حمید محسنی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره تدوین کتاب «زندگی و خاطرات پروفسور جعفر مهراد» اظهار کرد: جعفر مهراد به‌خاطر فعالیت‌های برجسته‌ای مانند تاسیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری، آی‌اس‌سی و دیگر خدمات مهم علمی و حرفه‌ای به‌عنوان "چهره ماندگار علمی کشور انتخاب شده است. به‌طور طبیعی این انتخاب می‌توانست برای متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و سایر حوزه‌های مرتبط با اطلاعات، یک فضا و فرصت گسترده‌تر ایجاد کند که چند و چون آن ازجمله مباحث این مصاحبه بود؛ به‌طور کلی، آشنایی با لایه‌های پنهان شخصیت او برایم جذاب بود و با مطالعه و تمرکز بر همین بخش از چهره استاد مهراد در پی این بودم که کدام عوامل اجتماعی و فردی (خانواده، آموزش، پژوهش، کار و تلاش، ویژگی‌های فردی، عوامل و تغییرات سیاسی، اجتماعی) بر کار، شخصیت و دستاوردهای منتسب به وی تاثیر بیشتری دارد.

وی درباره مشخصات کتاب «زندگی و خاطرات پروفسور جعفر مهراد؛ چهره ماندگار علمی کشور، بنیانگذار پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری» اظهار کرد: این کتاب ۲۹۴ صفحه دارد و نسخه الکترونیکی آن نیز هم‌زمان با کتاب کاغذی، امسال منتشر شد. این اثر را نشر کتابدار در شمارگان ۵۰۰ نسخه و به بهای ۲۴۰ هزار تومان وارد بازار کتاب کرده است. این کتاب فصل‌بندی معمول را ندارد؛ یعنی محتوای آن عمدتاً براساس فراز و فرودهای زندگی این شخصیت علمی و با تاکید بر سیر تاریخی آن تنظیم شده است و نقطۀ اوج آن، بنیان‌گذاری مرکز منطقه‌ای علوم و فناوری شیراز و پایگاه‌های استنادی یا آی‌اس‌سی است که مراکزی منحصر به فرد در اطلاع‌رسانی و نیز علم‌سنجی هستند.

مدیر نشر کتابدار با یبان اینکه بیشتر پرسش‌های من درباره جعفرمهراد در این کتاب بیشتربر این اساس شکل گرفت که این موفقیت فردی و حرفه‌ای را او چگونه کسب کرده است، گفت: این کتاب قرار نبود تاریخ علم‌سنجی، مرکز منطقه‌ای، آی‌اس‌سی یا دیگر فعالیت‌های استاد مهراد را روایت کند؛ چون اطلاعات این مراکز و فعالیت‌ها نسبتاً مفصل از وی تقریباً موجود است. بلکه هدفم این بود که ابعاد فردی و اجتماعی عمدتاً مغفول مانده از این شخصیت را برجسته کنم. این کتاب اطلاعات زیادی درباره زندگی فردی، خانوادگی و بافت‌های گوناگون اجتماعی مرتبط با این شخصیت فرهیخته دارد که در مطالعات تاریخی و نظری بسیار اهمیت دارد و به‌نظرم این بخش‌ها جذاب و خواندنی‌تر است. در مجموع، روایتی تاریخی از زندگی جعفر مهراد از کودکی تا بازنشستگی است.

محسنی با بیان اینکه خواندن این کتاب از نظر مطالعات تاریخی و نظری، کتابداری، علم اطلاعات و جنبه‌های فردی و اجتماعی مرتبط با این حوزه بسیار اهمیت دارد، اظهار کرد: تدوین و نگارش کتاب «زندگی و خاطرات پروفسور جعفر مهراد؛ چهره ماندگار علمی کشور، بنیانگذار آی‌اس‌سی و مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری» حدود یک‌سال و نیم طول کشید، اظهار کرد: پروفسور مهراد در آمریکا اقامت دارد و برای مصاحبه با وی ناچار بودم از تلفن و گفت‌وگوهای تصویری استفاده کنم؛ همچنین از آنجا که مهراد عضو گروه ارزیابی خُرد دانشگاه‌های کشور (شورای عالی انقلاب فرهنگی)، عضو کمیسیون نشریات علمی کشور و رئیس کمیته برنامه‌ریزی علم اطلاعات و دانش‌شناسی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز بود در این اثر به این بخش از فعالیت‌های او در این حوزه‌ها نیز پرداخته شده است.

مدیر نشر کتابدار درباره اینکه چرا به سراغ تدوین کتابی درباره این چهره‌های ماندگار کشور رفتید، گفت: این موضوع مسبوق به سابقه بود. باید بدانیم؛ عنوان چهره ماندگار علمی کشور معمولاً به افراد علمی و با شرایط خاص اطلاق می‌شود و پروفسور مهراد در حوزه کتابداری تنها فردی است که این عنوان را به صورت رسمی کسب کردند؛ البته حوزه کتابداری چهره‌های برجسته زیادی داشته و دارد، اما پیش از انتشار این کتاب درباره استاد جعفر مهراد، فهرستی از استادان و پیشکسوتان کتابداری و علم اطلاعات تهیه شد که گفت‌وگو با آن‌ها را ابوالفضل نجاری انجام داد. این کتاب با عنوان «تاریخ شفاهی کتابداری ایران» که سال گذشته منتشر شد، حاصل مصاحبه با حدود ۳۰ نفر از مشاهیر و بزرگان کتابداری ایران است و هزار و ۱۰۰ صفحه دارد. استاد مهراد، یکی از نام‌های مهم این فهرست بود؛ اما به دلایل مختلف، ازجمله حجم زیاد فعالیت‌های علمی، مصاحبه با وی به سمت دیگری رفت و مستقل منتشر شد.

محسنی با بیان اینکه درباره چهره‌های برجسته علم اطلاعات و دانش‌شناسی آثار دیگری هم منتشر شده است، اظهار کرد: یکی از این آثار با نام «زندگی با هفت خوانش شیرین است؛ تلخ و شیرین یک زندگی» درباره زندگی و خاطرات دکتر رحمت‌الله فتاحی به قلم خودشان است. این کتاب ۳۲۰ صفحه‌ای نیز سال گذشته منتشر شده است. یعنی استاد فتاحی نیز ازجمله افرادی بود که علاوه بر حضورش در کتاب «تاریخ شفاهی کتابداری ایران» به‌صورت مستقل نیز خاطرات و زندگی‌اش را منتشر شده است.

مدیر انتشارات کتابدار با بیان اینکه استاد مهراد استاد من در دانشگاه شیراز در مقطع کارشناسی کتابداری در سال ۶۸ بود و ارتباط حرفه‌ای و دوستانه زیادی داشتم، اظهار کرد: با وجود سه دهه تعامل با این شخصیت فرهیخته؛ پیش از مصاحبه تلاش کردم به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با او و فضای فکری و زندگی‌اش بیشتر آشنا شوم تا اطلاعات تکمیلی درباره فراز و فرود زندگی وی را کسب کنم. به همین دلیل، در حدود دو سال با محوریت این شخصیت؛ پنج عنوان کتاب منتشر کردم که یکی از مرتبط‌ترین آن‌ها با این اثر، کتاب «جشن‌نامه مهراد» بود که سال گذشته به کوشش دکتر محمدرضا قانع منتشر شد. این کتاب حاوی خاطرات برخی از دوستان، همکاران، اعضای هیئت علمی و مدرسان درباره استاد مهراد است، که به‌طور طبیعی می‌توانست مورد استفاده من در این گفت‌وگوها باشد.

محسنی با بیان اینکه استاد جعفر مهراد به دلیل مسئولیت‌اش در دو نهاد ملی و جهانی با شخصیت‌های علمی و حرفه‌ای زیادی در ایران و جهان دیدار داشت، گفت: از آن دیدارها عکس، فیلم و مستندات زیادی موجود است که اهمیت تاریخی ویژه‌ای دارند. البته قرار بود که این کتاب؛ اثری مصور باشد و تصویرهای زیادی درباره این دیدارها و زندگی شخصی‌اش برایم ارسال شد اما به دلیل حجم زیاد تصویرها، نحوه کار، پردازش آن‌ها و ملاحظات دیگر، امکان ادغام آن‌ها در این اثر یا نشر مستقل کتاب فراهم نشد. امیدوارم زندگی‌نامه مستند و تصویری وی نیز روزی منتشر شود.