به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، پیمانه صالحی مولف کتاب «تدبیر ماندگار» با موضوع مصاحبه تاریخ شفاهی با حسین خطیبی گفت: کتاب «تدبیر ماندگار» روایتی دستِ اول از تاریخ جمعیت هلال احمر است و حسین خطیبی، استاد زبان و ادبیات فارسی، نویسنده و شاعر معاصر، عمر خویش را در راه خدمت به زبان و فرهنگی ایرانی گذرانده بود.

وی ادامه داد: او بیش از سه دهه مدیریت و همکاری افتخاری با جمعیت هلال احمر کنونی و چهار دوره وکالت و نیابت ریاست مجلس شورای ملی را به عهده‌ داشته است. مصاحبه با خطیبی به دلیل فعالیت‌های علمی، اجتماعی و سیاسی او انجام شده است.

صالحی افزود: در مبحث زندگیِ علمی مصاحبه‌شونده، معتقدم به دلیل اینکه خطیبی هم‌زمان با تأسیس دانشگاه تهران وارد دارالمعلمین عالی شد و مدتی بعد به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران راه یافت، اطلاعات ارزشمندی را از پیشینه شکل‌گیری و تعیین محل دانشگاه تهران، نحوه انتقال استادان از دارالمعلمین مرکزی و عالی به دانشگاه و غیره بیان کرده‌ است. همچنین او جزو نخستین دانش‌آموختگان مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران بود و پس از درگذشت استاد ملک‌الشعرای بهار، کرسی و مقام استادی به وی واگذار شد.

این مولف اظهار داشت: در این مصاحبه، به تفصیل تحولات گروه زبان و ادبیات فارسی،‌ ویژگی‌های شخصیتی استادان، و سرفصل‌های درسی در سال‌های نخست شکل‌گیری آن، روایت شده است.

وی ادامه داد: در زمینه دستاوردهای اجتماعی حسین خطیبی باید یادآوری کنم که او از سال ۱۳۲۶ همکاری داوطلبانه با جمعیت هلال احمر را آغاز کرد و از اردیبهشت ۱۳۲۸ تا اسفند ۱۳۵۷ مدیرعامل جمعیت بود و به‌صورت افتخاری فعالیت می‌کرد. حُسن مدیریت حسین خطیبی زمینه‌ساز رشد و شکوفایی جمعیت در ابعاد مختلف شد. به دلیل اینکه بخش زیادی از مطالب تدبیر ماندگار به درج اطلاعات دستِ اول مصاحبه‌شونده از اقدامات او در هلال احمر در ابعاد ملی و بین‌المللی است.

صالحی یادآور شد: در دوره بیست‌ویکم مجلس شورای ملی، به دلیل خدمات خیریه گسترده‌ای که در اقصی نقاط ایران انجام داده بود و نیز نقشی که در بازسازی شهر لار (استان فارس) پس از زلزله این شهر داشت، از طرف مردم این شهر به‌عنوان نماینده مجلس انتخاب شد و در سه دوره‌ بعد نیز از سوی مردم تهران به مجلس راه یافت و به‌عنوان نایب رئیس مجلس برگزیده شد.

مولف کتاب «تدبیر ماندگار» به نکات حائز اهمیت در تالیف این اثر اشاره کرد و گفت: حسین خطیبی از دوران جوانی تا پایان عمر خود، حافظه‌ای قوی و مثال‌زدنی داشت، بر همین اساس در خلال مصاحبه رویداها و مسائل را با ذکر جزئیات به تصویر کشید. از جمله نکات حائز اهمیت در تدبیر ماندگار، می توان به تاریخچه شکل‌گیری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران؛ تاریخ اجتماعی تهران در دوره رضاشاه؛ فعالیت مؤسساتی همچون فرهنگستان ایران، مؤسسه وعظ و خطابه، لغتنامه دهخدا و روزنامه رسمی؛ پیشینه تشکیل کمیته بین‌المللی و اتحادیه بین‌المللی صلیب سرخ؛ نخستین اقدامات جمعیت هلال احمر، گسترش روزافزون فعالیت‌های جمعیت؛ احزاب مجالس بیست‌ویکم تا بیست‌وچهارم مجلس شورای ملی؛ رخدادهای سیاسی دوران معاصر و غیره اشاره کرد.

 صالحی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه جایگاه تاریخ شفاهی در سال‌های اخیر چه میزان رشد کرده است گفت: در سال‌های اخیر، انتشار منابع حاصل از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی سیر صعودی پیدا کرده است، ولی به ارتقای سطح کیفی آثار کم‌توجهی می‌شود. مهم‌ترین بخشی که به آن کمتر پرداخته می‌شود، مستندسازی، راستی‌آزمایی و گویاسازی محتوای مصاحبه است. آنچه از علم تاریخ انتظار داریم، مستندسازی گذشته است؛ آنچنان که بوده یا حداقل آن‌چنان که درک شده است. مستندسازی هم در زمان انجام مصاحبه با طرح سؤالات تکمیلی و هم در زمان تدوین با درج توضیحات بجا، مناسب و مفید در باب افراد، مکان‌ها، رویدادها، طرح‌ها، وقایع تاریخی، نکات مبهم و نیز مواردی که نیاز به شفاف‌سازی دارند؛ با پژوهش در منابع مکتوب صورت می‌پذیرد.

مصاحبه‌های تاریخ شفاهی نیز همانند تحقیقات مبتنی بر اسناد، باید قابل استناد باشند. متاسفانه هنوز مسئولانی هستند که طرح‌های تاریخ شفاهی را غیرپژوهشی قلمداد می‌کنند و آگاهانه به‌منظور تنزل سطح فرآورده‌های حاصل از تاریخ شفاهی، در مقایسه با سایر پژوهش‌ها اقدام می‌کنند و مصاحبه‌ها را به‌منظور تدوین، در اختیار افراد غیرمتخصص قرار می‌دهند و نیز مستندسازی محتوای مصاحبه‌ها را ضروری نمی‌دانند. لذا انتشار چنین مصاحبه‌هایی، به اعتبار سازمان‌های مجری طرح‌های تاریخ شفاهی و ناشران این آثار خدشه وارد می‌کند.

مولف کتاب «تدبیر ماندگار» در پایان مطالعه کتاب تدبیر ماندگار را به پژوهشگران تاریخ مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه، محققان و مدرسان زبان و ادبیات فارسی و علاقه‌مندان مباحث تاریخ شفاهی توصیه کرد.