سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - بیتا ناصر، مطابق با تجربه سال‌های گذشته، ظهور جوایز جدید و انتشار فراخوان از سوی آنان؛ چه در بخش خصوصی و چه از سوی سازمان‌های جز در مواردی معدود نتوانسته است به برگزاری منظم و متوالی جوایز بیانجامد؛ بنابراین ساماندهی جوایز با تمرکز بر تداوم، امری ضروری به نظر می‌رسد. این در شرایطی است که رویدادها و جوایز ادبی تنها در شرایط ماندگار، اعتبار می‌یابند و تعطیلی‌های مکرر و زودرس، نتیجه‌ای جز اتلاف انگیزه و انرژی را در پی نخواهد داشت.
آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارش کوتاهی از آخرین اخبار جوایز ادبی در سال ۱۴۰۲ و (اخبار برگزاری آنها در سال جدید) است؛ با این توضیح که تنها رویدادهایی انتخاب شده‌اند که در گستره ملی برگزار و یا در دست برگزاری‌اند.
جایزه جلال آل‌احمد
بزرگترین جایزه داستان‌نویسی در کشور یعنی جایزه جلال آل‌احمد در شازدهمین مرحله، برگزیدگان خود را عصر چهارشنبه ششم دی ماه ۱۴۰۲ در تالار وحدت شناخت؛ آن هم در مراسمی که با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از معاونین و مدیران فرهنگی کشور برگزار شد.
«مستندنگاری و داستان کوتاه»، «داستان کوتاه»، «ویراستاری»، «آرمان فلسطین»، «نقد ادبی» و «داستان بلند و رمان» بخش‌های مختلف این رویداد ادبی بود که در آنها منتخبینی داشت. اما جایزه برگزیدگان در این دوره ۴۰۰ میلیون‌تومان درنظر گرفته شده بود که این جایزه تنها در دو بخش «مستندنگاری و داستان کوتاه» (به کتاب «من اعتراف می‌کنم؛ زندگی و زمانه وحید افراخته» نوشته محمد رحمانی از انتشارات ایران) و بخش «داستان بلند و رمان» (مشترکا به کتاب «بیروط» نوشته ابراهیم اکبری دیزگاه از انتشارات صاد لوح تقدیر و کتاب «غمسوزی» نوشته اعظم عظیمی از انتشارات شهرستان ادب) تعلق گرفت و باقی بخش‌ها، برگزیده نداشت.
جشنواره قلم زرین
اعلام برگزیدگان و برندگان نشان «قلم زرین» که همه‌ساله در مراسم بزرگداشت روز قلم و به همت انجمن قلم ایران برگزار می‌شود، یکی دیگر از رویدادهای ادبی در سال ۱۴۰۲ بود. بر این اساس، مراسم تجلیل از برگزیدگان بیست و یکمین جشنواره ادبی قلم زرین در تاریخ ۱۴ تیرماه برگزار شد و آثار برگزیده در پنج بخش «داستان بزرگسال»، «نقد و پژوهش ادبی»، «شعر بزرگسال»، «شعر کودک و نوجوان» و «داستان کودک و نوجوان» در حضور مدیران فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعضای هیات مدیره انجمن قلم و جمعی از چهره‌های فرهنگی معرفی شدند.
این جایزه تنها در بخش شعر بزرگسال (محمدحسین انصاری‌نژاد با دفتر شعر «گیسوان کابلی» از نشر صریر و زهرا محدثی‌خراسانی با سرایش دفتر شعر «دیدار نخستین» از انتشارات شاعران پارسی زبان) برگزیده داشت و در سایر بخش‌ها، به معرفی شایستگان تقدیر بسنده کرد.
جشنواره شعر فجر
هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر با معرفی برگزیدگان و شایستگان تقدیر، یازدهم بهمن در سالن سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کار خود پایان داد. این مراسم با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مدیران فرهنگی کشور برپا شد و برگزیدگان در بخش‌های «کودک و نوجوان» «درباره شعر»، «شعر نو و نیمایی»، «شعر محاوره» و «شعر کلاسیک» به جوایز خود دست‌یافتند.
تمام بخش‌ها در این دوره از جایزه تخصصی شعر فجر، برگزیده داشت و بالاترین سطح جوایز نقدی، ۲۵۰ میلیون تومان بود که «خاقانی‌نامه» اثر سعید مهدوی‌فر در بخش «درباره شعر» و «خدا خیرت دهد ای زیبارو» اثر محمدباقر کلاهی اهری در بخش «شعر نو و نیمایی» از جمله این موارد به‌شمار آمد.
جایزه مهرگان ادب
برگزیدگان بیست و یکمین و بیست و دومین دوره جایزه مهرگان ادب و دوره‌های دوم و سوم مهرگان ادب زبان مادری در مراسم پایانی جایزه مهرگان که روز پنجشنبه، ۱۱ آبان‌ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، معرفی و تجلیل شدند. این جایزه را می‌توان قدیمی‌ترین جایزه ادبی بخش خصوصی در کشور دانست که از اعتبار قابل ملاحظه‌ای نزد اهالی ادبیات داستانی برخوردار است.
هیئت داوران مهرگان ادب که در این دوره از جواد اسحاقیان، هلن اولیائی‌نیا، حسین آتش‌پرور، جواد پویان، سیاوش گلشیری، لیلا صادقی و ابوالفضل حسینی، منتخبین خود را زیر عنوان «تحسین شده»، «تقدیر شده»، «شایسته دریافت نشان مهرگان ادب» و «برگزیده» در بخش‌های «رمان و داستان بلند»، «مجموعه داستان» (چه در بخش مهرگان ادب و چه در بخش مهرگان ادب زبان مادری) معرفی کردند.
جایزه شعر خبرنگاران
برگزیدگان هفدهمین دوره جایزه شعر خبرنگاران، ۲۶ تیرماه در مراسم پایانی این رویداد معرفی و مورد تحلیل قرار گرفتند. این جایزه همچون سنوات قبل در دو بخش اصلی کتاب شعر («رسوب غارنشینی در ژن» اثر حسن متین‌راد به عنوان اثر برگزیده این دوره) و در بخش شاعران بدون کتاب (مقام‌های اول تا سوم) به داوری آثار ارسالی پرداخت و در بخش تجلیل از چهره‌های پیشکسوت، این‌بار به‌سراغ کاظم سادات اشکوری «برای یک عمر شعر» رفت که این تجلیل با رونمایی از کتاب «زمزمه جویبار» از آن قلم نیز همراه بود.
داستان تهران
پنجمین دوره جایزه داستان تهران طی آیینی در مهر ماه به کار خود پایان داد. این جایزه با هدف هویت‌سازی و معرفی کلان شهر تهران به همت مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهردار تهران برگزار شد و در سه بخش داستان کوتاه، ناداستان و روایت نویسی نوجوانان به بررسی آثار ارسالی تا تاریخ ۳۱ شهریورماه پرداخت.
مراسم پایانی پنجمین دوره جایزه بین‌المللی داستان تهران طی آیینی در کوشک باغ هنر و با حضور جمعی از مدیران و چهره‌های فرهنگی برگزار شد؛ از جمله مهدی قزلی، عضو هیات داوران این جایزه که با اشاره به تعداد آثار واصله گفت: «تعداد ۱۰۷۶ اثر به دبیرخانه این جشنواره رسید که از این تعداد ۶۵۷ اثر در بخش داستان کوتاه، ۲۵۸ اثر در بخش روایت و ۱۵۸ اثر در بخش نوجوان بوده است.»
در بخش پایانی این مراسم، تندیس و هدایا در بخش‌های «داستان کوتاه»، «روایت» و «بخش نوجوان» بین برگزیدگان و شایستگان تقدیر، تقسیم شد. همچنین در این آیین لوح فشرده «قصه های تهران» هم رونمایی شد.
داستان رضوی
پانزدهمین جشنواره ملی داستان رضوی در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ به میزبانی سمنان برگزار شد؛ جشنواری مشتمل بر دو بخش داستان کوتاه و طرح رمان با رای هیات داوران برترین های هر بخش انتخاب و معرفی شدند.
مطابق با آمار اعلام شده در مراسم پایانی، ۳۸۳ نویسنده از استان‌های سراسر کشور ۵۷۸ اثر به این جشنواره ارسال کرده بودند و در مجموع به برگزیدگان این جشنواره بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال جایزه نقدی تعلق گرفت.
هفتمین جایزه و نشان «ابوالحسن نجفی»
مراسم پایانی هفتمین دوره جایزه و اعطای نشان ابوالحسن نجفی سه‌شنبه ۲۴ بهمن در شهر کتاب بهشتی تهران برگزار شد. در این مراسم، رمان «در آمریکا» نوشته سوزان سانتاگ، ترجمه نیلوفر صادقی، نشر برج به عنوان برگزیده معرفی و تجلیل شد. همچنین «باغ‌های تسلا» رمانی از پریسا رضا، ترجمه ابوالفضل الله‌دادی، نشر برج به عنوان شایسته تقدیر این دوره از جایزه معرفی و مهشید میرمعزی به دلیل کارنامه‌اش در حوزه ترجمه تجلیل شد.
جایزه و نشان «ابوالحسن نجفی» با هدف پاسداشت مقام علمی و فرهنگی زنده‌یاد ابوالحسن نجفی و تشویق نسل جوان در انتخاب آثار برای ترجمه و توجه به درست‌اندیشی و درست‌نویسی برگزار می‌شد.
جایزه شهید غنی‌پور
برگزیدگان بیست و دومین دوره جایزه ادبی شهید حبیب غنی‌پور توسط هیات داوران این‌رویداد در بخش‌های نوجوان، کودک و بزرگسال معرفی و تجلیل شدند.
داوری‌ها در این دوره روی آثار منتشر شده در سال ۱۴۰۰ اختصاص داشت و مطابق با اطلاعات ارائه شده در مراسم پایانی، ۸۷۵ اثرچاپ اول در بخش نوجوان، ۱۲۰۰ اثر در بخش رمان و ۱۷۰۰ اثر در بخش کودک مورد بررسی داوران بیست‌ودومین جایزه غنی‌پور قرار گرفته است.
اعطای جوایز به برگزیدگان این دوره با انتشار خبر تعطیلی همراه بود به‌طوری که شورای نویسندگان مسجد جوادالائمه (علیه‌السلام) در بیانیه‌ای که بر روی پایگاه اینترنتی این جایزه منتشر شده است، اعلام کرد، برگزاری این جایزه فعلاً متوقف شده است.
جایزه ادبی «یوسف»
دوازدهمین «جایزه ادبی یوسف»، ویژه داستان کوتاه دفاع مقدس و مقاومت به دبیری احسان عباسلو آذرماه در خرمشهر برگزار شد.
برگزیدگان این دوره از جایزه -ویژه داستان کوتاه دفاع مقدس و مقاومت- در بخش ملی (ویژه نویسندگان بزرگسال)، کودک و نوجوان و بخش ویژه دوازدهمین جایزه ادبی یوسف معرفی و مورد تجلیل قرار گرفتند.
مطابق با خبر منتشر شده، ۱۷ هزار نویسنده از سراسر کشور با ارسال اثر از دوازدهمین جایزه ادبی یوسف، استقبال کردند.
در دست برگزاری...
دومین جایزه ادبی «بوته» … در مراحل داوری
ششمین جایزه ادبی «الوند».... فراخوان: مهلت ارسال آثار تا پایان فروردین ۱۴۰۳
سومین جشنواره ادبی فلسطین… اتمام زمان ارسال (پایان بهمن‌ماه)
دومین دوره «ساهر».... ویژه‌ی «حافظان امنیت» فراخوان: مهلت ارسال آثار تا آبان ۱۴۰۳
اولین جایزه داستان کوتاه «گارنت».... اتمام مهلت ارسال آثار (دی‌ماه)
نهمین جشنواره خاتم..... تمدید مهلت شرکت تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۳
ششمین جایزه داستان کوتاه «ارغوان».... رونمایی پوستر انجام شد؛ اختتامیه در خردادماه ۱۴۰۳
اولین جایزه ادبی پرانتز… پایان مهلت ارسال آثار بهمن ماه (آثار منتشر شده از بهار ۱۴۰۰ تا زمستان ۱۴۰۱)
نظر شما