سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب (ایبنا) - فریبا حیدرپور: شرجی و گرمای تابستان خوزستان تمامی دارد. یک روز داغ تابستانی راهی محله کیان آباد اهواز می‌شوم. اول صبح است و هنوز کرکره خیلی از مغازه‌ها پایین است و همچنان در خواب تابستانی فرو رفته‌اند! اما ویترین و سردرب یکی از مغازه‌ها از دور چشمک میزند. آرام آرام پس از چرخی در اطرف به‌سوی مسیر چشمک زن هدایت می‌شوم. محلی دنج و همدمی که بهتر از آن پیدا نمی‌کنی. هرچند همه می‌گویند رفیق بی‌کلک مادر، اما من بر این باورم که یار مهربان بدون کلک دیگری است که با صداقت دستان خود را برای هر دوست علاقه‌مند به گرمی فشرده و بدون هیچ چشمداشتی گنجینه‌اش را در طبق اخلاص می‌گذارد.
اینجا کتابفروشی کاما در محله کیان آباد اهواز، بلوار اروند، بین خیابان سیزدهم غربی و ۱۸ متری دوم، یکی از سه لوازم‌التحریر و نوشت‌افزار این محله است. کتابفروشی کاما با ۶۰ متر مساحت همکف و ۳۰ متر بالکن، فضایی دلنشین و کم نظیر دارد. روبه‌روی پیشخان کتابفروشی می‌ایستم، به مدیر کتابفروشی سلام می‌کنم. نیروهای کتابفروشی مشغول چیدن کیف و کوله‌های دانش‌آموزی مهر، ماه مهربانی هستند. در طبقه بالا نیروی دیگری در حال ساماندهی وسایل و چیدن است. قفسه‌های کتاب مرا به سفر و دور و درازی می‌برد. با گالیور به ۸۰ روز دور دنیا سفر می‌کنم دیدارم دوباره با گابریل گارسیا، چخوف و املی برونته تازه می‌شود. از کنار حضرت حافظ، شیخ اجل و خیام می‌گذرم و در مجال دیگر سری به خانه درختی (اندی گریفیتس)، تایم گیتس (لیزه پیشون) و جودی و تابستان پرماجرا (مگان مک دونالد) می‌زنم و دوباره به سمت پیشخان برمی‌گردم که گپ و گفتی با مدیر کتابفروشی که دل پردردی از بازار کتاب دارد، کنم.
محسن میناوی، مدیر کتابفروشی کامای اهواز در مورد تاریخ تأسیس کتابفروشی گفت: از سال ۸۶ در کتابفروشی بزرگ رشد اهواز کار کردم و پس از تجربه چند ساله تصمیم گرفتم کتابفروشی کاما را در سال ۱۳۹۴ تأسیس کنم. کتابفروشی در چهار بخش دانشگاهی، درسی، عمومی و نوشت افزار فعالیت دارد. به طور تقریبی ۶۰ تا ۷۰ درصد نوشت افزار، ۲۰ تا ۳۰ درصد کتاب و ۱۰ درصد دیگر بازی‌های فکری و اکسسوری است و با توجه به فضای محدود کتابفروشی و بضاعت‌مان، گاهی طرح‌های تخفیفی و معرفی کتاب برای مخاطبان اجرا کردیم هرچند فعالیت گسترده‌ای نیست.
میناوی ضمن گلایه از روند قیمت‌گذاری روی کتاب‌ها اظهار کرد: باید نظارت بسیار دقیقی بر روند قیمت‌گذاری کتاب‌ها شود. قیمت‌هایی که در بازار کتاب موجود است، اغلب کاذب هستند. برخی ناشران کتاب‌ها را با تخفیف ۵۰ تا ۶۰ درصد ارائه می‌دهند و این موضوع به نبود نظارت دقیق بر قیمت کتاب برمی‌گردد و متأسفانه با هزینه کاذب مبادرت به تخفیف ۶۰ درصدی می‌کنند. به نظر من این روش اشتباه است و نظارت هدفمند موجب تصحیح قیمت کتاب می‌شود و از سویی هم به ناشران و نیز کتاب فروشی‌ها کمک می‌شود. متأسفانه کتاب در سبد خرید ۹۸ درصد از خانواده‌های ایرانی نیست و یا اصلاً حذف شده است.
مدیر کتابفروشی کاما ادامه داد: فشاری که از آبان ماه ۱۴۰۲ تاکنون به صنف کتابفروشان آمد به‌جرئت می‌گویم در سال‌های کرونا هم اتفاق نیفتاد. در سال‌های کرونا من کتابفروش از پسِ چک و هزینه‌های کتابفروشی برآمدم اما در حال حاضر از پسِ هزینه‌ها و چک‌ها بر نمی‌آیم. در کار ما یک بازار اجبار و یک اختیار وجود دارد. بازار اختیار این است که خریدار دو کتاب کودک برای فرزندش، یک کتاب برای خانمش و یا اینکه کتاب به عنوان هدیه برای معلم بخرد. اما متأسفانه این اختیار از سبد خانوار حذف شد و در حال حاضر بازار اجبار باقی مانده است. در بازار اجبار اینکه مدرسه از دانش‌آموز بخواهد کتاب دیکته گاج، دو دفتر ۶۰ برگ و.. بخرد و این اجبار تا پایان مهرماه تمام می‌شود و خانواده‌ها پس از ماه مهر هیچ اجباری به خرید ندارند. در گذشته در بخش اختیار هر فرد کنکوری حداقل سه کتاب تست می‌خرید اما مخاطب کنونی به زور یک کتاب خریداری می‌کند. قسمت اختیار، کامل از سبد خانوار خارج شده است. وقتی در سبد خرید روزانه مردم اقلام ضروری چون لبنیات و میوه کم یا حذف شده است، طبیعتاً به حذف یا کاهش خرید کتاب ایرادی نیست.
میناوی با بیان اینکه کشش بازار جوابگوی نیاز کتابفروشان نیست، بیان کرد: همه دلخوشی صنف ما از شهریورماه تا نهایت آبان ماه است و از سال گذشته تاکنون بیشتر کتابفروشان مثل من به تغییر شغل کتابفروشی فکر می‌کنند و اگر کسادی بازار به همین شکل باشد، قطعاً جوابگوی نیاز کتابفروشان نیست و باید به دنبال شغل دیگری بگردیم. وقتی کتابفروشی گردش مالی ندارد و از در مقابل آن اجاره، دارایی، شهرداری، آبونمان برق و آب و… را دارد برخلاف میل باطنی مجبور می‌شوم از قفسه‌های کتاب کم کنم و جای آن را به قفسه بازی فکری و… بدهم و اگر هنوز کتابفروشی ۵۰ متری کاما یک ردیف کامل کتاب دارد نشان از علاقه شخص گرداننده است. چه بسا اگر کتاب‌ها را جمع کنم و به جای آن کالای دیگری قرار. دهم به طور قطع گردش مالی دو تا سه برابر می‌شود اما با همه سختی‌ها فقط عشق و علاقه است که می‌تواند این چراغ را پر فروغ نگه دارد
وی در مورد سامانه بازار کتاب اضافه کرد: اگر سامانه فروش بتواند بر اساس قیمت و سال چاپ کتاب، این امکان را مانند پلتفرم دیجی کالا در اختیار کتابفروش قرار دهد در این صورت می‌توان امیدوار بود که طرح سامانه فروش موجب گردش مالی کتابفروش می‌شود. کتابفروشی کاما مدت زمانی است از طریق دیجی کالا اقدام به فروش کتاب‌های سال ۹۹ تا ۱۴۰۲ کرده است و حُسن کار این است که کتاب‌هایی که قابلیت فروش ندارند در دی جی کالا فروخته شدند. اما با توجه به کمبود نیروی کتابفروش و هزینه‌های بالا، سامانه کتاب و ساز و کارش به سود کتابفروش نیست و عملاً این سامانه بیشتر به ناشر کمک می‌کند تا کتابفروش!
میناوی ضمن ابراز تأسف از برداشتن طرح‌های فصلی یادآور شد: طرح‌های فصلی علاوه بر رونق کتابفروشان، شور و شوقی نیز در کتابفروشی‌ها ایجاد می‌کرد که در سامانه کتاب این اشتیاق خریدار دیده نمی‌شود و از سوی دیگر وام‌هایی که با سود کم در چند سال گذشته به کتابفروشان داده شد، کمک بزرگی به این صنف کرد و امیدوارم که دوباره طرح وام‌ها اجرا شود و در این صورت تلاش می‌کنم در هر قسمت از اهواز، مکانی برای کتابفروشی خریداری کرده و از درآمد کتابفروشی قسط‌ها را پرداخت کرده تا کتابفروشی از آب و گل در بیاید و ماندگار شود.
نظرات