خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - محمدجعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی: انتقال پیکر روانشاد اسلامی ندوشن به ایران یک پیام بزرگ برای ما دارد که نباید از آن غفلت کنیم؛ ایشان در زمان حیات خود برای معالجه به کشور کانادا رفتند و سخت بی‌تاب بازگشت به ایران بودند، اما چون پزشکان اجازه پرواز طولانی به ایشان ندادند، ناگزیر به ماندن در آنجا شدند و متاسفانه دست اجل به ایشان امان نداد که به سلامت به کشور برگردد.

ایشان نه تنها در آن روزها بلکه از سال‌ها پیش ایشان وصیت کرده بود که در خاک ایران و به ویژه در نیشابور سر بر زمین بگذارد. نیشابور را از آن جهت انتخاب کرده بود که به فهوای سخت خود ایشان عصاره و چکیده فرهنگ ایران است.

ایران هم کشور بلاکشیده و مصیبت دیده و هم کشور پر ذخیره فنی و علمی که در طول تاریخ برای آن حاصل شده است. همه این خصوصیات و یعنی این رنج‌کشیدگی و مصیبت‌دیدگی و ذخیره علمی و دانشی که این سرزمین با خود دارد و ذخیره تمدنی بزرگی که ایران دارد در مقیاس کوچکتر در نیشابور است.

توجه دارید که منظور نیشابور تاریخی پیش از حمله مغول است که مرکز ایران و مرکز سقل فرهنگ و تمدن ایران بوده است. بنابراین این اشتیاق به معنای بازگشت به آغوش وطن است.

دل اسلامی ندوشن برای ایران می‌تپید و بیش از هر نویسنده دیگری از ایران دم می‌زند و از مظاهر فرهنگ ایران که یکی از این‌ها فردوسی و دیگری خیام و عطار می‌گوید. بنابر این این سه نقطه سقل فرهنگی برای او بسیار اهمیت داشت و نیشابور در یک سو و فردوسی در یک سوی دیگر رشته کوه بینالود است که می‌توانند باهم تقارن داشته باشند.

روح او در این منطقه بود؛ با وجود اینکه زاده یزد و ندوشن بود و قطعاً به آن سرزمین اعتقاد و علاقه خاصی داشت اما به هر حال این نقطه سقل فرهنگی یعنی طوس و خراسان به مرکزیت نیشابور برای ایشان وجه دیگری داشت و به همین جهت از سال‌ها پیش وصیت کرده بود در نیشابور سر برخاک بگذارد.

ایشان بسیار شوق برگشت به ایران داشتند اما بیماری و کهولت اجازه بازگشت نداد. اینکه پیکر او به بعد از یک سال و نیم برمی‌گردد و در آغوش وطن قرار می‌گیرد پیام بزرگی برای کسانی دارد که این خاک و وطن را ترک و پشت سر خود هم نگاه نمی‌کنند، دارد.

ایران به قدری جاذبه و مرکزیت دارد برای کسانی که می‌ناسند و باور دارند که حتی بعد از مرگ هم حاضر نیستند، تن خاکی آن‌ها در جای دیگری قرار گیرد و خاک عالم پذیرای پیکر آن‌ها باشد؛ بلکه خاک وطن باید پذیرا باشد. این هم وطن‌نگری و وطن‌دوستی گمان نمی‌کنم در کس دیگری باشد.

بازگشت پیکر اسلامی‌ندوشن این پیام را به همراه داشت برای کسانی که در داخل ایران هستند و می‌خواهند به خارج بروند و کسانی که در خارج هستند که هیچ جای جهان وطن نمی‌شود و انسان حتی بعد از مرگ هم باید به آغوش وطن برگردد.