سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - علیرضا خلیل‌زاده: خواندن نمایشنامه و همراه کردن ذهن با داستان و شخصیت‌های آن، لذت و هیجان خاصی را به همراه داشته و تجربه‌ای متفاوت‌تری در مقایسه با خواندن داستان، رمان یا شعر است. نمایشنامه‌ها، جلوه‌ای منحصر به فرد از ادبیات نمایشی و به شکل اثری مکتوب و در قالب فیلم نامه مانندی هستند. با خواندن نمایشنامه، فرصتی فراهم می‌شود که به تاریخ سفر کنید و نگاهی اجمالی به روند تفکر، دغدغه‌ها، طرز بیان احساسات و روش انتقال مفاهیم مهم یک نمایشنامه‌نویس داشته باشید و با چالش‌های مختلفی فکری رو به رو شوید.
«گربه روی شیروانی داغ» نوشته تنسی ویلیام
«گربه روی شیروانی داغ» یکی از محبوب‌ترین نمایشنامه‌های تاریخ تئاتر آمریکا است که موفق به کسب جایزه پولیتزر و جایزه منتقدان درام نیویورک به عنوان بهترین نمایشنامه آمریکایی شده است. جایزه پولیتزر (Pulitzer Prize) سالانه به آثاری در قالب داستان، شعر، نمایشنامه و موسیقی که در طول یک سال منتهی به زمان اعلام جایزه در آمریکا، بر روی صحنه رفته باشند، اعطا می‌شو
این نمایشنامه درام از تنسی ویلیامز، جنبه‌های مختلفی از زندگی و تجربیات یک خانواده در دهه ۱۹۵۰ در آمریکا را نشان می‌دهد و چالش‌ها و روابط عاطفی حاکم بر خانواده‌ای ثروتمند را آشکار می‌کن
این نمایشنامه از طریق طرح چندین موضوع بهم پیوسته، مفاهیم مهمی‌همچون طمع، سطحی نگری، زوال، دشواری حفظ روابط صمیمی‌و افسردگی، ذکاوت، کنترل میل جنسی و اعتیاد به الکل را بررسی می‌کند. این نمایشنامه در سال ۱۹۵۸ به صورت یک فیلم با همین نام ساخته شده است.
«مویزی در آفتاب» نوشته لورن هانسبر
کشمشی در آفتاب، اولین بار در سال ۱۹۵۹ به نمایش درآمد. عنوان این نمایشنامه از شعری به نام هارلِم، از لنگستون هیوز بَرگرفته شده است، که به سوال چه اتفاقی برای یک رویای به تعویق افتاده، می‌افتد؟ آیا خشک می‌شود مانند کشمش زیر آفتاب؟ پاسخ می‌دهد.
این نمایشنامه، امیدها، آرزوها و مبارزات یک خانواده سیاهپوست را که در جنوب شیکاگو زندگی می‌کنند، شرح می‌دهد و بیانگر تجارب آزار و اذیت نژادپرستانه، پس از مهاجرت این خانواده به محله سفید پوست‌ها می‌باشد. پیش از این، در طول تاریخ تئاتر آمریکا، تاکنون چنین واقعیتی از زندگی سیاه پوستان در صحنه تئاتر به نمایش در نیامده بود
«اتوبوسی به نام هوس» نوشته تنسی ویلی
«اتوبوسی به نام هوس» نمایشنامه ای از تنسی ویلیامز است که برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ اجرا شد و برنده جایزه پولیتزر در آن سال بود. این نمایشنامه که یکی از تحسین برانگیزترین نمایشنامه‌های زمان خود و عصر حاضر است، بر اساس داستان زندگی دو خواهر و نحوه رویارویی آنها با مشکلات ساخته شده است. در حالیکه یکی از آنها در تلاش است تا با شوهر سلطه‌گر و بی‌رحم خود صلح کند، خواهر دیگر دچار فروپاشی ذهنی و اخلاقی شده و سوار اتوبوس هوس‌هایش می‌شود.
«رومئو و ژولیت» نوشته ویلیام شکسپی
این نمایشنامه بسیار معروف در سال ۱۵۹۵ توسط ویلیام شکسپیر شاعر و نمایشنامه نویس و بازیگر تئاتر انگلیسیِ فوق العاده محبوب نوشته شده است. در رومئو و ژولیت، شکسپیر جهانی خشن و پر از خصومت را به تصویر می‌کشد که در آن دو جوان عاشق یکدیگر می‌شوند. آیا عشق می‌تواند در دنیای خشم و خصومت‌ها زنده بماند.
این نمایشنامه، داستان عاشقان جوانی را روایت می‌کند که در نهایت مرگ آنها دو خانواده متخاصم را با یکدیگر متحد می‌کند. این نمایش از سبک نوشتاری دراماتیک شکسپیر پیروی می‌کند.ا مروزه از شخصیت‌های اصلی این نمایشنامه، به‌عنوان عاشقان آرمانی در آثار ادبی یاد می‌شود.
«پیگمالیون» نوشته جرج برنارد
«پیگمالیون» نمایشنامه‌ای از جورج برنارد شاو است که به نام یک شخصیت اسطوره‌ای یونان باستان نامگذاری شده است و اولین بار در سال ۱۹۱۳ روی صحنه به نمایش درآمد. در افسانه‌های یونان باستان، پیگمالیون عاشق یکی از مجسمه‌های خود می‌شود که بعدها این مجسمه جان می‌گیرد و زنده می‌شود.
داستان این نمایشنامه، حول محور زندگی هنری هیگینز، استاد آواشناسی است، که قصد دارد یک دختر گلفروش خیابانی را به عنوان یک دوشس، برای شرکت در مهمانی باغ سفیر آموزش دهد. او شرط می‌بندد که می‌تواند یک دختر گلفروش را به سادگی با صیقل دادن رفتار و تغییر شیوه گفتار او، به یک خانم جوان همانند یک دوشس تبدیل کند. در روند آموزش این دختر گلفروش، استاد هیگینیز عاشق او می‌شود.
برنارد شاو در این نمایشنامه، موضوعات مهمی همچون اختلاف طبقاتی و ریا را در جهانی بررسی می‌کند که ارزش و شخصیت مردم نه براساس آنچه که هستند، بلکه بر اساس نحوه صحبت آنها، تعیین و قضاوت می‌شود.
«خانه عروسک» نوشته هنریک ایبسن
هیچ لیستی از بهترین نمایشنامه‌های جهان بدون وجود آثار نمایشنامه نویس معروف نروژی، هنریک ایبسن، کامل نمی‌شود. «خانه عروسک‌ها» اولین بار در سال ۱۸۷۹ در تئاتر رویال دانمارک به نمایش درآمد و دارای نگرش انتقادی به هنجارهای ازدواج و زندگی مشترک در آن زمان است.
در حالیکه بسیاری ادعا می‌کردند که موضوع این نمایشنامه مربوط به حقوق زنان است، هنریک آن را داستانی توصیف کرد که بیان می‌کند، چگونه هر فرد نیاز دارد که بفهمد از زندگی چه می‌خواهد.
یکی از بهترین جملات نمایشنامه خانه عروسک‌ها، این جمله می‌باشد: شما هرگز مرا دوست نداشته‌اید، شما فقط فکر کرده‌اید که دوست داشتن من خوشایند است.
«در انتظار گودو» نوشته ساموئل بک
این نمایشنامه، اثر نویسنده مشهور ایرلندی به نام ساموئل بکت است. بکت این نمایشنامه را در سال ۱۹۵۲ نوشته اس
«در انتظار گودو»؛ داستان دو مرد فقیر را در جستجوی معنای زندگی، روایت می‌کند. آنها در نزدیکی درختی در یک زمین، منتظر شخصی به نام گودو می‌مانند. مکالمات جالب رد و بدل شده بین آنها هنگام انتظار، از سفری عمیق به درون‌شان ناشی می‌شود که هم صحبتی لذت بخش و آموزنده‌ای را ایجاد می‌کند.
این نمایشنامه، وحشت و فاجعه ایجاد شده در جامعه در هنگام جنگ جهانی و آوارگی نسل بشر را بررسی می‌کند.
یکی از ماندگارترین جملات این نمایشنامه، این جمله می‌باشد: اشک جهان مقدار ثابتی دارد. برای هر کس که شروع به گریه کردن در جای دیگری از جهان می‌کند، اشک فرد دیگری متوقف می‌شود. همین مسئله در مورد خنده نیز صادق است.
«مرگ یک فروشنده» نوشته آرتور میلر
نمایشنامه بسیار معروف مرگ یک فروشنده در سال ۱۹۴۹ توسط نمایشنامه نویس آمریکایی؛ آرتور میلر نوشته شد و جایزه پولیتزر و جایزه تونی بهترین نمایشنامه را در سال ۱۹۴۹ را دریافت کرد.
داستان این نمایشنامه روایتگر رابطه‌ای جذاب بین پدر و دو پسرش است بیانگر از بین رفتن هویت و ناتوانی یک مرد در پذیرش تغییرات، در خود و جامعه است. این نمایشنامه مونتاژی از خاطرات، رویاها، تقابل‌ها و مشاجرات است که همگی ۲۴ ساعت آخر زندگی ویلی لومن را تشکیل می‌دهد.
ویلی پدری شکست ناپذیر یا شوهر وفادار یا فروشنده ای خارق العاده و موفق نیست؛ همانند اینکه می‌خواهد همه باور داشته باشند. او خود محور است و مورد فرصت‌های از دست رفته، ثروت، شهرت خیال پردازی می‌کند، اما تصورات شخصی او، لزوماً با واقعیت، مطابقت ندارد.
این نمایشنامه، بر مخاطب تأثیر ویژه‌ای می‌گذارد؛ زیرا به آنها این امکان را می‌دهد تا آینه‌ای را به روبروی خود بگذارند و با شخصیت واقعی خودشان، روبرو شوند. خود کم بینی، احساس شکست و پشیمانی احساساتی هستند که مخاطب می‌تواند با آنها ارتباط برقرار کند، زیرا همه انسان‌ها در یک جایی از زندگی آنها را تجربه کرده‌اند.
«هملت» اثر ویلیام شکسپیر
از میان نمایشنامه‌های شکسپیر، هملت به عنوان تاثیرگذارترین و مشهورترین اثر ادبی او شناخته می‌شود. هملت که برای اولین بار در حدود سال ۱۶۰۰ بر روی صحنه تئاتر اجرا شد، داستان شاهزاده ای را روایت می‌کند که وظیفه انتقام مرگ پدرش، او را درگیر مشکلات فلسفی و اخلاقی و چاش‌های ذهنی می‌کند. شاهزاده هملت، برای عزاداری درگذشت پدرش، به خانه بازمی‌گردد و از ازدواج مادر تازه بیوه شده خود، ملکه گرترود، با عموی خود کلادیوس، برادر پادشاه هملت، که اکنون سلطنت می‌کند، آگاه می‌شود.
شاهزاده هملت است که به خیانت مادرش نسبت به پدرش پی می‌برد و متوجه می‌شود که این خود برادر شاه بود که او را کشت. هملت به عنوان یک مرد متلاشی شده برای انتقام از پدرش تلاش می‌کند.
«خرده جنایت‌های زناشویی» نوشته اریک امانوئل اشمیت
چه زوجی آرزو نمی‌کنند، پس از سال‌ها زندگی مشترک، جایی که رشته‌های رابطه شان سست‌تر شده است، گره‌ها و اتصالات مجددی برقرار کرده و رابطه عاطفی خود را مرمت کنند. قلم هوشیار اریک-امانوئل اشمیت؛ عشق زناشویی را نشان می‌دهد که باخستگی، کینه و حسادت، در هم آمیخته شده است.
این داستان زوجی است که به تدریج در روزمرگی‌های زندگی غرق شده و شیوه زندگی خود را از دست دادند و در نهایت به دو فرد بیگانه که زیرِ یک سقف زندگی می‌کنند، تبدیل می‌شوند ولی آنها هنوز هم یکدیگر را دوست دارند. ناگهان، حادثه ای برای این زوج، رخ داده می‌دهد که سبب یافتن و بخشیدن یکدیگر و کشف مجدد معنای عشق و زندگی، می‌شود.
وقتی ژیل پس از یک تصادف حافظه خود را از دست می‌دهد، مجبور است همه چیز را دوباره یادآوری کند، همسرش لیزا از صمیمیت، جذابیت و عشق شان در گذشته، به او می‌گوید. اما هر کدام، به تدریج به دیگری شک می‌کنند و به تدریج جنجال و رویارویی جالی و تکان دهنده‌ای صورت می‌گیرد.
«باغ آلبالو» نوشته آنتون چخوف
باغ گیلاس آخرین نمایشنامه آنتوان چخوف یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های کمدی دنیا است که اولین بار در سال ۱۹۰۴ در مسکو به نمایش درآمد. باغ آلبالو، روایتی جالب از زندگی اشرافی یک خانواده روسی است که ورشکسته می‌شوند. تمام دارایی باقی مانده این خانواده، باغ آلبالویی است که از اجدادشان به آنها ارث رسیده و در واقع نمادی از اصالت آبا و اجدادی‌شان است. این باغ آلبالو در بانک گرو گذاشته شده و به زودی حراج می‌شود. اعضای این خانواده برای یافتن راه حل‌هایی برای جلوگیری از فروش این باغ آلبالو دور هم جمع می‌شوند، اما حتی در این دورهمی‌مهم آن از خوشگذرانی و تفریح دست نمی‌کشند.
نمایشنامه «مرغ دریایی» نوشته آنتون چخوف
«مرغ دریایی» یکی از نمایشنامه‌های تحسین برانگیز آنتون چخوف است و یک کمدی از زندگی ناامید کننده است که هر شخصیت باید به شیوه خود با ناامیدی‌های خود در زندگی خود کنار بیاید. این نمایشنامه از سبک نوشتاری رئالیسم پیروی می‌کند و به بررسی موضوع هنر و چیستی آن و رابطه‌ی عشق و شهوت شهرت می‌پردازد.
«چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟» نوشته ادوارد آلبی
«چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد؟»، در سال ۱۹۶۲ توسط نمایشنامه نویس معروف آمریکایی ادوارد آلبی به نگارش درآمد. این نمایشنامه به بررسی مشکلات و چالش‌های روابط عاطفی و ازدواج یک زوج دانشگاهی و میانسال، به نام مارتا و جورج می‌پردازد. این زوج، در حالت مَستی، از بامداد تا طلوع خورشید با یکدیگر به صحبت و بحث می‌پردازند. سلاح‌های آنها حرف‌های‌شان است و رازها، کینه‌ها و حتی محبت‌های واقعی آنها حین این مکالمه و جدال و جنگ بین‌شان، آشکار می‌شود.
نمایشنامه «بازگشت به خانه» نوشته هارولد پینت
امروزه بسیاری از منتقدین، نمایشنامه بازگشت به خانه را شاهکارهارولد پینتر می‌دانند که برای اولین بار در ۳ ژوئن ۱۹۶۵ در انگلیس به نمایش درآمد.
این نمایشنامه، یکی از مبهم‌ترین نمایشنامه‌های‌هارولد پینتر محسوب می‌شود و به شیوه ای رمزآلود و در عین حال جذاب، به بررسی مسائل جنسیتی، قدرت و نقش زنان می‌پردازد.
وقتی تدی، استاد دانشگاه یکی از آمریکا، همسرش روت را برای بازدید از برای دیدار با خانواده برای اولین بار از زمان ازدواج‌شان به لندن می‌آورد، متوجه می‌شود که پدر و برادرانش، هنوز در آن خانه زندگی می‌کنند و با ورود او و همسرش، اتفاقات عجیبی رُخ می‌دهد. رمزآلود و مبهم بودن این اثر هارولد پینتر همیشه منبع بحث و گفت‌وگو منتقدان بوده است.
نمایشنامه «مِده‌آ» نوشته اوریپید
«مده‌آ» نمایشنامه‌ای تراژدی و برگرفته از شخصیت اسطوره ای یونان باستان است که ۴۳ سال قبل از میلاد مسیح توسط اوریپید، به نگارش در آمده است. این شاهکار ادبی مفاهیم عشق، خیانت و انتقام را به طرز جالب و قدرتمندی به تصویر می‌کشد و روایتگر داستان زنی است که عاشق همسرش می‌باشد، ولی همسرش به او خیانت کرده و به قصد ازدواج با یک شاهزاده، مده‌آ و فرزندانش را ترک می‌کند. خیانت، شعله‌های عشق مده‌آ را به خشمی‌و نفرت تبدیل کرده و او را به گرفتن انتقامی‌جنایتکارانه و فجیع، وا می‌دارد.
نظر شما