به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مهدی کاموس؛ نویسنده و منتقد ادبی به روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: جایزه ادبی جلال آل‌احمد از سه جهت اهمیت دارد. نخست جایگاه رسمی این جایزه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و نزد جامعه ادبی کشور است. دوم نمانام (برند) عنوان جلال و جایزه ادبی جلال آل‌احمد است و در واقع کسانی که برگزیده این جایزه می‌شوند، آثارشان معتبر محسوب می‌شود و نکته سوم بحث مالی این جایزه است.
وی افزود: جایزه ادبی جلال آل‌احمد در بدو تاسیس از نظر مالی به برگزیدگان ۱۱۰ سکه اهدا می‌کرد و این موضوع جایگاه خوبی برای جایزه داشت و به نظرم باید این سطح حفظ شود. این سه نکته مهم‌ترین بخش‌های متمایز کننده جایزه ادبی جلال آل‌احمد از سایر جوایز ادبی کشور است.
کاموس درباره روند داوری‌ها در جایزه ادبی جلال آل‌احمد اشاره کرد: یکی از بحث‌های مهم داوری در جایزه جلال وجود هیئت علمی در این جایزه و انتخاب داوران بر اساس شاخص‌های معتبر علمی و ادبی است. بنابراین روند داوری‌ها مقبول و معقول است، چرا که داوران عموماً یا از اهالی آکادمی هستند و یا از نویسندگان قابل و مشهور. داوری‌ها در چند مرحله و با حضور نمایندگانی از سوی هیئت علمی انجام می‌شود.
این نویسنده و منتقد ادبی ادامه داد: یکی از ویژگی‌های مهم جایزه ادبی جلال آل‌احمد روند داوری‌ها، اعتبار داوران، وجود هیئت علمی و بحث‌های فراوانی است که میان گروه‌ها شکل می‌گیرد. در دوره‌های گذشته هم جوایز داده شد نشان می‌دهد که گستردگی پژوهشگران و نویسندگان در این رویداد ادبی رعایت شده است. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد بخش‌های چهارگانه جایزه ادبی جلال آل‌احمد یعنی «رمان»، «داستان کوتاه»، «نقد ادبی» و «مستندنگاری» است که یکی از ویژگی‌های این جایزه به شمار می‌رود.
کاموس همچنین در اهمیت نقد رویدادهای ادبی و پژوهش در پیرامون آنها گفت: رویدادها و جوایز ادبی در دیگر کشورهای جهان معمولاً پس از گذشت چند دهه از آغاز فعالیت‌شان، شناخته شده و مورد توجه پژوهشگران قرار می‌گیرند. قطعاً پژوهش‌های کاربردی کمک زیادی به بهتر شدن روند برگزاری جایزه ادبی جلال آل‌احمد می‌کنند. مقوله «نقد» نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. به نظرم نقدهایی که تاکنون از این جایزه صورت گرفته، به بهتر شدن برگزاری در دوره‌های بعد کمک کرده است، اما پژوهش همچنان جایگاه خود را دارد و نه تنها درباره جایزه جلال که برای همه رویدادها و فعالیت‌ها ضروری است. متاسفانه در همه حوزه‌ها به مقوله پژوهش توجه جدی نمی‌شود و این غفلت بزرگی است.
خاطراتی از روزهای داوری
کاموس در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بیان خاطراتی از داوری‌ها در جایزه ادبی جلال آل‌احمد پرداخت و گفت: خاطرات خوبی از جریان داوری‌ها در جایزه جلال دارم. سرعت و دقت برخی از داوران در مطالعه آثار برای من جالب بود. به عنوان مثال آقای گلعلی بابایی تمام کتاب‌ها را با حوصله و دقت تمام مطالعه و درباره همه آنها صحبت می‌کرد. برخی از داوران نیز از قبل بسیاری از کتاب‌ها را مطالعه کرده بودند و این برای من جذاب بود. به خاطر دارم در یکی از بخش‌ها درباره کتابی من تشکیک کردم، چرا که دیدم در لیست مآخذ کتاب منابع انگلیسی، فرانسه و عبری درج شده است. سوال من این بود که آیا نویسنده که از این منابع استفاده کرده تسلط به زبان‌های مختلف دارد یا خیر؟ نویسنده کتاب از پژوهشگران خوشنام کشور بود و یکی از داوران که از دوستانش بود، با او تماس گرفت و شروع کرد به صحبت و درددل و در نهایت گفت شما از منابعی به زبان عبری هم استفاده می‌کنید، آیا با این زبان آشنایی دارید؟
وی افزود: آن نویسنده و پژوهشگر نام آشنا هم گفت که با زبان عبری آشناست و برای نگارش کتابش این تعداد منابع عبری را خوانده است. این تماس باعث شد تا شک و شبهه برطرف شود و در نهایت آن کتاب خوب برگزیده شده و برای من هم باعث شگفتی بود و افتخار کردم که یکی از پژوهشگران و نویسندگان کشورمان به سه زبان تسلط دارد و توانسته است از منابع به این زبان‌ها استفاده کند.
این داور ادوار جایزه ادبی جلال آل‌احمد یکی دیگر از خاطرات خود از روزهای داوری در این جایزه را بدین شرح بیان کرد: به خاطر دارم که در داوری‌های اولیه جذب یک کتاب شده بودم و بسیار آن را مطرح کردم و دیگر داوران هم آن را مطالعه کردند و نظرشان مثبت بود و به همین دلیل کتاب به دور نهایی آمد؛ اما در جلسه تصمیم‌گیری برای انتخاب نهایی من چند ضعف مهم در کتاب پیدا و شروع به مخالف خوانی کردم و این باعث سوءتفاهم و شبهه چهار داور دیگر حاضر در جلسه شد که خودت اول این کتاب را مطرح کردی و ما هم خواندیم و نظرمان مثبت بود. گفتند که کلی از این کتاب دفاع کردی و حالا داری علیه‌اش صحبت می‌کنی و به خاطر سه چهار ایراد، کل کتاب را زیر سوال می‌بری.
کاموس ادامه داد: به هر حال تا جای ممکن مخالفتم را انجام دادم، اما در نهایت به رای جمع احترام گذاشتم و در نهایت همان کتابی که ابتدا خودم به عنوان کتاب برگزیده پیشنهاد دادم، در گروه انتخاب و به عنوان کتاب برگزیده معرفی شد. البته اینکه بحث‌ها چه بودند و داوران دیگر، چه کسانی بودند، مفصل است، اما اینکه من ابتدا موافق بودم و بعد مخالف شدم و در نهایت همان کتاب برگزیده شد، یکی از خاطراتی است که معمولاً دوستانی هم که در آن جلسه بودند، بیانش می‌کنند.
نظر شما