سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مهدیه سادات نقیبی: چندی پیش، اختتامیه مسابقه دوسالانه دکتر مزینی برگزار شد. این دوسالانه به بررسی کتاب‌های معماری پرداخته و به همت «انجمن مفاخر معماری ایران» برگزار می‌شود. در این دوره به دلیل پاندمی کرونا، کتاب‌های منتشره چهار سال گذشته شرکت داده شد و نشر فکرنو به عنوان ناشر برتر انتخاب و موفق به دریافت لوح زرین یا همان بالاترین رتبه مسابقه شد.
در ادامه با آرش حیدریان مدیر انتشارات فکر نو به عنوان متخصص حوزه نشر کتاب‌های هنری گفت‌وگویی داشیم که در ادامه بخش دوم آن را می‌خوانید.
چرا برخی از کتاب‌ها کم تیراژ هستند و یا دیده نمی‌شوند؟
مشخصاً دلیل اصلی، عرضه و تقاضاست. بخشی از تضعیف تألیف به‌این دلیل است که درصد کمی از استادان هستند که پیگیر نشر کتاب‌های جدید هستند و استادی که در دانشگاه، کتاب بیست سال گذشته را تدریس می‌کند، دغدغهٔ کتاب تازه منتشر شده را ندارد. اساساً معتقد است کتاب و یا جزوه تدریسی‌اش، کامل‌تر است و هیچ‌گونه دغدغه‌ای برای یادگیری جدید و آموزش‌های جدید ندارد. علت این است که به کتاب بیست سال گذشته بیشتر از کتاب تازه منتشرشده اشراف دارد. این اتفاق برای دانشجویان هم رقم می‌خورد به‌گونه‌ای که دانشجویان از استاد جزوهٔ درسی درخواست می‌کنند و یا از استاد می‌خواهند سؤالات مهم را به آنها بدهد و فقط از بین آن سؤالات امتحان بگیرد. این یک چرخه معیوبی است که سیستم آموزشی و دانشگاهی ما دارد.
این اتفاق می‌تواند ضلع دیگری هم داشته باشد، مثلاً اگر منِ مخاطب، کتاب خوبی در زمینه تاریخ معماری بخوانم و یاد بگیرم؛ آیا رخ ندهد و انگیزه‌ای برای مخاطب ایجاد نشود.
اتفاق دیگری که ممکن است در کم‌رنگ‌شدن تألیف ایجاد کند، این است که برای مثال کتاب‌های زیر شاخهٔ تاریخ معماری ایرانی ممکن است از سه الی چهار قفسه باشد، این کتاب‌ها با کتاب‌های هم موضوع خود در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و کتاب‌های شاخص ناشران مختلف کمتر دیده شوند و در نتیجه به کتاب‌فروشی‌ها راه پیدا نکنند.
شما کتاب‌هایتان را به چه شکل توزیع می‌کنید؟
ما سعی کردیم کتاب‌هایمان را به توزیع‌کننده‌های عمومی هم بدهیم که شهر کتاب‌ها، داشته باشند. انتشارات ما با اینکه در حوزه معماری فعال است؛ اما در حوزه دانشگاهی، زیرگروه‌های مختلفی را شامل می‌شود. برای نمونه ناشرها و یا پخش‌کننده‌های فنی مهندسی ممکن است با ناشرهای معماری و هنری که ارتباط بینابینی دارند، جزو زیر مجموعه‌شان باشند. عموماً ما نمی‌توانیم کتاب‌های دانشگاهی را در شهر کتاب‌ها ببینیم و توزیع‌کننده این کتاب‌ها خود دانشگاه‌ها هستند و به توزیع‌کنندگانی همچون ققنوس، گسترش و … راه پیدا نمی‌کنند؛ چراکه درصد توزیع کتاب‌های دانشگاهی پایین‌تر از درصد توزیع کتاب‌های عمومی است. ناشر کتاب‌های دانشگاهی با شرایط خاص و محدودی با توزیع‌کنندگان کمی همکاری می‌کند و شرایط سختی را برای توزیع کتاب‌هایش دارد؛ برای مثال میزان تخفیف این کتاب‌ها پایین است و زمانی که به دست کتاب‌فروش می‌رسد، سود کمی برای فروش کتاب باقی می‌ماند.
هویت بصری کتاب تا چه میزان در خرید کتاب از سوی مخاطب تأثیر دارد؟
طبیعتاً هویت بصری کتاب‌ها تأثیر زیادی بر نگاه اولیه مخاطب دارد؛ گرچه افرادی که کتاب موردعلاقه‌شان را می‌خواهند، به حافظهٔ بصری چند سال قبل خود رجوع می‌کنند و ترجیح می‌دهند کتاب با جلد قدیمی را انتخاب و خریداری کنند. در حال حاضر برخی از ناشرهای جدید روی هویت بصری کتاب‌ها خیلی خوب کار می‌کنند و هر کدام المان‌های خاص خودشان را دارند که هویت بصری‌شان مشخص باشد. البته هویت بصری در کتاب شاید کمی سلیقه‌ای باشد و ممکن است مخاطبی از طرح روی جلد کتاب خوشش بیاید و مخاطب دیگر دوست نداشته باشد. اما مهم تأثیر مثبت هویت بصری، بر اقتصاد نشر است. برای مثال حدود هفت سالی هست که ما در کتاب‌های نشر فکر نو از فونتی خاص استفاده می‌کنیم و مخاطب وقتی نوع صفحه‌بندی یا فونت کتاب را می‌بیند متوجه اسم انتشارات می‌شود. انتخاب فونت و صفحه‌آرایی مناسب ناشران می‌تواند باعث ارتباط مناسب‌تر مخاطبان با آنها شود. در انتشارات فکر نو تا الان سعی بر این شده است صفحه‌آرایی مناسبی صورت پذیرد و همان‌طور که کیفیت محتوای کتاب، ترجمه و ویراستاری مهم است؛ کیفیت طرح روی جلد کتاب نیز بسیار مهم است.
نشر فکر نو در حال حاضر چند کتاب تألیفی دارد؟
دقیق نمی‌توان گفت؛ اما کتاب‌های تألیفی نشر فکر نو شاید به پنج درصد برسد و علت این غالب بودن ترجمه، همان‌طور که گفته شد، به‌شدت حساسیتی برمی‌گردد که ما در انتخاب کتاب‌هایمان داریم و باید کتابی که برای انتشار آماده می‌کنیم، یک تألیف واقعی باشد. در کتاب‌های ترجمه هم همین‌طور سخت‌گیری‌ها وجود دارد تا اعتمادی که مخاطبانمان به ما دارند، حفظ شود. بنا به ارتباطی که در خانواده نشر فکر نو اتفاق افتاده، مترجم‌های خوب و قابل‌اعتمادی داریم که سال‌هاست افتخار با ما همکاری می‌کنند.
کمی از نشر فکر نو بگویید. تعداد و دانش افراد مشغول در نشر شما در چه سطحی است؟
در نشر فکر نو حدود ۱۵ نفر مشغول هستند و سطوح دانش افراد طبق فعالیت‌های آنها متفاوت است و برای مثال اگر کسی در ویراستاری معماری مشغول به فعالیت است علاوه بر تسلط بر دانش ویراستاری، باید حتماً تحصیلات عالی معماری داشته باشد تا بتواند متوجه ایرادات احتمالی علمی در حین کار شود.
آیا انتشارات فکر نو علاوه بر معماری در رشته‌های دیگر ورود کرده است؟
بله. حدود دو سال پیش در رشتهٔ طراحی لباس ورود کردیم. برای ترجمه این رشته نیز از زمستان سال گذشته شروع به فعالیت کردیم. دو کتاب در حوزهٔ طراحی لباس و حوزه پوشاک در حال حاضر از نشر ما منتشر شده است و تا پایان امسال چند عنوان دیگر نیز در دست انتشار داریم. ما همان سبک و سیاقی که در حوزهٔ معماری پیش گرفتیم، در طراحی لباس و پوشاک هم پیاده کردیم. به این معنا که به دقت می‌کنیم تا کتاب‌ها از لحاظ بصری و محتوایی مورد علاقه مخاطبانمان باشد. ورود به این حوزه شاید کمی سخت باشد؛ اما رقابت در این حوزه بسیار جذاب است و البته سخت‌گیری‌هایمان در انتخاب آثار نیز بیشتر است.
آیا تابه‌حال کتاب‌هایتان برنده سال و یا نامزد شده است؟
برای نامزدی انتخاب شده است؛ ولی به عنوان کتاب برگزیده سال خیر.
نظر شما