خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست نقد و بررسي كتاب «علل و عوامل جابجايي كانون‌هاي تجاري در خليج فارس» عصر پنج‌شنبه (15 ارديبهشت) ساعت 18 با حضور دكتر منصور صفت‌گل( استاد تاريخ دانشگاه تهران)، دكتر محمدباقر وثوقي(استاد تاريخ دانشگاه تهران و نويسنده كتاب) و جمشيد كيان‌فر (پژوهشگر و مصحح نسخه‌هاي خطي) در سراي اهل قلم بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.
در ابتداي نشست جمشيد كيان‌فر، پژوهشگر و مصحح نسخه‌هاي خطي به معرفي بخش‌هاي مختلف كتاب پرداخت و گفت: تمام تحقيقات و پژوهش‌هاي دكتر محمدباقر وثوقي در زمينه خليجفارسشناسي است و آثار بيشماري را در اين زمينه به رشته تحرير درآورده است.
وي افزود: روش تحقيق و كثرت منابع ايراني، انگليسي و عربي كه دكتر وثوقي در اختيار داشته است توانسته منبعي ارزشمند در زمينه خليجفارسشناسي منتشر كند. وي از منابع كهن تاريخي وام گرفته و مطالعات جديد خليجفارسشناسي را نيز به آن افزوده است.
دكتر منصور صفت‌گل، استاد تاريخ دانشگاه تهران سخنران بعدي نشست بود، وي به نويسنده كتاب اشاره كرد و گفت: دكتر وثوقي از انگشت‌شمار پژوهشگراني است كه بنيانگذار مباحث جديد تحقيقات خليجفارسشناسي به شمار مي‌آيد.
وي افزود: رويكرد تحقيقات خليجفارس بيشتر به تحولات سياسي، حوزه مطالعات انرژي و نفت اختصاص داشته و اين مسأله از اهميت بيشتري برخوردار بوده است، از اين روي يك نوع غفلت در حوزه‌هاي مهم اجتماعي به ويژه معيشت، آداب و رسوم و تمدن، فرهنگ و زندگي بوميان خليج فارس مشاهده مي‌شود.
استاد تاريخ دانشگاه تهران خاطرنشان كرد: ارزش و اهميت كتاب حاضر انتخاب موضوع آن است و تا كنون در تحقيقات جديد چنانكه بايد اين مسأله مورد توجه قرار نگرفته است. به همين دليل يك منظر و ديدگاه درباره اين كتاب قابل طرح است و بحث درباره مكاتب خليجفارسشناسي است.
وي افزود: خليجفارس از مناطقي است كه از دوره‌ها و سده‌هاي تاريخي وجود داشته و بسياري از تحولات سياسي را از سر گذرانده است. به همين دليل اين كتاب نماينده يك رويكرد جديد در حوزه خليجفارسشناسي است و مي‌تواند به زمينه‌هاي خاص تحقيقات خليجفارسشناسي منتهي شود.
وي به چند مكتب خليجفارسشناسي اشاره كرد و گفت: نخستين رويكرد تحقيقات خليجفارسشناسي مكتب سنتي مطالعات خليجفارس است و نمونه‌اي از آن را در عهد باستان تا دوره معاصر مي‌توان مشاهده كرد. ديدگاه و رويكرد نويسندگان، اقتصاددانان، تجار و بازرگانان از پيش از اسلام تا دوره تاريخي صفويه در اين گروه جاي مي‌گيرند. در اين دوره جغرافيانويسان ايراني، شاعران و اديبان دركي از مسايل خليجفارس دارند و نگاهي را شكل داده‌اند كه به مكتب ايراني سنتي مطالعات خليجفارس شهرت دارد.
وي به مكتب بعدي اشاره كرد و گفت: رويكرد و مكتب بعدي دوره جديد تحقيقات و مطالعات خليجفارسشناسي توسط كشورهاي جديد مانند دبي، ابوظبي و برخي از كشورهاي عربي صورت گرفته است كه نوع خاصي از توجه به منطقه خليجفارس را ارايه مي‌دهند و تأكيد بر تاريخ واقعي خليجفارس در اين تحقيقات بسيار ضعيف است و كمتر به اين نكته توجه مي‌كنند.
صفت‌گل به بخش بعدي مكتب خليجفارسشناسي اشاره كرد و گفت: مكتب ديگر كه در ايران بيشتر شكل گرفته و اين كتاب نمونه‌اي از آن را به تصوير مي‌كشد، توجه به معيشت، زندگي، آداب و رسوم، تمدن و فرهنگ بوميان منطقه خليجفارس است. اين كتاب به ادبيات و دستاورد نويسندگان كهن و كلاسيك ايراني و تحقيقات اروپاييان مي‌پردازد.
وي افزود: اين كتاب از ديدگاه‌هاي سنتي كهن درباه خليجفارس وام مي‌گيرد و مسايل جديدي را با استفاده از منابع تازه كشف شده ارايه مي‌دهد. آنچه اين كتاب را ممتاز مي‌كند، تلفيق ديدگاه‌هاي سنتي مطالعات خليجفارس و طراحي و ارايه نظريات جديد درباره تحولات تجاري خليجفارس است.
سپس دكتر محمدباقر وثوقي، استاد تاريخ دانشگاه تهران و نويسنده كتاب گفت: منابع و مراجع داخلي درباره خليجفارس بسيار نادر است و دانشجويان در اين زمينه با كمبود آثار تحقيقي مواجه‌اند.
وي افزود: تاريخ خليجفارس به دو دوره پيش از نفت و پس از نفت تقسيم مي‌شود. پس از نفت دوره‌اي است كه ثروت و قدرت خليجفارس برآيند نيروي انساني است كه در آن منطقه زندگي مي‌كنند، آن نيروي انساني تجار به‌شمار مي‌آيند كه در اين منطقه تاريخي مي‌زيسته‌اند.
وثوقي ياد‌آور شد: دوره پس از نفت نشان مي‌دهد كه تمام تحولات خليج فارس آلوده به نفت مي‌شود و ماهيت آن تغيير مي‌كند. خليجفارس تداعي‌كننده منابع نفتي است و تمام دغدغه‌هاي ما به اكتشاف، صادرات و بهره‌برداري اختصاص داشته و از بخش بزرگ انساني كه از فرهنگ ايراني نگهباني كرده‌اند، غفلت كرده‌ايم.
وي افزود: در اين دوره توجه به نيروي بومي ساكن خيلج‌فارس بسيار كم شده و تجارت بومي نيز گم مي‌شود و عمده توجهات ما به سمت نفت مي‌رود. ما بايد بدانيم تا چه حد نيروي انساني در قدرت و تثبيت حاكميت ايران در خليجفارس نقش داشته‌اند.
بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت ماه در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.
جمعه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۱:۱۳
نظر شما