خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)-مهدي قراچه‌داغي در 12 آبان 1326 در كاشان به دنيا آمد. 6 سال اول ابتدايي را در مدرسه معارفي و سپس تا كلاس 9 در دبيرستان امام خميني مشغول تحصيل شد. بعد از آن به يزد رفت و 2 سال در دبيرستان اين شهر درس خواند. سپس براي ادامه تحصيل به تهران آمد و در رشته رياضي در دبيرستان آذر ديپلم خود را اخذ كرد. قراچه‌داغي بعد از ورود به دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) موفق شد در سال 1344 مدرك كارشناسي خود را در رشته اقتصاد كسب كند. وي بعد از گذراندن دوره سربازي، به انگلستان رفت و در رشته "كاربرد رياضي در اقتصاد" مشغول به تحصيل شد، اما بنابر مشكلاتي، آن را رها كرد و به ايران بازگشت. وي سپس دوباره وارد دانشگاه شهيد بهشتي شد و چهار سال در رشته اقتصاد عمومي با گرايش "اقتصاد و حمل و نقل هوايي" به تحصيل پرداخت. او خود مي‌گويد: "طي چهار سال شاگرد اول دانشكده بودم." قراچه‌داغي هم زمان با ورود به دانشگاه مشغول كار و فعاليت در هواپيمايي كشوري بود و به آن كار ادامه داده است.

سالهاي تحصيل در دانشگاه، در شركت هواپيمايي هم مشغول به كار بوديد‏ و‌ در آن شركت هم به عنوان نخستين مدرس ايراني انتخاب شديد. اين انتخاب در چه حوزه‌اي از تدريس بود و مدرس چه بوديد؟
ـ مدرس خدمات فرودگاهي و خدمات زميني

خودتان در اين زمينه چگونه تحصيل كرديد تا به عنوان مدرس انتخاب شديد؟
حدوداً به 16 كشور مختلف دنيا سفر كردم و تخصص‌هاي متفاوت هواپيمايي را آموختم كه از آن جمله مي‌توانم به كشورهاي آمريكا، انگليس، سوئيس، آلمان، فرانسه، سنگاپور، مالزي، هند و ايتاليا اشاره كنم. 

 اين دوره‌ها را چگونه گذرانديد؟
به صورت دوره‌هاي كوتاه‌مدت. رشته‌هاي هواپيمايي، دوره‌هاي كوتاه‌مدتي دارند. البته خلباني دوره‌اي 2 ساله است كه تمام دو سال بايد به صورت تمام وقت آن را بگذرانند. اما رشته‌هاي بازرگاني و خدمات فرودگاهي به دليل كوچك بودن تخصص، دوره‌اي 3 تا 4 هفته‌اي دارند كه روزي هشت ساعت بايد در اين مدت به آموختن پرداخت.

براي ترجمه به چند زبان آشناييد؟
فقط بر زبان انگليسي تسلط دارم. البته زبان فرانسه را هم حدود 5 سال خوانده‌ام، اما در حدي نيست كه بتوانم كتاب ترجمه كنم.

چه شد كه وارد حوزه روان‌شناسي شديد؟
به روانشناسي بسيار علاقه داشتم؛ زماني كه در دبيرستان تحصيل مي‌كردم، تمام آثار فرويد را كه به زبان فارسي ترجمه شده بود خوانده بودم. در دانشگاه، با وجود اينكه رشته تحصيلي‌ام اقتصاد بود، به دليل آشنايي و علاقه‌‌اي كه به روان‌شناسي داشتم، در كلينيك‌هاي روان‌شناسي كه استادان فن در آنجا درس مي‌دادند، حضور پيدا مي‌كردم و از نزديك شاهد روان‌درماني‌ها و مداواي بيماران قرار مي‌گرفتم.

چرا به تحصيل در رشته روان‌شناسي نپرداختيد؟!
در درجه اول به اقتصاد علاقه داشتم و حتي در هيچ كنكوري به جزء دانشكده اقتصاد شركت نكردم. هم در دانشگاه تهران و هم در دانشگاه شهيد بهشتي (ملي سابق) امتحان دادم و در هر دو نيز پذيرفته شدم. شيوه تدريس اين رشته در دانشگاه تهران، شيوه كشور فرانسه بود و به موضوعات حقوقي بيشتر مي‌پرداخت در حالي كه اقتصاد در دانشگاه شهيد بهشتي با روش رياضي تدريس مي‌شد و بسيار قوي عمل مي‌كرد. به همين دليل، در اين دانشگاه ادامه تحصيل دادم.

درباره پرداختن به روان‌شناسي مي‌گفتيد. بعد؟
بله. در اين كلينيك‌ها و كلاس‌ها و سمينارهاي روان‌شناسي شركت مي‌كردم. در يكي از اين كلاس‌ها، دكتر عيسي جلالي كه در همان جا با هم آشنايي پيدا كرديم، مي‌دانست كه مترجم هستم و در رشته اقتصاد كتاب‌هايي را ترجمه كرده‌ام، پيشنهاد داد كه چون به روان‌شناسي علاقه‌مندم، كتاب‌هاي اين رشته را ترجمه كنم. كتابي در اين باره به من داد به نام "سايكو سيبرنتيك" يا "روان‌شناسي تصوير ذهني". اين كتاب نوشته دكتر "ماكس ول ماركز" است و در آن دوره، بسيار پر سر و صدا بود. ترجمه اين كتاب باعث شد كه يكي از پرفروش‌ترين كتاب‌هاي ايران باشد و امروز كه حدود بيست و هفت سال از ترجمه آن مي‌گذرد، اين كتاب همچنان به چاپ مي‌رسد و تا الان 30 بار چاپ شده است.

ترجمه را از چه سالي شروع كرديد؟
از سال اول دانشگاه. البته در آن زمان و در دوره 4 سال كارشناسي، فقط براي دانشگاه ترجمه مي‌كردم و به همين دليل هيچ كتابي در آن فاصله چاپ نشد و ترجمه‌ها به صورت رساله‌ها و تزهاي دانشجويي بودند يا مطالبي كه دانشگاه از من مي‌خواست و در اختيارم مي‌گذاشت. مجموع اين ترجمه‌ها در آن دوره به ده‌هزار صفحه مي‌رسيد.

زبان انگليسي را از چه زماني آموختيد؟
پدرم كارمند ارشد بانك ملي بود. 26 سال معاون بانك ملي كاشان و بعد از آن هم به عنوان رئيس بانك ملي در شعب مختلف ايران اشتغال داشت. بنابراين اوضاع اقتصادي مناسبي داشتيم از كودكي و در سن 6 سالگي معلم خصوصي داشتم كه هفته‌اي سه روز به خانه‌مان مي‌آمد، زيرا در آن زمان در كاشان كلاس زبان خارجي وجود نداشت. من و خواهر و برادرم در خانه زبان انگليسي را ياد گرفتيم.

كتاب ماكسول مالتز را ترجمه كرديد؛ بعد؟
بعد از آن حدود هفت كتاب ديگر هم از او ترجمه كردم. دومين كتاب او كتابي بود با عنوان "روان‌شناسي اعتراض" و بعد از آن، ترجمه كتاب‌هاي روان‌شناسي سرعت گرفت و در اين مدت 5 مكتب روان‌شناسي را كه در ايران وجود نداشت، اولين بار ترجمه و معرفي كردم كه نخستين آن همان مكتب "روان‌شناسي تصوير ذهن" بود.

اين مكتب چه موضوعي را مورد بحث قرار مي‌دهد؟
مي‌گويد هرچه را بتوانيد در ذهن زيبا تصور كنيد و حيات بخشيد، در عمل به آن حيات بخشيده‌ايد...

مكتب ديگر؟
كتابي را ترجمه كردم كه شروع مكتب ديگري بود به نام "شناخت درماني" و در حال حاضر نيز يكي از بزرگترين مكاتب روان‌شناسي دنياست. 5 كتاب شناخت درماني را ترجمه كردم كه در بسياري از دانشگاه‌هاي ايران تدريس مي‌شود. از جمله آنها كتاب "از حال بد به حال خوب" نوشته دكتر ديويد برنز است.

شناخت‌درماني راجع به چه موضوعاتي بحث مي‌كند؟
از مكاتب مختلفي كه در بين مكاتب روان‌شناسي وجود دارد، مكتب فرويد است كه اعتقاد دارد، همه چيز به دوران كودكي بر مي‌گردد و با كمك روان‌كاوي و تحليل رواني، شخص بيمار را به زمان كودكي برمي‌گردانند و اغلب به شكل هيپنوتيزم است. الان پيروان اين مكتب اندكند. شناخت درماني مي‌گويد شما هر چه فكر مي‌كنيد، احساس مي‌كنيد و معتقد است كه نيازي به برگشتن به دوره كودكي فرد نيست تا از او پرسيده شود چه مي‌بيند و چگونه است. اين مكتب از رفتار درماني نشأت گرفته و بعد خودش تبديل به يك مكتب شد. شناخت درماني شما را با تغيير دادن شناخت‌هايتان تحت تاثير قرار مي‌دهد يعني با تغيير دادن طرز فكرتان و استدلال‌هايي كه داريد، شما را از حالت افسردگي و اضطراب بيرون مي‌آورد.

چگونه؟
براي از بين بردن اضطراب، از يك روش حساسيت‌زدايي سيستماتيك استفاده مي‌كنند، مثلاً فرد را كه دچار ترس دوري از خانه است، مرحله به مرحله در شرايط ترس قرار مي‌دهند. اين گونه كه روز اول فرد را با يكي از نزديكان مثل همسر، مادر و ... به فاصله 100 متر از خانه دور مي‌كنند و فرد نمي‌ترسد. روز دوم همين كار را تكرار مي‌كنند و روز سوم فرد را بدون همراه از خانه دور مي‌كنند. روز پنجم اين 100 متر به 200 متر تبديل مي‌شود و دوباره فردا را با يك همراه آشنا مي‌فرستند و بعد دوباره همراه را حذف مي‌كنند از اين روش شرايطي پيش مي‌آيد كه به صورت حساسيت‌زدايي و سيستماتيك فرد را به سمت بهبودي هدايت مي‌كنند و باعث مي‌شود اضطراب فرد فروكش كند. كتاب‌هاي زيادي در اين زمينه ترجمه كرده‌ام مثل "روان‌شناسي افسردگي"، روان‌شناسي "از حال بد به حال خوب" و روان‌شناسي "وقتي اضطراب حمله مي‌كند" و "عشق هرگز كافي نيست".

از ديگر مكاتبي كه به وسيله ترجمه‌هاي شما وارد ايران شد بگوييد.
مكتبي به نام NLP است به معناي "برنامه‌ريزي عصبي كلامي." براي از بين بردن اضطراب اين مكتب تكنيك‌هاي خاصي دارد و بسيار سيستم مؤثري در يادگيري است. افراد سه دسته‌اند. ديداري، شنيداري و لمسي. آناني كه ديداريند اگر با چشم خود چيزي را ببينند، بهتر ياد مي‌گيرند. آناني كه شنيداريند، از راه گوش دادن و لمسي‌ها از راه لمس. از اين روش براي يادگيري دروس در مدارس مي‌توان استفاده كرد؛ به اين صورت كه دانش‌آموزان مدرسه به اين سه دسته تقسيم و به هر يك، از راه خود دروسي آموزش داده مي‌شود. آنها معتقدند كه از اين راه مي‌توان انقلابي در سيستم يادگيري به وجود آورد. همينطور در زمينه اضطراب و كاهش، آن در اين زمينه نيز نقطه نظري در روان‌شناسي پيدا شد و آن تفاوت‌هاي مغزي بين زنان و مردان بود. از جمله كساني كه در اين زمينه بسيار فعاليت داشتند دكتر "جانگ وي" بود كه كتاب مردان مريخي و زنان ونوسي را نوشت و من هم نخستين كسي بودم كه اين كتاب را در ايران ترجمه كردم كه الآن به چاپ چهل و پنجم رسيده است.

چه سالي ترجمه شده؟
حدود 15 سال پيش و تقريباً سالي 3 بار با تيراژ بالا چاپ مي‌شود.

با توجه به آشنائيتان با حوزه روان‌شناسي‏، به نظر شما صحت اين نظريه (تفاوت نظري زن و مرد) چقدر است؟
بسيار زياد. جان گري مي‌گويد: زن و مرد از هيچ نظر با هم مساوي نيستند و فقط در برابر قانون يكسانند و بايد قوانيني كه وضع مي‌شوند، درباره هر دو به يك صورت اجرا شود. البته اين تفاوت‌ها را نخستين بار خانم دبوراتانل مطرح كرد و بعد، جان گري و فرد ديگري به نام مايكل گوريان. در سانفرانسيسكو بوسيله دستگاه PET تحقيقات گسترده‌اي انجام شد به اين صورت كه به وسيله آن، اسكن‌هاي مغزي بسيار متعددي از زنان و مردان گرفتند و پي بردند كه زن و مرد كاملاً متفاوتند و بنابراين، يادگيري آنها با هم فرق مي‌كند. مثلاً مردان در درس رياضي و فيزيك از زنان قوي‌ترند يا در بازي شطرنج به ندرت اتفاق مي‌افتد كه يك شطرنج‌باز خوب زن بتواند يك شطرنج‌باز خوب مرد را شكست دهد. اما زنان متقابلاً در يادگيري موضوعاتي مثل زبان، ادبيات و علوم اجتماعي از مردان توان و قدرت بيشتري دارند. نتيجه تحقيقات به عمل آمده اين است كه مغز انسان در دو نيمكره راست و چپ واقع شده. نيمكره چپ مغز در مردان قوي‌تر است و زنان نيم‌كره راست مغزشان. مردان مي‌توانند فضايي ببينند و بنابراين راحت تر يك مسأله هندسي و چند بعدي را حل مي‌كنند. دور هر نيمكره مغز تارهاي بسيار زيادي تنيده شده، در نيمكره چپ مغز مردان همه تارها دور خود پيچيده و مقدار كمي با نيمكره راست در ارتباط است. اما زنان مقدار زيادي از تارهاي نيمكره راست مغزشان روي نيمكره چپ هم آمده است و چون مردان فقط روي نيمكره چپ مغزشان اين تارها را دارند، به صورت فوكوس مي‌بينند و مي‌توانند متمركز شوند. اما زن‌ها در اصطلاح عكاسي، مي‌توانند "وايدانگل" يعني پهن ‌بينند و بنابراين از هر چيزي يكي را مي‌بينند و وسعت ديدشان از مردان فراتر است. چون وسعت ديد در مردان كمتر است و متمركزتر از زنانند، راحت‌تر مي‌توانند مسأله‌اي را حل كنند در حالي كه زنان ارتباط‌ها را به دليل وسعت ديدشان، بهتر درك مي‌كنند. ترجمه اين كتاب به حل اختلافات زناشويي كمك بسيار مي‌كند.

در صحبت‌هايتان گفتيد اين مكتب به تفاوت‌هاي مغزي زن و مرد اشاره مي‌كند؛ مي‌گويد زن و مرد از هر نظر با هم متفاوتند فقط بايد قانون، مساوي درباره آن‌ها اجرا شود. آيا تفاوت داشتن اين الزام را بوجود نمي‌آورد كه براي هر يك قانوني متفاوت وضع و اجرا شود؟
اين قانون كه گفته شد، حقوق بشري است. قوانين مشتركي كه درباره انسان به معناي انساني اجرا شود و به دليل مشترك بودن در انسان بودنشان در برابر جرمي كه مرتكب شده‌اند مؤاخذه و محاكمه مي‌شوند.

حتي اگر انگيزه‌ها به دليل همين اختلاف متفاوت باشند؟
بله

به نظر خودتان مهمترين كتابي كه ترجمه كرده‌ايد كدام است؟
در رشته‌هاي مختلف روان‌شناسي كتاب ترجمه كرده‌ام. نمي‌شود در يك گروه انتخاب كرد. مثلاً در زمينه تعليمات رواني، كتاب "از حال بد به حال خوب" از همه بهتر است. در گروه مسايل زناشويي كتاب "عشق هرگز كافي نيست" و كتاب "مردان مريخي، زنان ونوسي" خوبند. در بخش كتاب‌هاي الهام‌بخش، كتاب "روان‌شناسي تصوير ذهني" نيز مهم است.

به جز ترجمه، تأليف هم داريد؟
خير، اما در حال تأليف كتابي هستم در زمينه تربيت كودكان و فعلاً مطالبي درباره‌اش جمع‌آوري كرده‌ام.

درباره بچه‌ها هم كاري كرده‌ايد؟
36 كتاب در مورد تربيت كودكان ترجمه كرده‌ام.

براي بچه‌هاست يا درباره آنها؟
درباره بچه‌ها. البته دو كتاب هم كه براي نوجوانان‌ ترجمه‌ كرده‌ام. يكي به نام "انتخاب با شماست" و ديگري به نام "پركردن شكاف".

كتاب جديد در دست ترجمه داريد؟
حدود يك سال و نيم است كه به شدت درگير ترجمه كتاب‌هاي "برايان تريسي"‌ام، در زمينه مديريت فروش و روان‌شناسي فروش. تا الان 22 كتاب از تريسي ترجمه كرده‌ام كه همچنان ادامه دارد.

درباره ترجمه‌‌هايتان چقدر آسيب‌شناسي مي‌كنيد؟
بسياري از روان‌شناسان و روان‌پزشكان با من تماس مي‌گيرند و اظهار مي‌كنند كه كتاب‌ها بر حال بيمارانشان تأثير زيادي گذاشته. بسياري از بيماران به من انتقال مي‌‌دهند كه با خواندن اين كتاب‌ها متحول شده‌اند.
به عنوان مثال خانمي مراجعه كرد كه از همسرش طلاق گرفته بود و گفت كه اگر قبل از جدايي كتاب روان‌شناسي مردان مريخي و زنان ونوسي را خوانده بودم، اين كار را نمي‌كردم. فروش كتاب‌ها و تيراژ بالاي بعضي از آنها و ... . همه اينها نشان‌دهنده تأثيرگذاري كتاب‌هاست.

با توجه به تفاوت‌هاي اعتقادي و فرهنگي كشور ما با كشورهاي اروپايي، فكر مي‌كنيد جامعه ما چقدر مي‌تواند از ترجمه كتاب‌هاي اروپايي و غربي استفاده كند؟
روان‌شناسي تبديل به علم شده؛ يعني همان‌قدر كه مي‌شود از يك فرمول در جبر يا هندسه استفاده كرد، در اين باره هم از فرمول مي‌توان بهره برد. مسايل روان‌شناسي فراگيرند مثلاً شخصي افسرده در ايران افسرده است و در آمريكا هم فرد افسرده است و فرقي نمي‌كند.

اما علت‌هاي افسردگي افراد با هم متفاوت است و در نتيجه درمان هم متفاوت خواهد بود.
گاهي علتي باعث افسردگي مي‌شود و سيستم شيميايي مغز را تغيير مي‌دهد. يعني تحت تاثير حادثه‌اي، سيستم شيميايي مغز فرد تغيير مي‌كند. حالا چه در ايران و چه آمريكا موضوع، تغيير سيستم شيميايي مغز است. بنابراين در روش‌هاي درماني بايد آن شخص را كه مراجعه مي‌كند و دچار افسردگي است يا ميل به كاركردن ندارد، علاقه‌هايش كم و بد خلق شده، هدايت كرد تا به بهبودي وي كمك كند و راهي برايش روشن شود. اين كتاب‌ها تكنيك‌اند و نشان مي‌دهند مثلاً كسي كه وسواس شستن دارد، تحت تأثير يك هراس است حالا اين فرد چه ايراني باشد چه اروپايي يا آمريكايي، تفاوتي نمي‌كند.

با توجه به فعاليت شما در اين زمينه، بيشترين اختلاف بين زن و مرد به چه دلايلي بر‌مي‌گردد؟
بي سياستي طرفين و ضعف مهارت‌هاي ارتباطي كه اينها ناشي از بي‌توجهي به تفاوت‌هاي زن و مرد است. عدم تسلط به مهارت‌هاي گفتگو و محاوره و نيز ناهم‌خواني‌هاي فرهنگي و ... از دلايل اختلاف بين آن است و اينكه زن و مردي كه نخست زندگي را با عشق شروع مي‌كنند، بعد براي نگه داشتن شرايط مطلوب و گرماي خانواده، مهارت كافي را ندارند.

چگونه مي‌توان اين مهارت‌‌ها را آموخت؟
اگر كسي بخواهد اتومبيل سوار شود بايد گواهينامه داشته باشد. اما از زن و مرد با اين همه پيچيدگي كه در روابط آنها وجود دارد، تنها گواهينامه‌اي كه مي‌خواهند، آزمايش خون و مبتلا نبودن به بعضي بيماري‌هاست. در هيچ جا از زن و مرد نمي‌خواهند كه مدركي را داشته باشند براي تربيت فرزند يا دوره‌هاي همسرداري يا اينكه مهارت‌هاي ارتباطي را كجا آموخته‌اند. در هيچ مدرسه‌اي اين موضوعات آموزش داده نمي‌شود. بنابراين خود به خود طلاق و ناهمگوني بوجود مي‌آيد. ايران جزء كشورهايي است كه طلاق در آن بسيار زياد و نزديك به آمار طلاق در كاليفرنياست. براساس آماري كه به دست آمده 50 درصد از ازدواج‌‌ها به طلاق مي‌انجامد و اين‌ها همه به اين دليل است كه زن و مرد نمي‌دانند چگونه بايد زندگي كنند و هم ديگر را نمي‌شناسند.

شما در ايجاد و راه‌اندازي مؤسسه،آموزشگاه يا كارگا‌هي تلاش كرده‌ايد كه اين گونه مسايل را آموزش دهد؟
كسي كه مي‌خواهد اين كار را انجام دهد، بايد مدرك تحصيلي و تخصصي‌اش در اين زمينه باشد اما مدرك من اقتصاد است، بنابراين رسماً نمي‌توانم اين كار را انجام دهم. اما بايد اين كار انجام شود و هركس كه مي‌خواهد ازدواج كند، مدرك صلاحديد ازدواج را داشته باشد. بعضي از افراد "سايكوپات" و جامعه ستيزند مثلاً دختري مي‌خواهد ازدواج كند تا انتقام مادرش را از پدري بدرفتار بگيرد. اين يك نوع بيماري است. يا بي‌توجهي به مسايل فرهنگي مثلاً خانواده‌اي مذهبي است و خانواده‌اي غيرمذهبي. بسياري از مسايل ديگر؛ فرض كنيد درآمد يك خانواده در سال 500 ميليون تومان است در حالي كه در خانواده ديگر سطح درآمد سالي 10 ميليون تومان. خود به خود وقتي 2 فرد از اين خانواده با هم ازدواج مي‌كنند، آن كسي كه درآمد بيشتري دارد مي‌خواهد همانگونه زندگي ‌كند و ديگري به همان 10 ميليون راضي است. درباره موضوع سواد مرد يا زن تحصيل كرد‌ه‌اي كه همسري بي‌سواد اختيار مي‌كند، بعد از مدتي متوجه مي‌شود كه حرف هم را نمي‌فهمند و همه اينها باعث مشكل زندگي زناشويي مي‌شود.

شما نويسنده و اهل كاشانيد. چقدر سهراب سپهري را مي‌شناسيد؟
من خواهر زاده سهرابم

با اين ترتيب از سهراب بگوييد و اينكه اين نسبت چقدر در نويسندگي شما اثرگذار بوده؟
سهراب 15 سال از من بزرگتر بود و ما دوستان بسيار نزديكي بوديم؛ او بر ترجمه‌هايم بسيار تاثير گذاشت. ترجمه‌هايم را به دقت مي‌خواند و نظر مي‌داد و اصلاح مي‌كرد. اولين كتابم را با راهنمايي سهراب به چاپ رساندم و اينكه با ناشران بزرگي آشنا شدم، همه به دليل وجود سهراب بود. هفته‌اي يك روز به استاديوم ورزشي براي ديدن فوتبال مي‌رفتيم و هفته‌اي يك شب را با هم پيتزا مي‌خورديم؛ با هم كاشان مي‌رفتيم. آنجا قريه‌اي به نام چيران بود كه سهراب، بعداً در آنجا تقريباً چند بار و هر بار سه – چهار ماه در باغ مجهزي كه داشتيم، تنها مي‌ماند و شعر مي‌گفت. روبروي اين باغ هم قريه گلستانه بود. همان‌جايي كه سهراب در شعرش مي‌گويد: "در گلستانه چه بوي علفي مي‌آيد"
خلاصه دوران خوبي داشتيم.

از ويژگي‌هاي سهراب بگوييد
به شدت اهل مطالعه و در زمينه روان‌شناسي بسيار ماهر بود و به خصوص در آثار يونگ. شيفته طبيعت بود. دوستدار كوير و عاشق تخته سنگ‌ها و تك درختها و جوي آب. نقاشي مي‌كرد، شعر مي‌گفت. در همه اين صحنه‌ها من با او و نزديك هم بوديم. الان هم كتابي در حال تهيه است به نام "نامه‌هاي سهراب". وقتي سهراب براي برپايي نمايشگاه نقاشي‌هاي خود به نيويورك رفته بود، چند نامه‌نگاري با هم داشتيم كه در اين كتاب آمده است.

اين كتاب كار خودتان است؟
خير، خواهر سهراب – پريدخت سپهري – نامه‌ها را گردآوري و چاپ كرد.

شما كه از نزديكان سهراب بوديد، فكر مي‌كنيد چه ويژگي‌ در او، وي را بزرگ و مشهور كرد؟
سهراب استعداد زيادي داشت و روحش بسيار لطيف بود، خودش مي‌گويد: "اهل كاشانم، خُرده هوشي دارم، سرسوزن ذوقي ...
از هوش بسيار بالايي برخوردار بود و ذوق عجيبي داشت، بي‌ريا بود. از طبيعت الهام مي‌گرفت. دوستدار حيوانات و موجودات زنده دنيا بود و چهره‌اي مردمي داشت. كتاب "هشت كتاب" او تقريباً در بسياري از خانه‌ها يافت مي‌شود.

شما در حوزه ترجمه رمان هم كارهايي انجام داده‌ايد. ترجمه‌هايتان به چند جلد مي‌رسند؟
حدود 15 جلد. نخست 2 رمان ترجمه كردم از "وي اس نيپال" به نام "خم رودخانه" و "در كشور آزاد". وي اس نيپال نويسنده هندي‌الاصل و استاد ادبيات دانشگاه اكسفورد است. چند سال گذشته برنده جايزه ادبي نوبل شد و كتاب "خم رودخانه" نقش اساسي را در برنده شدنش داشت زيرا كتاب بسيار جالبي است.

رمان‌هايي كه ترجمه كرده‌ايد بيشتر بر چه محورهايي استوارند؟
به عنوان مثال، وي اس نيپال يك داستان را درباره هند نوشته و يكي درباره كشور زعير در آفريقا. كتاب ديگري درباره كشوري نزديك آفريقاي جنوبي. در تمام اين كشورها به فقر بسيار شديدشان اشاره مي‌كند. 2 رمان ديگر ترجمه كرده‌ام يكي به نام "نجواگر اسب" و يكي ديگر به نام "حلقه" كه نويسنده آن‌ها آمريكايي است. كتاب نجواگر اسب برنده چندين جايزه اسكار شد زيرا از روي آن فيلم ساختند. غير از اينها، سه رمان براي نوجوانان ترجمه كرده‌‌ام به نام "ضربه‌هاي عقاب"، "عقرب" و "آرك انجل" كه 2 تا رمان نخست چندين بار به چاپ رسيده و آخرين هم زير چاپ است. اين كتاب‌ها براي نوجوانان و داستاني تخيل و نويسنده آن‌ها ارويتس است. بعد از آن، كتاب "فصل‌هاي دل" را ترجمه كرده‌ام و نيز كتابي به نام "فرشته". فرشته در واقعه داستاني حقيقي و مربوط به دوران عثماني‌ها در تركيه است. كتاب "خيال باطل" از ترجمه‌هاي ديگرم بود كه ماجراي زني در دربار عربستان است.

چرا سراغ ترجمه رمان رفتيد؟
به تعبيري، سراغ رمان نمي‌روم. در ازاي هر 15 كتاب روان‌شناسي كه ترجمه مي‌كنم به ترجمه يك رمان مي‌پردازم زيرا ترجمه رمان قلمم را روان‌تر مي‌كند. علاقه زياد به ترجمه رمان ندارم اما بعد از انجام اين كار احساس مي‌كنم ترجمه‌هايم سليس و روان‌تر انجام مي‌شوند.

مبناي انتخاب رمان‌هايي كه ترجمه مي‌كنيد چيست؟
مبناي خاصي ندارد؛ با افرادي كه رمان‌ها را مي‌شناسند مشورت مي‌كنم.

به اين معني كه به دنبال موضوع خاصي نيستيد؟
خير. رمان‌ها را آنهايي كه رمان‌ خوانند برايم انتخاب مي‌كنند و مي‌آورند. مثلاً دربارة كتاب فرشته كه نويسنده‌اش ايراني است و به زبان انگليسي نوشته شده، اينگونه بود كه شخصي كتاب را آورد و من خواندم و ديدم كتاب خوبي است و البته بعضي بخش‌هايش را حذف و بعد ترجمه كردم.

چند ساعت در روز مطالعه مي‌كنيد؟
روزي 12 ساعت ترجمه دارم و نمي‌رسم كه مطالعه شخصي داشته باشم. 12 ساعت ترجمه 4 كتاب است كه بايد آن را مطالعه كنم. اگر اينگونه حساب كنيم، با روزي 40 صفحه ترجمه، به اندازه كافي مطالعه مي‌شود. اما مطالعه آزادم بيشتر كتاب شعر است

به شعر علاقه داريد؟
براي ترجمه بسيار لازم است.

به جز شعر؟
آثار ورزشي
اهل ورزش هم هستيد؟
زماني در رشته‌ دو و ميداني قهرمان دانشگاه‌هاي كشور بودم. 5 سال سرمربي تيم ملي دختران ايران و 16 سال سرمربي تيم ملي پسران ايران بودم و اكنون نيز عضو كميته فني فدراسيون دو و ميداني‌ام. مدتي هم دبيري فدراسيون را به عهده داشتم.

كدام رشته دو و ميداني؟
400 و 800 متر، البته 15 سال هم مفسر تلويزيوني در اين رشته بودم و حالا هم گاهي براي اظهار نظر در اين عرصه دعوت مي‌شوم.

كمي هم از مقالاتتان بگوييد
در مجلات مختلف مقالات بسياري داشته‌ام. از جمله براي 100 شماره كيهان ورزشي نوشته‌ام. در زمينه ورزشي - آموزشي و در اطلاعات ورزشي، مقالات بسياري دارم. در مجله دانش و ورزش سرمقاله نوشته‌ام. در مجلات روان‌شناسي جامعه – روان‌شناسي موفقيت، هر چند وقت يك بار مقاله مي‌نويسم و الان نيز در اطلاعات جوانان تقريباً يك شماره در ميان، مقاله‌اي از من چاپ مي‌شود.
 
از اينكه وقتتان را در اختيار ايبنا گذاشتيد تشكر مي‌كنم.
 
***
ترجمه‌ها
100 قانون بي‌چون و چرا براي موفقيت در تجارت
آشتي با مرگ (اوحدي)
آفرينش فراواني (پيكان)
آماده باشيم يا نباشيم، زندگي از راه مي‌رسد (پيك بهار)
آموزگار و فشارهاي رواني (پيك بهار)
آينده خود را خلق كنيد (ذهن ‌آويز)
آيين شوهرداري (البرز)
احساس شادابي (پيكان)
اختلال ساختگي (پيكان)
اختيار شما در دست كيست؟ (قطره)
از حال بد به حال خوب (زركوب) آسيم
از حال بد به حال خوب (شميز) آسيم
از خودتان پذيرايي كنيد (البرز)
استرس خوب / بد / زشت (دايره)
استرس و خانواده سالم (البرز)
اصول آماده‌سازي تيم 101 (تهران)
افسردگي و درمان آن (قطره)
اگر حقيقت داشت (پيكان)
اگر زندگي بازي است، اين قوانينش است
امان از دست بچه‌ها (البرز)
انتخاب با شماست (پيكان)
انديشه‌هاي الهام‌بخش (نخستين)
انسانهاي مؤثر (پيكان)
اوج موفقيت (آسيم)
با آرامش ذهن به ثروت برسيد (درسا)
با هم براي هميشه (پيكان)
بچه‌ها بهشتي هستند (پيكان)
بخشودن (درسا)
برنامه پرواز (ذهن‌آويز)
برنامه‌ريزي عصبي – كلامي (البرز)
بزرگترين درسهاي زندگي (آسيم)
به روش خود ثروتمند شويد (ذهن آويز)
بهترين دوران زندگي زن (قطره)
بهترين زمان زندگي شما در اين لحظه (پخش)
بهترين سال زندگي شما (آسيم)
بيا من و تو ما بشويم (دايره)
بينديشيد و ثروتمند شويد (شباهنگ)
پنج دقيقه‌ي خوب (مهر)
پيام‌ها (شباهنگ)
پيروزي (آسيم)
تاريخچه روانشناسي (پيكان)
تجارت امروز (برخورد با زورگويان) ايران بان
تجارت امروز (مدير جديد موفق) ايران بان
تجارت امروز (مديريت استرس) ايران بان
تجارت امروز (مديريت شغلي) ايران بان
تجارت امروز (مديريت موفق پروژه) ايران بان
تجارت امروز (مذاكره‌ي موفق) ايران بان
تحول ذهن با توجه به تن (اوحدي)
تربيت مثبت (قطره)
تربيت مسموم (آسيم)
تربيت مسموم (البرز)
تربيت نوجوانان با عشق و منطق
تسخير خوشبختي (البرز)
تصويرسازي ذهني (نقش ونگار)
تفاهم (دنياي كتاب)
تفاهم منفي (شباهنگ)
تو همه انديشه‌اي (پيكان)
توطئه جهاني (پيكان)
تيپ شخصيتي من كدام است؟ (پوينده)
جادوي مديريت (نخستين)
جادوي موفقيت (آسيم)
جامعه نيمه بالغ ها
چرا مردها هرگز به ياد نمي‌آورند و ... (اوحدي)
چرا مردان اتو نمي‌كشند (البرز)
چرا مردها دروغ مي‌گويند و ... (البرز)
چگونه از عطش دلبستگي رهايي يابيم؟ (قطره)
چگونه با هر كسي صحبت كنيم (ذهن آويز)
چگونه ثروتمند شويم (ذهن آويز)
چگونه حرف بزنيم تا نوجوانها گوش بدهند و ... (مهر)
چگونه دوست بداريم؟ (نشر رائين)
چگونه فرزنداني خوش رفتار ... (پيك بهار)
چگونه مانند لئوناردو (كتاب تمرين)
چگونه مانند لئوناردو فكر كنيم (البرز)
چگونه مانند ميليونرها فكر كنيم (پيك پيكان)
چيزي نمانده بود زندگي‌ام تباه شود (پيكان)
حرف اضافي ممنوع (پيك بهار)
حلقه (البرز) زركوب
حلقه شميز (البرز)
خانواده (البرز)
خانواده (درسا)
خانه شن و مه (پيكان)
خانه شن و مه (پيكان)
خلاقيت (پيك بهار)
خواب بدون گريه (پيك بهار)
خواب و بي‌خوابي (مثلث)
خود شكوفايي (شباهنگ)
خيال باطل (اوحدي)
در كشور آزاد (دايره)
در جستجوي خوشبختي (البرز)
در جستجوي عشق و زندگي (اوحدي)
درس اول: الفباي زندگي (پيك بهار)
درس ميليونر (ذهن‌ آويز)
درمان اضطراب و افسردگي (مهر)
درمان افسردگي (آسيم)
دشواريهاي گفتگو (پيكان)
دفتر تمرين هفت عادت مردمان موفق (پوينده)
دوست بداريد اما لوس نكنيد (پيك بهار)
ده قاعده طلايي در كار (پيك بهار)
ده قدم تا نشاط (آسيم)
ذهن بي‌انتها – جسم پردوام (زركوب)
رابطه مؤثر مهارتهاي زناشويي (شباهنگ)
رابطه همسران (پيك بهار)
راه موفقيت (ذهن ‌آويز)
راه نبوغ (پيكان)
راه نفوذ در دلها (ذهن‌آويز)
راهكار برتر (ذهن آويز)
راهكارهاي زندگي براي نوجوانها (آسيم)
راهكارهاي موفقيت (ذهن‌آويز)
راهنماي دل (پيكان)
راهنماي روح (پيكان)
راهنماي سلامت روان (البرز)
راهنماي موفقيت نائومي (آسيم)
راههاي ساده براي زندگي سعادتمند (نخستين)
رفتار كودك (زركوب) شباهنگ
رقص با شاديها (نخستين)
رموز موفقيت در مديريت و رهبر ان ال پي (پيكان)
روابط مخرب (اوحدي)
روانشناسي اضطراب (دايره)
روانشناسي افسردگي (دايره)
روانشناسي بلوغ (دايره)
روانشناسي تصوير ذهني (شباهنگ)
روانشناسي تنبلي (دايره)
روانشناسي توافق (شباهنگ)
روانشناسي خلاقيت (شباهنگ)
روانشناسي رشد از تولد تا 21 سال (دايره)
روانشناسي عزت نفس (نخستين)
روانشناسي موفقيت با ذهنيت مثبت (آسيم)
روزهاي زندگي (مردان مريخي - پيكان)
رها از اضطراب (پيك بهار)
رها از افسردگي (پيك بهار)
رهايي (اوحدي)
رهايي از استرس (جيبي) آسيم
رهايي از ترس (پيك بهار)
رهايي عاطفي (نگاه)
زن در گذر ميانسالي (پيكان)
زن و اضطراب (مهر)
زن واسپرده (آسيم)
زن، مرد، ارتباط (دايره)
زنان شيفته (پيكان)
زناني كه مردان آنها را دوست دارند (مهر)
زندگي، عشق و ديگر هيچ (دايره)
زندگي شاد (شباهنگ)
زندگيتان را در هفت روز تغيير دهيد(قطره)
زوج‌هاي عاشق (پيك بهار)
سالمندان (دايره)
سالهاي شيرين نوجواني (دايره)
سخت نگيريد باور كنيد كه مهم نيست (هستان)
سفرهاي دور و دراز (ذهن آويز)
سلامتي هم زيباست (دايره)
سن واقعي (شباهنگ)
سوداي عشق (پيكان)
سه‌شنبه‌ها با موري (البرز)
سير درماني (نخستين)
شعله‌هاي خشم (البرز)
شناخت درماني و مشكلات رواني (درسا)
شوهر تنبل (پيك بهار)
شيوه‌هاي آموزش به دانش‌آموزان خشمگين... (پيك بهار)
صفت‌هاي بايسته يك رهبر (تهران)
ضربه‌هاي عقاب (ايران بان)
عادت هشتم (پيكان)
عاشق شويد و در عشق بمانيد (قطره)
عشق پايدار (پيكان)
عشق پردوام (درسا)
عشق ممنوعه (البرز)
عشق موردنظر شما (آسيم)
عشق هرگز كافي نيست (ذهن آويز)
عقده‌ها (پوينده)
عقرب (ايران بان)
غلبه بر عادت‌هاي مزاحم (پيكان)
فرزندان با اعتماد به نفس (پيكان)
فرزندان خوب تربيت كنيم (اوحدي)
فرشته (اوحدي)
فصل‌هاي دل (زركوب) اوحدي
فصل‌هاي دل (شميز) اوحدي
فكرتان را عوض كنيد تا زندگي‌تان تغيير كند (ذهن آويز)
فوق ستاره فروش شويد (ذهن آويز)
قبل از تنهايي (دايره)
قدرت زمان (ذهن‌آويز)
قصر شيشه‌اي (البرز)
قصه درماني (دايره)
قوانين ثروت (ايران بان)
قوانين زندگي (ايران بان)
قورباغه را بخور (ذهن آويز)
كارتهاي مريخ و ونوس (آسيم)
كتاب عادتهاي خوب (آسيم)
كلمات آرامبخش (جيبي) آسيم
كلمات شفابخش (البرز)
كليد اسرار جك كنفيلد (ايران بان)
كليد جو ويتال (ايران بان)
كمك من عاشق يك خودشيفته هستم (پوينده)
كنترل و مديريت استرس (نخستين)
كوهستان سرد (آسيم)
كي و چگونه نه بگوييم (پيك بهار)
لحظه (اكنون) اوحدي
مادام مائو (اوحدي)
مادر از زندگي‌ام متنفرم (پيك بهار)
مديريت استرس (پيكان)
مديريت بحرانهاي دوران نوجواني (پيك بهار)
مديريت خانواده (نخستين)
مرا نمي‌فهمي (دايره)
مردان مريخي، زنان ونوسي (در محيط كار) پيكان
مردان مريخي زنان ونوسي (زركوب) آسيم
مردان مريخي زنان ونوسي (شميز) ذهن آويز
مركز توجه (آسيم)
مريخيها و ونوسيها (شروع دوباره) پيكان
مريخيها و ونوسيهاي واقعي (پيكان)
مريخيها و ونوسيها در عشق (پيكان)
مسئوليت‌پذيري (شباهنگ)
مشق شب بدون گريه (پيك بهار)
معجزات عملي مريخ و ونوس (پيكان)
معجزات ارتباط و (ان، ال، پي) آسيم
معجزه باور (اوحدي)
من، ديگو (پوينده)
منظور ما اين نبود (دايره)
موفقيت بي‌قيد و شرط (قطره)
موفقيت ذاتي (پيكان)
موفقيت شغلي (ذهن آويز)
مهارت‌هاي عملي زندگي (ذهن ‌آويز)
مهارت‌هاي زندگي (ذهن‌ آويز)
مهارت‌هاي زندگي براي نوجوانها (ذهن‌ آويز)
ميانسالي و بعد از آن (نخستين)
ناجيان زندگي (قطره)
نترسيم و عشق بورزيم (البرز)
نجات رابطه (ذهن آويز)
نجات رابطه (هستان)
نجوا با كودك (پيكان)
نجواگر اسب (البرز)
نظم‌آموزي به كودكان (پيك بهار)
نقطه بحران (آسيم)
نقطه شروع (كتاب بهمن)
نكته‌هاي گهربار براي مديران (جيبي، نخستين)
نوبت شادي (تهران)
نوجوان امروز (پيك بهار)
نوجوانها سخت نگيريد (تهران)
نيروي بيكران و خواب آرام (پيكان)
وابستگي سالم (پيك بهار)
وقتي اضطراب حمله مي‌كند (زركوب، رقعي) آسيم
وقتي اضطراب حمله مي‌كند (شميز، رقعي) آسيم
هدف (برايان تريسي) ذهن آويز
هرگز نگوييد هرگز (قطره)
هري پاتر و جام آتش (ذهن آويز)
هفت اشتباه بزرگ پدر و مادر (آسيم)
هفت اصل اخلاقي براي موفقيت در ازدواج (آسيم)
هفده دروغ و يك حقيقت (آسيم)
همه چيز امكان‌پذير است (آسيم)
يادگيري رياضي و علوم (پيك بهار)
يادمان يكصدمين سال مورتي (زركوب)
يادمان يكصدمين سال مورتي (شميز)
يك دو سه معجزه‌اي در تربيت كودك (پيك بهار)