احمد رفیع‌زاده، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، درباره تأثیر فناوری هوش مصنوعی بر صنعت نشر گفت: هوش مصنوعی یک ابزار فناورانه محسوب می‌شود که بر حوزه‌‌های مختلف از‌جمله صنعت نشر، تأثیرگذار است. شاید بتوانیم برخی از حوزه‌ها را از هوش مصنوعی جدا و حفظ کنیم اما نمی‌توانیم با فناوری هوش مصنوعی مخالفت کنیم. به هرحال هوش مصنوعی کار خودش را خواهد کرد و در همه عرصه‌ها تأثیرات خود را خواهد گذاشت.

وی با اشاره به آینده کتاب چاپی با توسعه فناوری هوش مصنوعی ادامه داد: شاید در آینده، واژه ارگانیک در حوزه کتاب هم رایج شود؛ یعنی بگوییم کتاب‌هایی به‌شیوه ارگانیک ـ تولید بدون استفاده از فناوری‌های نوین ـ و به روش سنتی تولید می‌شود و به شکل فیزیکی در اختیار همه قرار ‌می‌گیرد. این شیوه می‌تواند حفظ شود و تجربه نشان داده علاقه مردم به کتاب فیزیکی همچنان حفظ شده است و از آن با‌عنوان قالبی نوستالژیک از رسانه کتاب استفاده می‌کنند.

مدیر فروشگاه آنلاین «شهر کتاب» در تشریح تأثیرات هوش مصنوعی بر حوزه نشر گفت: به‌نظر می‌رسد هوش مصنوعی دارای دو اثر بر حوزه نشر است. نخست؛ تاثیر بر تولید محتوا. مثلا با استفاده از ابزار چت جی‌پی‌تی. می‌دانیم بسیاری از افراد در گفت‌‌و‌گو با این بات مکالمه، پرسش‌های خود را می‌پرسند و این فناوری طبق داده‌هایی که پردازش کرده پاسخ می‌دهد. این ابزار، تولید محتوا انجام می‌دهد و بعید نیست در آینده نزدیک به کمک این ابزار، کتابی تألیف کنیم که تاریخچه نشر را جمع‌آوری کند؛ بنابراین یکی از نقاطی که هوش مصنوعی می‌تواند در نشر اثر بگذارد، محتوا خواهد بود.

رفیع‌زاده درباره دیگر اثر هوش مصنوعی بر صنعت نشر، گفت: می‌توان انتظار داشت که هوش مصنوعی بر ابزارهایی که به حوزه کتاب است، تأثیر‌گذار باشد. امروزه اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، نرم‌افزارها و برنامه‌ها رشد کرده‌اند؛ ممکن است بسیاری از افراد، کتاب الکترونیک را به کتاب فیزیکی ترجیح دهند و با کامپیوتر و تلفن همراه مطالعه کنند. این‌گونه مطالعه نیز فناوری خودش را دارد؛ ابزارهای کتابخوان، نحوه نمایش فونت و فناوری مجزا دارد تا به چشم آسیب نزند. به هر حال از فاز نرم‌افزار و شبکه‌های اجتماعی و کتاب الکترونیکی عبور کرده‌ایم و اکنون به هوش مصنوعی رسیده‌ایم. قطعا هوش مصنوعی در ابزارهایی که در هر حوزه تولید خواهد شد اثر خواهد داشت.

همیشه قرار نیست کتاب فیزیکی مطالعه کنیم

وی با اشاره به فناوری واقعیت افزوده، گفت: افزوده‌هایی است که گاهی به متن کتاب اضافه می‌شود که از آن به‌عنوان فناوری AR یا واقعیت‌افزوده یاد می‌شود و اطلاعاتی بیش از آنچه که در آن صفحه از کتاب می‌بینید به شما نمایش می‌دهد. AI یا هوش مصنوعی در هر حوزه‌ای از‌جمله کتاب وارد شده است. تکنولوژی‌های ساده‌تر آن مانند VR که رایج است به نوعی می‌تواند با کتاب آمیخته و محصولات جدیدی تولید شود. همیشه لزوما قرار نیست، کتاب فیزیکی به دست بگیریم و مطالعه کنیم، ممکن است ترکیبی از هوش مصنوعی، نرم‌افزار و ابزارهای شبکه‌های اجتماعی تجربه جدیدی از کتاب خواندن را به‌دست دهد.

مدیر فروشگاه آنلاین شهر کتاب گفت:‌ مثالی که بسیاری از افراد در حوزه هوش مصنوعی آن را استفاده می‌کنند این است که زمانی که سینما وارد زندگی بشر شد، آنقدر برای مردم عجیب بود که وقتی قطار در صحنه‌ای از فیلم حرکت می‌کرد مردم می‌ترسیدند و فرار می‌کردند؛ در واقع تشخیص نمی‌دادند، این چیزی که می‌بینند واقعی نیست.‌ هوش مصنوعی هم همین است؛ انشعاب‌های هوش مصنوعی در دنیای متاورس، عجیب و دست‌نیافتنی به‌نظر می‌رسد اما در آینده عادی خواهد شد و بر نحوه کتابخوانی اثر خواهد گذاشت.

رفیع‌زاده درباره دیگر آثار هوش مصنوعی بر صنعت نشر کتاب، بیان کرد:‌ یکی دیگر از تأثیرات هوش مصنوعی در حوزه کتاب ارائه تصویر متفاوت، جدید و یا ابداع آن باشد. ممکن است کتاب داستانی که از آن هیچ تصوری ندارید، تبدیل به فیلم شود و آن محتوا در VR به مخاطب منتقل شود. 

وی افزود: در مجموع هوش مصنوعی در دو حوزه «محتوا» و «شکلِ» انتقال آن، موثر است و باید دید که چه نقشی می‌توانیم در تولید آن محتوا داشته باشیم.

تاثیر استارت‌آپ‌ها در حوزه کتاب

رفیع‌زاده با اشاره به  استارت‌آپ‌های حوزه کتاب و مقوله هوش مصنوعی گفت:‌ زمانی عبارت «استارت‌آپ» در ایران جذاب شده بود و همه دوست داشتند استارت‌آپ ایجاد کنند. استارتاپ‌ها نقش زیادی در حوزه کتاب داشتند. در کشور خودمان در حوزه فروش اینترنتی و فروشگاه‌های کتاب الکترونیک و شبکه‌های اجتماعی، استارتاپ‌های کوچک وارد شدند و آن را توسعه دادند؛ و به مرور در حوزه «اقتصاد کتاب» هم به‌عنوان بازیگران جدی نقش‌آفرینی کردند.  

مدیر فروشگاه آنلاین شهر کتاب افزود:‌ در ایران و کشورهای دیگر هم می‌بینیم، کتاب‌فروشی‌ها تعدادشان کم و اقتصادشان آنقدر ضعیف باشد که حفظ کتاب‌فروشی به صرفه نباشد. تأثیر زیادی که استارتاپ‌ها بر کتابفروشی‌های قدیمی و سنتی داشتند، با فناوری هوش مصنوعی خواهیم دید؛ البته در کشورهای پیشرفته‌تر، سریع‌تر این اتفاق رخ می‌دهد و در کشورهای مانند ایران هم خودش را نشان خواهد داد.

وی ادامه داد: دنیای هوش مصنوعی بسیار نمادین و با سرعت زیاد همه چیز را تغییر می‌دهد و باید تا جایی که می‌توانیم و علاقه‌مند به حوزه کسب و کارمان هستیم خود را با آن را تطبیق دهیم و در فضای جدیدی که هوش مصنوعی ایجاد می‌کند ایفای نقش کنیم.