پایه پرسش‌های فلسفی با محتوای اسلامی باشد؛ اما این پرسش باید به شکلی ساده و از جنس خود بچه‌ها باشد.
سیده‌حاتمه سیدزاده در تبیین روش‌شناسی ادامه داد: مثلاً طرح مفهومی مثل راستگویی نیازمند شیوه و ظرفیت‌های مخصوص بچه‌ها خواهد بود. یکی از این شیوه‌ها طرح داستان‌های انتزاعی است و دیگری روش تخیل کودکانه است که می‌شود از طریق آن مفاهیم عمیق فلسفی و دینی را برای بچه‌ها پذیرفتنی کرد.
این مدرس در پایان نشست تأکید کرد: پرداختن به این مفاهیم به نفع زیست صحیح کودکان خواهد بود؛ مثلا یکی از برخوردهای جالبی که از این قضیه گرفتیم این بود که بچه‌ها قبول کردند آنچه که در داستان‌ها رخ می‌دهد می‌تواند در انتخاب‌های عینی و حقیقی زندگی‌شان کارساز و مؤثر واقع شود. کار ما در فلسفه اسلامی به این شکل است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک، نسل جدیدی از این کودکان و نوجوانان را تربیت کنیم.
سی‌و‌چهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ با شعار «آینده خواندنی است» در مصلای امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.
نظر شما