احسان کاتبی نویسنده «دائرةالمعارف شغلها» انگیزه نگارش این کتاب را نبود آموزشهای لازم درباره معرفی مشاغل به کودکان و نوجوانان و سردرگمی آنان در انتخاب شغل دانست. این نویسنده در نشست بررسی اثر خود تاکید کرد که این کتاب کمک آموزشی نیست و تنها باب آشنایی کودکان و نوجوانان را با مشاغلی که میتوانند در آینده داشته باشند باز میکند./
کاتبی در ابتدای این نشست، هدف از نگارش «دائرةالمعارف شغلها» را اینگونه توضیح داد: انتشارات محراب قلم، مدتی پیش، دانشنامههایی را از انتشارات لاروس فرانسه تهیه کرد که با ترجمه مهدی ضرغامیان و مهناز عسگری منتشر شدهاند. از آنجا که این کتابها با استقبال خوب مخاطبان روبهرو شدند، ناشر به انتشار کتابهایی در همان سبک وسیاق تمایل داشت. به همین دلیل با همکاری ناشر تصمیم گرفتیم دانشنامههایی را در همان قالب تالیف کنیم و در آغاز کار نیز موضوع معرفی شغلها را انتخاب کردیم.
این نویسنده دلیل انتخاب معرفی شغلها را نبود آموزشهای لازم به کودکان و نوجوانان دانست و افزود: متاسفانه در کشور ما آموزشهای لازم برای آشنایی کودکان و نوجوانان با شغلهایی که میتوانند در آینده داشته باشند، وجود ندارد. به همین دلیل هم بیشتر کودکان و نوجوانان ما همواره میخواهند پزشک یا معلم شوند. چون بیشتر با این دو شغل آشنایی دارند.
وی ادامه داد: حتی برخی از دانشجویان ما هم با وجود اینکه وارد دانشگاه میشوند، باز هم ذهنیتی از شغل آینده خود ندارند. بنابراین، یکی دیگر از مهمترین هدفهای ما ایجاد پیشزمینهای در ذهن کودکان و نوجوانان بود تا با شغلهایی که میتوانند در آینده بر عهده بگیرند آشنا شوند. به این ترتیب در سن نوجوانی و جوانی بهتر میتوانند دراین مورد تصمیم بگیرند. البته باید در نظر داشت که «دائرةالمعارف شغلها» قرار نیست برای بچهها انتخاب رشته کند و کتاب کمک آموزشی نیست و تنها کودکان و نوجوانان را با شغلها آشنا میکند.
کاتبی درباره اصولی که در نگارش این اثر رعایت شده، گفت: در نگارش این دائرةالمعارف، اصل و قاعده بر این بود که مشاغل اصلی هفت شاخه پزشكي، خدماتي، علوم پايه، علوم انساني، فني و مهندسي، كشاورزي و هنر را معرفی کنم. به همین ترتیب این شغلها را با توجه به شرایط امروزی معرفی کردهام. به عنوان مثال شاید رشته پزشکی به اندازه خلقت انسان قدمت داشته باشد، اما من به آنچه امروز تلقی ما از پزشک است پرداختهام.
وي ادامه داد: در ابتدای هر بخش، معرفی مختصر ولی جامعی از شغل شده و کارهایی که هر یک از صاحبان مشاغل انجام میدهند و ارتباطی که با دیگر مشاغل دارند در بخش بعدی آمده است. درباره برخی مشاغل، افراد مشهور و موثری که آن شغل را داشتهاند نیز مطرح شدهاند. معرفی هر یک از مشاغل نیز در دو صفحه انجام شده است چون نمیخواستیم این شبهه برای مخاطب پیش آید که شغلی را بر دیگری ترجیح دادهایم. معرفی شغلها بر اساس حروف الفبا هم به همین دلیل است.
کاتبی در بخش دیگر سخنان خود به برخی محدودیتهایی که در نگارش این دانشنامه داشته اشاره کرد و گفت: یکی از مهمترین محدودیتها در نگارش این اثر کار کردن در سبک و قالب کتابهای انتشارات لاروس بود که باعث میشد حجم کتاب بین 120 تا 130 صفحه باشد. از سوی دیگر نيز حدود 70 تا 80 درصد اثر به تصویرگری اختصاص داشت که باز هم متنهای معرفی شغلها را محدود میکرد. به این دلیل متنها باید جامع و مانع میبودند و با کمترین جملات، بیشترین مطالب را انتقال میدادم. همه این محدودیتها باعث شد تا نتوانم شغلهای بیشتری را معرفی کنم.
این نویسنده علت معرفی نشدن برخی شغلها مانند «موسیقیدان» را نیز همین محدودیتها و گاه فراموشی عنوان کرد و توضیح داد: علاوه بر این محدودیتها، متاسفانه برخی شغلها فراموش شدهاند. البته بعد از اینکه نسخه اولیه را به ناشر تحویل دادم، چند شغل را به یاد آوردم که جا مانده بودند اما از آنجا که تصویگری اثر تمام شده بود و مراحل نهایی انتشار را میگذراند، نتوانستیم مطالب جدید را به آن اضافه کنیم.
وي توضیح داد: گرچه «دائرةالمعارف شغلها» به چاپ دوم رسیده و چاپ سوم آن نیز در راه است، هنوز شغلهای فراموش شده و شغلهای جدید به آن اضافه نشدهاند و این موضوعی است که باید با ناشر درمیان بگذارم، زيرا اضافه کردن مطالب به کتاب سختیهای زیادی از جمله تغییر صفحهبندیها را دارد.
كاتبي جمعآوری مطالب، را سخت توصیف کرد و گفت: جمع آوری مطالب در این حجم از شغلها واقعاً سخت بود. درباره بسیاری از موضوع ها منابعی وجود دارند که نویسنده میتواند به آنها مراجعه کند اما در مورد شغلها هیچ منبعی وجود نداشت. در بسیاری از موارد برای شناسایی شغلها از دفترچههای انتخاب رشته استفاده کردم و برای معرفی برخی از آنها مشاهده میدانی و مصاحبه با صاحبان برخی مشاغل لازم بود. مثلاً در مورد شغل آهنگری یا آیینهکاری، مدتها با صاحبان این مشاغل به کارگاههایشان میرفتم تا از نزدیک با محیط و نحوه کارشان آشنا شوم و اطلاعات کاملی را به مخاطبان ارائه دهم.
وی با بیان اینکه کتاب را برای گروه سنی 8 تا 12 سال نوشته است، آن را برای گروههای سنی دیگر نیز قابل استفاده دانست و عنوان كرد: هدف ما گروه سنی 8 تا 12 سال بودند، اما نوجوانان هم میتوانند از آن استقاده کنند. گرچه زبان کتاب کودکانه است اما کمتر کسی از نوجوانان یا حتی بزرگسالان ما درباره برخی مشاغلی که در این کتاب معرفی شده اطلاعات دارند.
احسان کاتبی در آخر، کتاب «دائرةالمعارف شغلها» را نخستین قدم خود در تالیف دانشنامه دانست و گفت: گرچه نواقصی مانند فراموش کردن برخی مشاغل در «دائرةالمعارف شغلها» به چشم میخورند اما این نخستین قدم است و شاید با توجه به اینکه موضوع آن جدید است و با نگاه به بافت فرهنگی کشور نوشته شده، این نواقص قابل چشمپوشی باشند.
نشست بررسی کتاب «دائرةالمعارف شغلها» چهارشنبه (20 ارديبهشت) از ساعت 15 تا 17 در سرای اهل قلم کودک و نوجوان برگزار شد.
نظر شما