سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) صیدمحمد درخشنده، محقق و ایلام‌پژوه: نوروز کهن‌ترین و گسترده‌ترین آئین مشترک سرزمین‌های حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی است و به همین دلیل یکی از گرامی‌ترین و بارزترین جلوه های میراث مشترک فرهنگی اقوام ایرانی به شمار می‌رود.
نوروز تجلی بهار طبیعت و فصل رویش گیاهان و یکی از مهمترین اعیاد ملی در میان مردم، مخصوصاً اقوام ایرانی است. این ایام پرمهر را مردم کشور عزیزمان جشن می گیرند و به عیادت هم‌دیگر می‌روند و کدورت‌ها را کنار می‌گذارند و از هم‌دیگر دلجویی می‌کنند.
این عید از روزگاران کهن تا امروز دارای زیبایی و جلوه‌هایی منحصر به فرد بوده که هر کدام از آن نشأت گرفته از فلسفه وجودی خاصی است، به طوری که هر روز آن دارای ارزش و اهمیت است و نشانگر رشد و بالندگی، صفا و صمیمیت، صداقت و پاکی و درستی بوده و هفت سین آن معنی و مفهوم خاص خود را دارد.
کاشت دانه‌ها و تهیه سمنو و تدارک سفره هفت‌سین و ادای بعضی نذورات و مساعدت‌ها نیز از عادات دیگر مردمان اقوام در قبل از پایان سال و نیز چهارشبنه سوری و پریدن از روی آتش و یا تدارک برای سرکشی از آرامستان‌ها و زیارت اهل قبور و بقاع و امامزادگان (ع) مصادف با جمعه آخر سال و نیز مسافرت‌ها و دیدار با اقوام و باخبرشدن از احوال نیاکان خود، نمونه‌های بارز در این ایام است.
مراسم جمعه آخر سالم
ردم باور دارند که روح افراد متوفی در ایام جمعه آخر سال چشم انتظار حضور فامیل و اقوام بر سر مزار آنهاست. بدین ترتیب از بعدازظهر روز پنج شنبه آخر سال بر سر مزار عزیزان حاضر می‌شوند و به روح آنها فاتحه می‌فرستند و آیات قرآن تلاوت می‌کنند و برای‌شان از خداوند طلب مغفرت دارند. در همان ایام روی سنگ قبور را با سفره هفت سین مزین می‌کنند و آنها را در این مراسم شریک می‌دانند.
بزرگ‌ترها به کوچکترها و عروس‌ها و دامادها و نوه ها و فرزندان عیدی می‌دهند و آن را نشانه برکت می‌دانند، به طوری که بعضی از بچه‌ها کیسه‌ای برگردن انداخته و مبالغ عیدی را که متبرک می دانند در آن کیسه می ریزند و از آن خرج نمی کنند. همین طور مادربزرگ‌ها در محیط‌های عشایری به بجه ها تخم مرغ هدیه می‌دهند تا در مراسم محلی «خاجنگ» (تخم مرغ جنگ / نوعی بازی محلی) از آنها استفاده کنند.
رسم دل تکانی
پس از مراسم سال تحویل، از آن به بعد دید و بازدیدها شروع می شود. افراد نیز صله رحم را به جا می‌آورند و به نزد بزرگان و پدر و مادرها می‌روند و نیز از بیماران عیادت می‌کنند. رسم زیبایی که در بین اقوام ایلامی وجود دارد آن است که هم زمان با دید و بازدیدها، رسم «دل تکانی» انجام می شود.
مراسم پنجه
در بین عشایر ایلام مرسوم است که مراسم پنجه اول سال را پاس می‌دارند بنابراین مردم عقیده و باور دارند که اگر کسی از مال خود انفاق کند، خداوند به مال او برکت نازل می کند.
براین اساس طبق این مراسم هر کدام از خانواده‌های عشایر کوچ‌نشین در پنج روز پنجه (از اول فروردین تا پنجم فروردین) هر سال، تولیدات دامی خود، اعم از شیر، ماست، دوغ، کره و روغن دان (روغن حیوانی) را نگه می‌دارند و هرگز نمی‌فروشند، بلکه آنها را به رسم «کاسه همسا» یا «کامساسیور» به اقوام و فامیل و همسایگان و نیازمندان هدیه می‌دهند و باور دارند که خداوند محصول آنها را چند برابر خواهد کرد.
در میان اقوام ایلام مرسوم است که در ایام تعطیلات نوروز تا اواخر سیزده، مردم به میان طبیعت و به بازدید از جاذبه‌های طبیعی و خدادادی می‌پردازند. همچنین عده‌ای به قصد زیارت به حرم امامزادگان (ع)،می‌روند.
سیزده بدر
در روز سیزده بدر، اکثر مردم در باغات، پارک‌ها و بوستان‌ها و به میان جنگل و دشت‌های سرسبز و دیدنی می روند و از هوایی پاک و نیز از زیبایی های طبیعی و خدادادی لذت می‌برند و شادی می‌کنند. در این روز دختران و پسران جوان و مجرد علف ها را در فضای طبیعت به نیت عاقبت به خیری و گره گشایی در زندگی و ازدواج سالم، گره می‌زنند و دعا و نیایش می‌کنند.
نظر شما