محمداسماعیل حاجی‌علیان در حاشیه برگزاری دوره آموزشی «اقلیم قلم» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره محورهای این دوره عنوان کرد: در این دوره در مورد ویژگی‌ها، عناصر و تعاریف داستان اقلیم محور، جذابیت‌های روایت و رویکردهای آن و نمونه‌های موفق داستان اقلیم محور در ادبیات ایران و جهان صحبت می‌کنیم.
این مدرس داستان‌نویسی افزود: همه داستان‌ها بوم یا فضا دارند واین یکی از عناصر داستان است. اگر این مکان با مولفه فرهنگ و زمانه همراه شود و این همراهی محور روایت باشد نه یکی از عناصر داستان، آن موقع به آن ادبیات اقلیم محور می‌گوییم. این اقلیم می‌تواند در عشایر اتفاق بیفتد یا در شهر و روستا و کلان شهر یا حتی در یک آرامانشهر خیالی باشد.
حاجی‌علیان در مورد جایگاه ادبیات اقلیم محور در زبان فارسی گفت: ادبیات اقلیم محور از گذشته تا به امروز مورد علاقه نویسندگان ایرانی بوده و رویکرد ایرانی‌نویسی در بخشی از کار خود به معرفی اقلیم‌ها می‌پرداخته است؛ کتاب‌هایی مثل عزاداران بیل، داستان‌های مکتب جنوب و برخی داستان‌های مکتب آذربایجان همگی با همین محوریت نوشته شده‌اند.
وی در مورد انگیزه برگزاری چنین دوره‌ای بیان کرد: رویکردی که نویسندگان جدید دارند این است که در این چند سال اخیر، پرداخت به اقلیم در داستان‌ها کم شده است و به جای اینکه اقلیم‌های خاص ایران در آن وجود داشته باشد، مکان‌ها ممکن است در هر جای جهان باشد. این باعث شده است که روایت ایرانی شکل نگیرد. هدف این دوره‌ها این است که نویسندگان نوقلم را با این نوع فضای اقلیمی آشنا کنند تا رویکرد خوب گذشته یعنی روایت ایرانی احیا شود. دومین رویکرد در این کارگاه‌ها، رویکرد به ادبیات کهن است و هدف سوق دادن ذهن‌ها به این سمت و سو است. نگاه اقلیم‌محور بیشتر برای نویسندگانی اتفاق می‌افتد که به دنبال اصلاح جامعه هستند و در آثارشان یک اقلیم را معرفی می‌کنند.
حاجی‌علیان تاکید کرد: در بعد جهانی، ادبیات امریکای لاتین وجود دارد که جهان را تحت تاثیر خودش قرار داده است. این ادبیات از اقلیم خودش سخن می‌گوید، اما سخنش انسانی و جهان‌بین است.
این مدرس کارگاه ادبیات اقلیم‌محور در مورد چالش‌های پیش روی امروز داستان‌نویسی در ایران گفت: مهم‌ترین چالشی که این سال‌ها با آن مواجهیم، دانش‌های کم و کپسولی حاصل از فضای مجازی است. فضایی ایجاد شده که نویسندگان نوپا عمیق نشوند و این داده‌های کم، باعث ایجاد توهم دانایی شده است. این توهم دانایی ضربه زننده است و باعث می‌شود نویسنده به عمق راه نیابد و در سطح و لایه‌های رویین بماند و به این ترتیب حرکت ادبیات متوقف می‌شود.
وی اضافه کرد: امروزه فضای عرضه زیاد شده است، دیگر قرار نیست از بین ۱۰ داستان یک نویسنده فقط یکی از آنها منشر شود، بلکه همه آنها در فضای شخصی آن نویسنده منتشر می‌شود و این موضوع باعث می‌شود آن سخت گیری که نویسنده باید راجع به کار خودش داشته باشد، کنار برود و در نتیجه کیفیت کار پایین بیاید.
نظر شما