خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) ـ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست «چالش‌هاي آموزش عالي كشور و سند چشم‌انداز» با حضور فريدون رهنماي‌رودپشتي، معاون پژوهشي و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي،‌ محمدرضا عامريان، دبير نشست و دكتر محمدابراهيم مداحي، ‌عضو هيات علمي دانشگاه شاهد و رييس كميسيون چشم‌انداز و امور نخبگان مجمع تشخيص مصلحت نظام، ظهر امروز 20 ارديبهشت در سالن نظريه‌پردازي نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد.

دكتر محمدابراهيم مداحي با اشاره به اينكه برخي انقلاب اسلامي را يك پديده سياسي صرف بدون تفكرات پوياي سياسي، اجتماعي و اقتصادي مي‌دانند، افزود: فرآيند انقلاب اسلامي ابتدا بايد در حوزه جمهوري اسلامي، جامعه‌سازي و سپس تمدن‌سازي مورد توجه قرار گيرد. آيا اكنون انقلاب اسلامي به نقطه تكميل دست يافته است؟ جواب خير است، شايد از بعد سياسي انقلاب اسلامي كامل شده اما در ابعاد تمدن‌سازي و جامعه‌سازي نياز به كار زيادتري دارد و سند چشم‌انداز نيز به همين منظور ترسيم شده است.

وي با بيان اينكه سند چشم‌انداز هر كشوري به منظور طي كردن مسير توسعه و پيشرفت در كمترين زمان ترسيم مي‌شود، اظهار داشت: در اين سند، جامعه ايده‌آل ترسيم، شرايط موجود تبيين و شاخص‌هاي مورد نياز مورد بررسي قرار مي‌گيرد. براساس سند چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران فرض بر اين است كه ايران در سال 1404 با 520 ميليون نفر جمعيت يك هويت ايراني ـ اسلامي و تعامل سازنده و الهام‌بخش با جهان اسلام و ديگر كشورها چگونه عمل خواهد كرد.

مداحي انقلاب اسلامي ايران را داراي سه مولف (استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي) دانست و اظهار داشت: آيا آموزش عالي همگام با اين اهداف پيش رفته است؟

فريدون رهنماي‌رودپيشتي، عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي با بيان اينكه در اين نشست نماينده آموزش عالي كشور نيست و ديدگاهي غير دولتي اعمال مي‌كند، يادآور شد: امروز، دانشگاه‌ها با اشكال مختلف طبقه‌بندي مي‌شوند و از مشخصه‌هاي برتري دانشگاه‌ها چالاكي، انعطاف در برابر تغيبرات محيطي و اهميت به نيازهاي جامعه است. بنابراين دانشگاه‌ها نبايد به صرف ماموريت خود به آموزش اكتفا كرده و در همان حوزه محدود شوند، اين چابكي امروز براي دانشگاه‌هاي غير دولتي تعريف مي‌شود.

وي تغيير و تحولات نوين در حوزه آموزش كشور را از برنامه‌هاي دانشگاه آزاد برشمرد و توضيح داد: وضعيت دانشگاه‌ها بايد با رويكرد متفاوت و چشم‌انداز نوين مورد بررسي قرار گيرد. اين پيشتازي براي تحقق در اهداف سند چشم‌انداز آموزش عالي قابل پيش‌بيني است. البته دو نكته ميراث عقب‌ماندگي آموزش عالي و رشد سريع جمعيت عواملي براي تغيير نگاه سنتي به ديدگاه نوين‌اند، بنابراين اين دو نكته بايد در برنامه‌ريزي‌هاي آموزشي مورد توجه قرار گيرند.

سپس دكتر مداحي با تاكيد بر اينكه آنچه مورد نقد قرار مي‌دهد، نظام آموزش كشور اعم از دولتي و غيردولتي است، افزود: بنابراين روي سخن من با كل آموزش عالي است. تصورم اين است كه نظام آموزش عالي كشور از صد سال گذشته در يك دور باطل قرار گرفته و اين دور نيز سيستم آموزش براي آموزش است. امروز، معضل اساسي دانشگاه‌ها بي‌توجهي به كاربست مباحث در بازار است.

وي ديگر معضل نظام آموزشي را پيوند برقرار كردن ميان پژوهش و صنعت، آموزش و دانشگاه، علم و صنعت و كار دانست و توضيح داد: فارغ‌التحصيلان دانشگاهي آنچه ياد گرفته‌اند را به ديگران ياد مي‌دهند. بنابراين نخستين ضعف سيستم آموزشي كاربردي نبودن مباحث است و اين با روح چشم‌انداز آينده تمدنساز ناسازگار است. متاسفانه هيچ تناسبي ميان بازار كار و ميزان دانشجويان وجود ندارد، در صورتي كه در چشم‌انداز پيش‌بيني شده كه در سال 1404 ، 65 ميليون جمعيت جوان كشور متناسب با اهداف آموزشي برنامه‌ريزي شوند.

در ادامه، رهنماي‌رودپشتي با اشاره به اينكه نكته اساسي در توجه به مباحث آموزش عالي دور ماندن از قائده افراط و تفريط است، افزود: اگر نقش صحيح دانشگاه‌ها تعريف شود، دانشگاه‌ها در مسير توسعه قرار مي‌گيرند، اما توجه به همان سيستم «آموزش براي آموزش»، نسل آينده را دچار مشكل مي‌كند. امروز، اين بازنگري در نسل‌هاي جديد صورت گرفته است، مباحث دانشگاه كارآفرين مطرح و وظايف و مسووليت‌هاي دانشگاه‌ها تفاوت كرده است. رسالت دانشگاه‌ها فراتر از آنچه به شكل سنتي وجود دارد، تعريف شده و نبايد به صرف بازار كار و اشتغال توجه كرد.

وي يكي از مشخصه‌هاي سند چشم‌انداز را شاخص توسعه انساني دانست و افزود: در نقشه جامع علمي كشور افق 1404 دانشگاه آزاد اسلامي سهم عمده‌اي دارد، در راستاي اسناد بالادستي كشور يك مساله آمايش استاني و منطقه‌اي نيز مطرح است كه دانشگاه آزاد در اين حوزه نيز فعال است. درصورتي كه دانشگاه‌ها بخواهند در مسير توسعه و تحقق سند چشم‌انداز حركت كنند، ‌بايد به تقاضاي جامعه پاسخ داده و محتواهاي درسي را به گونه‌اي جامع تدوين كنند.

سپس دكتر مداحي درباره معضل پژوهش در نظام آموزش عالي كشور گفت: متاسفانه پژوهش‌هاي بومي با رعايت جنبه‌هاي توليدي در كشور محدودند. ما در كشور بيشتر مصرف كننده ايم تا اينكه به توليدات پژوهشي بپردازيم، به ويژه در حوزه علوم انساني تمام آثار ترجمان كشورهاي غربي‌اند، اگر قرار است به چشم‌انداز دست يابيم بايد تجديدنظر اساسي در اين حوزه‌ها صورت گيرد.

وي در ادامه افزود: در ايران 50 برابر نرخ بين‌المللي هزينه توليد فولاد مي‌شود، اما يك پنجاهم اين هزينه براي بخش پژوهش صرف نمي‌شود. در چشم انداز 20 ساله ترسيم شده كه بايد در رتبه اول علم و فناوري كشور بايستيم، ‌ايران به دليل انقلاب اسلامي قدرت اول منطقه در حوزه سياسي و امنيتي محسوب مي‌شود،  اما در حوزه آموزش عالي رتبه پاييني دارد.

بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) داير است.