سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فهیمه ایمانی، معلم کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: چه خوب است کودکان را در روز اربعین حسینی با مفاهیم والای این فرهنگ شیعی آشنا کنیم. در این میان عموماً از گروه سنی الف غافل می‌شویم؛ این در حالی است که کودکان این گروه سنی، علاقه زیادی به نقش‌آفرینی و یادگیری دارند. کتابی که در این یادداشت قصد دارم آن را به شما معرفی کنم کتاب کمترشناخته‌شده‌ای است که قطعاً برای کودکان ۵ تا ۷ ساله جذاب خواهد بود. کتاب «هَلابیکُم یا زُوّار» کتابی است که پیرامون اربعین نوشته شده و صاحب امتیاز آن «خیمه بانوان هنرمند هیئتی» است.
این کتاب علاوه بر روایت داستانی، جذابیت‌های دیگری چون بازی و رنگ‌آمیزی دارد. کودک می‌تواند با برچسب‌هایی که همراه کتاب ارائه می‌شود به زیباتر ساختن کتاب کمک کند و نشانه‌های خاصی چون پرچم، سربند، غذاهای نذری و … را به تصاویر اضافه کند. این‌گونه اقدامات، به تعامل بیشتر کودک با کتاب و محتوای آن کمک خواهد کرد.
کودک از طریق این کتاب، با آداب و رسوم پذیرایی اعراب آشنا می‌شود. درواقع در همان ابتدا کودک با دختری به نام رقیه آشنا می‌شود که به رسم هرساله خانوادگی میزبان زوار هستند و موکب برپا می‌کنند. او تک تک اعضای خانواده خود را به کودک معرفی می‌کند؛ اما نکته اینجاست که معرفی هر یک از این افراد با معیار نقش آن‌ها در موکب است. در این میان رقیه از نقش کودکان نیز غافل نمی‌شود و به این امر نیز اشاره می‌کند. البته معرفی این فرهنگ شیعی را به این محدود نمی‌کند و در انتها به زیارت خانوادگی نیز اشاره می‌کند. می‌توان ادعا کرد این کتاب به یک عنصر مهم و مغفول در اربعین اشاره می‌کند و آن «خانواده» است؛ خانواده‌ای که آرمان و ارزش‌های مشترک دارند و برای تحقق این آرمان هر کدام نقشی را می‌پذیرند: حتی کودکانی مانند رقیه.
زاویه‌دید این کتاب از زبان یک دختر عراقی به نام رقیه است که میزبان زوار اربعین هستند؛ از این حیث می‌توان گفت آشنایی‌زدایی خوبی در اثر به کار رفته است. کودکی که مخاطب این کتاب است با شهرهای عراق نیز در خلال روایت آشنا می‌شود. نویسنده در کنار نجف و کربلا از «حله» نیز نام برده است.
نشانه‌های بومی اربعین را می‌توان در تصویرگری مشاهده کرد. تصویرگران با دقت فراوان جزئیات زیادی را در این کتاب آورده‌اند. در صفحه‌ای که داستان شروع می‌شود، خانواده رقیه را با لباس‌های عربی و چهره‌های خندان می‌بینیم. دشداشه، چادر عربی، چفیه، نحوه بستن شال، تسبیح، سه چرخه حمل زوار، چای عراقی، عمودهای مسیر پیاده‌روی و بسیاری نشانه جذاب دیگر در این کتاب به وضوح دیده می‌شود و حتی به کودکانی نیز که تا به حال به این سفر پربرکت عازم نشده‌اند، تصویر جامعی ارائه می‌کند. نویسنده حتی به خرج و مخارجی هم که صرف این پذیرایی می‌شود اشاره می‌کند و با این موضوع، ارادت همیشگی شیعیان به اباعبدالله (ع) را نشان می‌دهد؛ مردمی که در طول سال از درآمد نخلستان برای اربعین پس‌انداز می‌کنند میزبان‌های زوار هستند.
در تصویری از کتاب که زوار به مبیت می‌آیند، شاهد دو سری کودک هستیم: کودکانی میزبان و کودکانی مهمان. این امر خود مُهر تأییدی است بر نقش مؤثر کودکان در این مسیر. در همان تصویر به رسم عشیره‌ای اعراب در زمان پذیرایی نیز اشاره می‌شود. درواقع کودک در خلال داستان علاوه بر آشنایی با زیارت اربعین با فرهنگ اعراب هم آشنا می‌شود. علاوه بر اینکه تصاویر کودک را مهمان این سفر می‌کنند، نویسنده از تأثیر دایره واژگان مرتبط نیز غافل نشده و کلماتی چون مبیت، هلابیکم، عشیره، موکب و … را در طول داستان به کار برده است. نباید در این اثنا از صفحه آخر کتاب غافل شد. خانواده رقیه زیر یک پرچم در حال سلام‌دادن و زیارت هستند. در این تصویر ما شاهد اشک در چشم پسر کوچک خانواده هستیم؛ درواقع در بین اعضای خانواده، توجه ما باز هم به سمت کودکان جلب می‌شود.
در مجموع می‌توان گفت این کتاب از بهترین کتاب‌هایی است که با موضوع تقریب فرهنگ دو کشور در زیر یک پرچم برای کودکان ۵ تا ۷ سال نوشته شده است.
کتاب «هَلابیکُم یا زُوّار» را نشر هیات امروز منتشر کرده است و صاحب امتیاز آن «خیمه بانوان هنرمند هیئتی» است. این کتاب در قالب داستان، بازی و رنگ‌آمیزی در سال ۱۴۰۲ روانه بازار شده است.
نظر شما