به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، نشست نقد و بررسی کتاب «آسنا و راز کنیسه» اثری از سمانه خاکبازان و منتشرشده در نشر مهرستان، در کتابخانه حضرت ولیعصر (عج) برگزار شد.
در ابتدا کتابدار پیشکسوت اصفهانی در خصوص این کتاب نوجوان گفت: «آسنا و راز کنیسه» روال خوبی را دارد و گروه سنی نوجوان را که مخاطب کتاب است، به دنبال خود می‌کشد. در این کتاب ارتباط عاطفی میان شخصیت دختر و پسر مخفی است که فکر می‌کنم اگر آنها آشکار شود بهتر است. این ارتباط باید پررنگ‌تر می‌بود.
سید محمدتقی درب‌امامیه ادامه داد: کتاب جنبه دینی دارد؛ ولی داستانی است. بهتر بود در پیشگفتار اثر، خلاصه‌ای از زمان وقوع این داستان ارائه می‌شد تا نوجوان بداند داستان در چه زمانی از تاریخ می‌گذرد و اتفاقات آن روزها از چه قرار بوده است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: نکته دیگر اینکه بعضی از اسامی نیاز به اعراب دارد و قابل خواندن نیست. خواننده کتاب نوجوان است و تجربه و اطلاعات کافی را ندارد تا بتواند اسامی را درست بخواند. همچنین فونت کتاب باید درشت‌تر می‌شد. در عین حال، ویراستاری و کتاب‌سازی کتاب بسیار قوی است.
استاد نمونه دانشگاه اصفهان در خصوص ویژگی‌های نوجوانان که در قالب شخصیت‌های داستان توصیف شده، گفت: مشخصات گروه سنی نوجوان را بررسی کردم و دیدم این گروه در این سن دچار تغییرات فیزیولوژی و عاطفی و اعتقادی می‌شوند. همچنین دوست دارند کسی رازدارشان باشد. آسنا نیز تا پایان داستان یک رازدار قوی است. از لحاظ عاطفی نیز جاهایی اشاره شده که آن پسر بنا به توصیه‌ای به دنبال آسنا می‌آید تا از او محافظت کند. اما جاهایی بلد نیست علاقه‌اش را به او نشان دهد. نویسنده عواطف را قشنگ توصیف کرده و با استفاده از تعلیق، پایان داستان این علاقه را علنی می‌کند. ما در ادبیات کودک و نوجوان به این می‌گوییم محبت‌های درونی که باید پربارش کرد.
وی افزود: ویژگی دیگر بچه‌ها در این گروه سنی این است که کمک دیگران را نمی‌پذیرند. آسنا نیز همین گونه است و می‌خواهد رازش را به تنهایی به امام علی (ع) برساند.
درب‌امامیه درخصوص فصل‌بندی‌های کتاب گفت: فصل‌های کتاب خوب است؛ ولی وقتی به اوج می‌رسد، داستان متوقف می‌شود و وارد فصل بعد می‌شود. کاش نویسنده متن را جوری تنظیم می‌کرد که این هیجان در متن باقی بماند و دچار فراز و فرود نشود. وقتی داستان به هیجان می‌رسید، هیجانش متوقف می‌شد و موضوع با پایان فصل عوض می‌شد.
پرداختن به اتفاقات بین واقعه غدیر و رحلت پیامبر (ص)
نویسنده اثر که به‌طور مجازی در این نشست حضور داشت، درباره ایده نوشتن کتاب عنوان کرد: در جمع دوستانه‌ای دوست داشتیم کتابی را درباره حضرت علی (ع) با محوریت غدیر بنویسیم. کتاب‌های متعددی را بررسی کردیم که هرکدام زاویه‌دید خود را داشت. در بین آثاری که خواندم، فهمیدم هیچ‌کدام از نویسندگان درباره اوضاع میان واقعه غدیر تا رحلت پیامبر اکرم (ص) و توطئه‌گری‌های یهود در آن مدت چیزی ننوشته‌اند. چون برای نوجوان می‌خواستیم بنویسیم و نوجوانان در سنی هستند که عطش یادگیری دارند، دوست داشتم موضوع جدیدی را به آنها اضافه کنم. همچنین از منابع سنی‌مذهبان در خصوص فضائل امام علی (ع) استفاده کردم.
درب‌امامی نیز اظهار کرد: مشخص است که نویسنده در این خصوص مطالعات زیادی کرده است. برای نوشتن داستان، ایرادی ندارد که خیلی از بخش‌های داستان واقعی نباشد. اما بسیاری از اسامی و واقعیات کتاب شما واقعی است که این خیلی خوب است.
درب‌امامی با نقد به طرح روی جلد و بی‌ارتباطی آن با داستان افزود: نکته دیگر این است که پدربزرگ داستان، یک عالم دینی بزرگ در یهود است که ستاره‌شناسی هم می‌دانسته. اگر به این دانش او در داستان بیشتر پرداخته می‌شد و در پاورقی توضیح داده می‌شد که چطور به وسیله ستارگان راه‌ها را تشخص می‌دادند، خیلی بهتر بود. تقابل بین دو دین الهی هم خیلی سخت است. روی این تقابل هم باید بیشتر کار می‌شد.
«آسنا» نماد عقلانیت است
سمانه خاکبازان درباره انتخاب اسم آسنا برای شخصیت اصلی این قصه اظهار کرد: آسنا یک اسم کاملاً عبری است و با توجه به اینکه می‌خواستم یک اسم دیرینه انتخاب کنم، این نام را انتخاب کردم. آسنا در ادبیات خود یهودی‌ها هم استفاده می‌شود و نام همسر یوسف نیز بوده است. آسنا را انتخاب کردم چون در میان یهودیان نماد پاکی است و نشانه‌هایی از عقلانیت را دارد. این دو ویژگی نهاد پاک و جستجوی عدالت و عقلانیت من را بر این داشت تا شخصیت دختر کتاب این اسم را داشته باشد؛ چون همین خصوصیات را دارد.
خاکبازان خطاب به نوجوانان علاقه‌مند به کتابخوانی گفت: توصیه‌ای که به همه نوجوان‌ها می‌کنیم، خواندن کتاب است؛ اما نه هر کتابی. نوجوانان باید از الان یاد بگیرند که وقتشان ارزشمند است و باید آثاری بخوانند که در زندگی‌شان کمک‌کننده باشد. نوجوانان در این سن سوالات بسیار ذهنی دارند و هر کتابی که می‌خوانند، باید در رسیدن به جواب‌هایشان دستشان را بگیرد. نوجوانان باید درباره دین و تاریخ کشور و جهانشان بدانند تا بتوانند در زندگی تصمیمات درستی بگیرند. همچنین اگر علاقه به نویسندگی دارند، به نوشتن روزنوشت‌ها روبیاورند و نویسندگی را از اینجا شروع کنند.
درب‌امامیه نیز در خصوص اهمیت جایگاه کتابداران در این موضوع گفت: رسالت کتابداران اینجا مشخص می‌شود. کتابداران باید بدانند چه کتابی را به مخاطب معرفی کنند. وقتی ما کوچک بودیم، می‌گفتند هر کتابی به یک بار خواندن می‌ارزد؛ اما اینطور نیست. بچه‌های الان خیلی باهوش‌اند و در عین حال به کتاب خیلی کمتر مراجعه می‌کنند و این خیلی فاجعه است.
نویسنده «آسنا و راز کنیسه» درباره آخرین اثرش توضیح داد: کتابی را به تازگی تمام کرده‌ام که زندگی یک دختر یهودی است که با پدرش عازم مرو می‌شوند. داستان در زمان امام رضا (ع) و ولیعهدی ایشان می‌گذرد. در این کتاب فضای سیاسی و علمی و تاریخی آن زمان و نقش امام رضا (ع) در هدایت افکار جامعه مطرح شده است.
مطالعه ۶۵ کتاب برای نوشتن «آسنا و راز کنیسه»
او در خصوص مراحل نگارش «آسنا و راز کنیسه» بیان کرد: بعد از اتمام طرح کار، مطالعه را آغاز کردم و در حین نوشتن هم مطالعه می‌کردم. فضایی که داشتم درباره‌اش می‌نوشتم، فضای ناآشنایی بود. تا به حال به عربستان سفر نکرده‌ام و با مناطق این کشور آشنا نیستم. از لحاظ جغرافیا مطالعاتی کردم و درباره گیاهانی که در کویر می‌روید و آب و هوا و نحوه لباس قبایل مختلف عربستان آن زمان اطلاعاتی به دست آوردم. این مطالعات ناظر به محیط بود. مطالعات دیگر ناظر به قوم یهود بود که باید از تورات استفاده می‌کردم. رسومات و عقاید قوم یهود و آداب و رسوم مذهبی‌شان نیز مطالعات دیگری را می‌طلبید.
خاکبازان درخصوص خیبر گفت: خیبر در ذهنم ابتدا یک قلعه در بلندی بود؛ اما بعد از مطالعات متوجه شدم هفت قلعه در مکانی به نام خیبر قرار داشته است. درِ خیبر هم که حضرت علی (ع) از جا درآوردند، مربوط می‌شده به یکی از ارگ‌های اصلی خیبر که اگر آن فتح می‌شده، کل قلعه‌ها فتح می‌شدند.
وی در پایان گفت: المان‌های رفتاری و کرداری قوم یهود و ارتباطات قومی را نیز در مطالعاتم مدنظر قرار دادم. عالمان یهود به علم ستاره‌شناسی و اعداد خیلی واقف بودند. در این خصوص هم مطالعاتی کردم. مجموع این مطالعات ۶۵ کتاب و مقالات متعددی شد. تمام مسائلی که در کتاب از حضرت علی (ع) آمده، همگی به کتاب‌هایی ارجاع داده شده و هیچ‌کدام نشئت‌گرفته از ذهن من نیست و همگی سند تاریخی دارد.
نظر شما