سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): بلوار وکیل آباد مشهد با حدود ۱۰ کیلومتر مسافت یکی از طولانی‌ترین و اصلی‌ترین شریان‌های شهر مشهد به حساب می‌آید؛ بلواری پر جنب‌وجوش، همیشه شلوغ و زنده این شهر که در منطقه غرب مشهد قرار دارد و ابتدای آن تقاطع چند سطحی آزادی و انتهای آن سه‌راه مشهد، طرقبه و شاندیز است.
در ابتدای این بلوار در بخش شمالی بوستان بزرگ ملت با حدود ۷۰ هکتار قرار دارد و در بخش جنوبی آن پردیس دانشگاه یا همان دانشگاه فردوسی مشهد اما حدفاصل این دو زیرگذر پیاده‌راهی در سال‌های دور ساخته شده که به نوعی متصل کننده شمال و جنوب بلوار وکیل‌آباد است.
وارد زیرگذر بوستان ملت که می‌شویم چشم‌مان به چند کتابفروشی می‌خورد که به جرئت می‌توان گفت چشمگیرترین و بزرگترین آن‌ها «پاتوق کتاب» است. «پاتوق کتاب» در مشهد سه شعبه دارد و این شعبه به نوعی اصلی‌ترین و بزرگترین پاتوق کتاب مشهد به حساب می‌آید.
پاتوق کتاب زیرگذر بوستان ملت مشهد از یک سو در جوار دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان قطب علمی – آموزشی کشور و از سوی دیگر در کنار یکی از بوستان‌های بزرگ شهر در بنایی با حدود ۱۲۰۰ مترمربع واقع شده است.
فضایی بسیار بزرگ و آرام، با جلوه‌های بصری ناب، بخش‌بندی‌های منظم و مرتب از کتاب، نوشت‌افزار، بازی‌های فکری و محصولات فرهنگی و کافه که اهالی فرهنگ و مطالعه نمی‌توانند با دیدنش به سادگی از آن عبور کنند.
سیدمحمد مرتضوی اسکوئی، مدیر پاتوق‌کتاب بوستان ملت مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا از این کتابفروشی سخن گفت.
مدیر پاتوق‌کتاب بوستان ملت مشهد با بیان اینکه این کتابفروشی از سال ۱۳۹۵ افتتاح شد و طی این سال‌ها، همیشه شاهد رفت و آمد مشتری‌های علاقه‌مند به دانش و مطالعه بوده و به نوعی چراغش همیشه روشن مانده است، گفت: تعداد مخاطبان کتاب وقتی بالا می‌رود که تعداد کتابفروشی‌ها بیشتر شود و بیشتر در دسترس باشند.
سیدمحمد مرتضوی ادامه داد: طی این سال‌ها و تجربه‌ای که داشتم، متوجه شدم در محله‌ای که کتابفروشی وجود داشته باشد، تعداد افراد کتابخوان هم بیشتر است و نمی‌شود به راحتی از مردم گلایه کرد که چرا کتاب نمی‌خوانند!
وی همچنین اضافه کرد: نکته حائز اهمیتی که موجب جذب مشتری‌های کتابخوان به کتابفروشی می‌شود، جلوه‌های بصری است؛ هرچه زیبایی ظاهری و جلوه‌های بصری کتابفروشی‌ها بیشتر باشد مخاطب بیشتری را به خودش جذب می‌کند.
مدیر پاتوق کتاب بوستان ملت مشهد یادآور شد: در گذشته، در این کتابفروشی طرح‌هایی را برای بالاتر رفتن سرانه مطالعه ایجاد کرده‌ایم که متاسفانه به دلایلی طی این دو سال اخیر دیگر انجام نمی‌شود؛ برای مثال طرح مطالعه آزاد. این طرح به گونه‌ای بود که علاقه‌مندان به مطالعه، به کتابفروشی ما می‌آمدند و کتابی را انتخاب می‌کردند و می‌توانستند به مدت نیم ساعت الی سه ساعت آن کتاب را در همین محل مطالعه کنند، اگر از آن کتاب خوششان آمد آن را می‌خریدند اگر نه باز هم دقایقی حداقلی را صرف مطالعه کرده بودند. همچنین طرح دیگری که اجرا کردیم طرح برگشت کتاب بود؛ این طرح هم به گونه‌ای بود که مخاطب کتاب را می‌خرید، می‌توانست آن را ببرد و مطالعه کند اما پس از مدتی همان کتاب را به کتابفروشی خودمان برگرداند و بخشی از هزینه داده شده برای خرید کتاب را به او برمی‌گرداندیم؛ این یک راه تشویقی برای مطالعه بیشتر کتاب بود.
مرتضوی گفت: طی این سال‌ها متوجه شده‌ایم که کتاب‌های روانشناسی و رمان، بیشترین طرفداران و علاقه‌مندان را در بین کتاب‌ها دارند؛ کتاب‌های روانشناسی خیلی زود سر و صدا به پا می‌کنند و در فضای مجازی معرفی می‌شوند.
وی تاکید کرد: قفسه کتاب‌های دفاع مقدس هم خیلی زود خالی می‌شود؛ این یعنی کتاب‌های دفاع مقدس هم بسیار فروش بالایی دارند و هستند کسانی که همیشه طرفدار این ژانر بوده اند؛ اما آن غوغا و سر و صدایی را که کتاب های رمان و روانشناسی به پا می‌کنند را ندارد.
مرتضوی افزود: در اینجا قفسه‌ای هم داریم به نام قفسه کتاب‌های قدیمی که آن‌ها هم با قیمت بسیار پایین (به دلیل قدیمی بودنشان) فروش خود را دارند. حتی گاهی زیر ۵ هزار تومان فروخته می‌شود. گاهی کتاب‌هایی که مخاطب از پیدا کردنش ناامید است را اینجا می‌توان پیدا کرد.
وی گفت: حدود شش ماه از تاسیس این کتابفروشی گذشت که کافه را نیز دایر کردیم؛ کافه هم تاثیر به‌سزایی در تعداد مخاطبان دارد، گاهی مخاطب می‌آید و کتابش را در همین کافه، در فضایی آرام مطالعه می‌کند.
این فعال عرصه کتاب و کتابخوانی عنوان کرد: رسانه در معرفی کتاب‌ها بسیار موثر است؛ اما از آن مهم‌تر بازدیدها و حضور گروه‌ها در کتابفروشی‌هاست؛ به عنوان نمونه بیشترین فروش ما مربوط به بازید مدارس در بخش کتاب‌های کودک و نوجوان است.
مرتضوی ادامه داد: در همین بخش کودک و نوجوان هم بچه‌های پایه‌های دوم تا هفتم مدارس بیشترین علاقه را از خود نشان می‌دهند؛ قبل پایه دوم که سواد کامل ندارند و بعد پایه هفتم هم علایق نوجوانان ممکن است تغییر کند و با توجه به سن و سالشان تمایل آن‌ها به مطالعه کمرنگ شود.
مدیر پاتوق‌کتاب بوستان ملت مشهد همچنین در خصوص موضوع فروش کتاب گفت: متاسفانه میزان فروش اصلاً بالا نیست؛ اگر همشهریان از وجود این فضا مطلع شوند موثر است؛ زمانی از میزان فروش و درآمد راضی هستیم که آموزش و پرورش، کوچک‌ترین همکاری را دارد و ما را به مدارس معرفی می‌کند؛ همچنین اگر شهرداری هم کتابفروشی‌ها را در سطح شهر معرفی کند، شرایط فروش بهتر و راضی کننده‌تر می‌شود.
مرتضوی یادآور شد: گاهی در سطح خیابان‌ها شاهد عرضه و فروش کتاب با تخفیف ۵۰ درصدی هستیم! این حرکت ارزش آن کالا را پایین می‌آورد. آن هم کالایی مثل کتاب! طبیعتاً هر کالایی این همه تخفیف داشته باشد، مردم گمان می‌کنند ارزش چندانی ندارد.
وی گفت: بطور طبیعی و میانگین سود در کتابفروشی در کل زیر ۳۰ درصد و حدود ۲۷ درصد است، اگر هزینه‌ها را کم کنیم، این سود به ۱۵ درصد هم می‌رسد! حال وقتی که مخاطب تخفیف‌های ۵۰ درصدی را ببیند معلوم است تمایلشان به خرید آن کتاب‌های ارزان‌تر بیشتر است و حتی گمان می‌کنند کتابفروشی کتاب را گران عرضه می‌کند. این کار علاوه بر لطمه به ارزش و بازار کتاب، انتشارات را هم کم رونق و ضعیف می‌کند.
این کتابفروش همچنین با اشاره به اینکه در «پاتوق کتاب مشهد بوستان ملت مشهد» از ۸۰۰ ناشر کتاب عرضه می‌شود، عنوان کرد: در این تعداد ناشر معمولاً برخی محبوب‌ترند؛ به عنوان مثال در بخش رمان، نشر قطره طرفداران زیادی دارد یا انتشارات امیرکبیر و انتشارات قدیانی سال‌های سال است که در بخش رمان محبوب‌اند و از برترین‌ها هستند؛ در بخش کتاب کودک نیز انتشارات جمال بسیار خوب عمل می‌کند؛ انتشارات دیگری هم در این بخش بسیار پرطرفدار است به نام نشر کتابک؛ این انتشارات با اینکه نسبتاً جدید است اما بسیار پ طرفدار و پرفروش شده است، همچنین کتاب‌های مربوط به کسب و کار مخاطبان خاص خودش را دارد، در این زمینه هم انتشارات آریانا قلم، بین مخاطبان این نوع کتاب‌ها، خیلی شناخته شده است و در بخش روانشناسی، انتشارات نسل‌نواندیش، پرفروش و پر مخاطب است.
وی گفت: «پاتوق کتاب مشهد بوستان ملت مشهد» در محلی پر رفت‌وآمد ایجاد شده و این بسیار نکته مثبتی است، گاهی حتی اگر مخاطب قصد خرید هم نداشته باشد، هنگامی که از این زیرگذر عبور می‌کند، چشمش به کتابفروشی می‌افتد و سری می‌زند و شاید در این بین از کتابی خوشش بیاید و ترغیب به مطالعه هم شود.
مدیر پاتوق‌کتاب بوستان ملت مشهد عنوان کرد: کتاب در همه جنبه‌های زندگی می‌تواند به ما کمک کند، کتاب فقط جنبه تحصیلی و سرگرمی ندارد، حتی در امور روزمره زندگی ما قطعاً می‌تواند موثر باشد.
نظرات