سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): مصطفی ده‌پهلوان، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که در مراسم افتتاح هفته پژوهش سخن می‌گفت با تبریک این هفته، حضور عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را در این محفل مایه دلگرمی پژوهشگران این حوزه خواند و با طرح این پرسش که حکمت و هدف هفته پژوهش چیست تصریح کرد: در این هفته قرار است که تمام موضوعات و فعالیت‌هایی را که رخ داده ارزیابی و بررسی کنیم تا بتوانیم به یک آسیب‌شناسی و طرح مسئله درست برسیم و با طرح مسئله و پرسش‌های درست به رویکردها و رهیافت‌های جدید نائل شویم.
وی افزود: طبق صحبتی که در شورای پژوهشی به همت ذات‌الله نیکزاد معاون پژوهشی پژوهشگاه و همکارانش داشتیم قرار شد در نمایشگاهی که در دوبال این سالن قرار گرفته، تمامی فعالیتهای پژوهشی یکسال گذشته به نمایش درآید تا نقاط ضعف و آسیب‌ها و نقاط قوت را ببینیم. تعارف نداریم و باید در کنار نقاط قوت ضعف‌هایمان را هم بشناسیم تا بتوانیم درست تصمیم بگیریم و برای سال‌های آتی برنامه‌ریزی کنیم.
ده‌پهلوان با بیان اینکه بنیان پژوهشگاه بر اساس اساسنامه بر سه رکن؛ درک و شناخت میراث‌فرهنگی، حفظ و صیانت و معرفی و ترویج ابعاد مختلف میراث‌فرهنگی گذاشته شده و در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید تابع آن باشیم گفت: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری باید در دنیای امروز نقش کنشگرانه داشته باشد. نقش کنشگرانه که نسبت به درک و شناخت کالبد، هویت و تجربه زیسته انسان موجود است و محیط پیرامونش و کاربست و کاربردی‌سازی این تجربه زیسته در دنیای امروز تا از این مسیر بتوانیم بر توسعه و محیط زیست پایدار انسجام و وحدت ملی و در کنار آن به اقتصاد درست میراثی و گردشگری برسیم.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بیان کرد: پژوهشگاه باید در دنیای امروز نقش کنشگرانه داشته باشد و در برنامه‌ها و سیاست‌های خودش از استخراج دی. ان. ای تا گردشگری بلاکچین، ان. اف. تی، متاورس و … را در دستور کار قرار دهد تا تحقیقات و تحلیل‌های اجتماعی و فرهنگی که امروز متأسفانه فضای مه‌آلود و شبه علمی را در کشور رقم زده و شاهد آن هستیم، با ورود پژوهشگاه آشکار و سره از ناسره مشخص شود.
او گفت: مطمئناً این ساختارشکنی هزینه‌هایی خواهد داشت و گالیله‌وار باید پیشرویم و نگذاریم که فضای فرهنگی کشور در حوزه میراث‌فرهنگی مه‌آلود شود. به امید طلوع آفتاب روشن و سوزان علم و معرفت بر حوزه‌های تاریک و شبه علمی که در حوزه میراث‌فرهنگی این روزها شاهد آن هستیم.
ده‌پهلوان در پایان سخنانش گفت: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری می‌تواند در حوزه‌های جدید علمی گام بردارد و در تعامل با دانشگاه و بدنه وزارتخانه و استانها به سمت یک سیاستگذاری یکپارچه علمی در سراسر کشور پیش رود.
بدنه علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی نیازمند تقویت است
ذات‌الله نیکزاد معاون پژوهشی پژوهشگاه با تبریک و گرامیداشت هفته پژوهش به تشریح ساختار پژوهشگاه در قالب پنج پژوهشکده و سه گروه مستقل پژوهشی متشکل از ۸۷ عضو هیأت علمی، ۶۹ کارشناس پژوهشی، ۱۱ پژوهشگر آزمایشگاهی و ۶۰ هنرمند پژوهشی پرداخت و گفت: بدنه علمی پژوهشگاه نیازمند تقویت است.
وی با اشاره به اینکه بدنه علمی پژوهشگاه نیازمند تقویت است از انجام ۹۲ طرح پژوهشی در قالب طرح‌های سالیانه، خارج از موسسه، فرصت‌های مطالعاتی و … خبر داد.
او در تشریح فعالیتهای پژوهشی پژوهشگاه در سال جاری، به انجام ۹۲ طرح پژوهشی در اشکال مختلف همچون طرح‌های سالیانه، خارج از موسسه، فرصت‌های مطالعاتی، ۳۵ کاوش باستان‌شناسی، ۳۴۵۵ نمونه آزمایشگاهی، ارائه ۹۲ اثر هنری حاصل از پژوهش، انتشار ۲۴ عنوان کتاب و ۹۵ مقاله علمی، برگزاری۵ کنفرانس مهم علمی در کنار نشست‌های تخصصی ،۲۰۳ نشست تخصصی در وزارتخانه، ادارات کل استانها، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی ،۵۷ مشاوره تخصصی در حوزهای باستان‌شناسی، حفاظت و مرمت و ابنیه و بافت، برپایی ۱۰ کارگاه آموزشی، انتشار ۲ نشریه علمی در حوزه‌های باستان‌شناسی و تاریخ معماری شهرسازی و مرمت با درجه علمی وزارت علوم اشاره کرد و گفت: در هفته پژوهش امسال نیز ۱۵ عنوان کتاب با تلاش همکاران بخش معرفی پژوهشگاه به چاپ رسیده است.
نیکزاد با نمایش نمودار مقایسه‌ای از سال ۹۷ تا ۱۴۰۲ حاوی طرح‌های پژوهشی و فعالیتهای مختلف پژوهشگاه گفت: همانطور که نمودار نشان می‌دهد در برخی از حوزه‌ها پیشرفت حاصل شده و برخی نیازمند کوشش است تا بتوانیم به نتایج بهتری برسیم. البته آمارها نشان می‌دهد که پژوهشگاه به وضعیت ثبات نزدیک است که امیدواریم در سال‌های آتی پیشرفت‌های بیشتری حاصل شود.
او با ارائه نقشه پراکندگی پژوهش‌های پژوهشگاه در سطح ایران گفت: این نقشه که به قصد آسیب‌شناسی و تحلیل پژوهش‌های صورت گرفته در استانها طراحی شده کمیت و پراکندگی پژوهش‌ها را به خوبی نشان می‌دهد و باید بازنگری‌هایی را از نظر پراکنش جغرافیایی در مورد پژوهش‌ها انجام دهیم.
معاون پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، در ادامه به برخی از رویدادهای شاخص پژوهشگاه طی یکسال همچون همایش چشم‌انداز منطقه‌ای راه ابریشم، همزیستی فرهنگها، بیستمین گردهمایی باستان شناسی ایران، نقش برجسته ساسانی استردادی از لندن، کنفرانس بین‌المللی تبادل تجارب حفاظت و مرمت ایران و روسیه برای نخستین‌بار، نشست کورش هخامنشی از افسانه تا واقعیت اشاره کرد.
نیکزاد در بیان برخی از موضوعات مهم و اولویت‌دار حوزه میراث به زبان‌های در خطر و اطلس زبان‌شناسی، میراث در خطر باستان‌شناسی در معرض تهدید طرح‌های عمرانی، آیین‌های زنده و در حال فراموشی، مطالعات حوزه فرهنگی ایران، میراث در خطر بناها و شهرهای ایرانی، مخاطرات محیطی، تغیرات اقلیمی و میراث‌طبیعی، احیای هنرهای فراموش شده، اطلس های میراثی، گردشگری و هنرهای سنتی اشاره کرد که در پژوهشکده‌ها و گروه‌های پژوهشی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری مورد توجه قرار گرفته و فعالیت‌هایی در این راستا در حال انجام است.
وی در پایان به تشریح سیاست‌ها و برنامه‌های پژوهشگاه از جمله تعمیق دانش در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، نشر و احیای اندیشه و رفتار پژوهشی در بدنه وزارتخانه، کاربردی سازی پژوهش و تأکید بر رویکردهای فناورانه، تبادل دانش در مقیاس بین‌المللی، تقویت بنیه علمی با توجه به بازنشستگی یک سوم نیروها در آینده نزدیک و … پرداخت.
انتشار مجله تخصصی موزه ملی ایران و موزه‌نامه
جبرئیل نوکنده رییس موزه ملی ایران، در مراسم افتتاحیه هفته پژوهش با تبریک و گرامیداشت این هفته گفت: افتخار داریم به مناسبت هفته پژوهش در کنار پژوهشگاه در موزه ملی ایران به عنوان یک مرکز علمی گردآمده و میزبان شما پژوهشگران ارزشمند هستیم.
وی افزود: موزه ملی ایران در سال پژوهشی جاری ۱۲ طرح پژوهشی مشترک با پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در حوزه‌های باستان‌شناسی، زبان و گویش و حفاظت و مرمت را به انجام رسانده است.
او افزود: در یک سال گذشته موزه ملی یکی از مراکز پویا در ارائه خدمات پژوهشی به پژوهشگران بوده و در سال پژوهشی جاری ۱۲۶ نفر از ۵۲ مرکز تحقیقاتی داخلی و خارجی در ۱۶ رشته دانشگاهی برای انجام طرح‌های پژوهشی و پایان نامه‌ها از خدمات موزه ملی ایران بهره‌مند شدند.
رییس موزه ملی ایران با اشاره به اینکه در سال پژوهشی جاری ۱۲ طرح پژوهشی مشترک با پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در حوزه‌های باستان‌شناسی، زبان و گویش و حفاظت و مرمت در این مرکز انجام شده بیان کرد: در سال پژوهشی جاری ۸۸ نفر از ۱۵ مرکز تحقیقاتی در ۱۴ رشته دانشگاهی در موزه ملی کارورز دوره خود را سپری کرده‌اند.
نوکنده در ادامه از برگزاری ۱۳ نمایشگاه در سال پژوهشی گذشته در موزه ملی ایران خبر داد که ۲ نمایشگاه بصورت مشترک با پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برپا شده است و افزود: همچنین طی این زمان، مجله تخصصی موزه ملی ایران و موزه‌نامه منتشر شده است.
او با بیان اینکه در این مدت ۱۹۱ شی در موزه ملی مرمت شده و همکاران باستان‌شناس در این موزه در سه پروژه میدانی کاوش و بررسی باستان‌شناسی همراه پژوهشگران پژوهشگاه بوده‌اند اظهارکرد: موزه ملی تلاش کرده در مقام یک مرکز پژوهشی خود را با استاندارهای یک مرکز پژوهشی نزدیک کند و همکاری تنگاتنگی با پژوهشگاه داشته باشد.
نوکنده با اشاره به ارتباط تنگاتنگ موزه ملی ایران از ابتدای تشکیل با مرکز باستان‌شناسی و قطع این ارتباط در دهه ۶۰ خورشیدی و ضررهایی که این مرکز علمی به دلیل این قطع این ارتباط در انجام فعالیتهای علمی متحمل شد تصریح کرد: احیای موزه ملی ایران نیازمند تأمین نیروی انسانی کارآمد در تراز هیأت علمی است از این سو پیشنهاد تشکیل گروه پژوهشی موزه ملی ایران زیر نظر پژوهشگاه ارائه شده تا بتوانیم هیأت علمی جذب کنیم که امیدواریم با حمایت وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سال بعد شاهد این اتفاق باشیم.
نظر شما