محسن حاجي زين‌العابديني به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، گفت: كاركرد اصلي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي، مديريت و پردازش سريع و دقيق اطلاعات براي استفاده از مخاطبان است.
وي توضيح داد: اين كاركرد كلاسيك نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي است اما كاركرد جديد اين نرم‌افزارها براي فهرست‌نويسي كتابخانه‌اي اين است كه بتواند مديريت دانش را انجام بدهند و مخاطبان آن بتوانند دسته‌بندي و ساماندهي از اطلاعات داشته باشند تا نيازهاي خود را برطرف كنند.
اين دكتراي رشته كتابداري و اطلاع‌رساني با بيان اين‌كه ابعاد مختلف نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي قابل بحث است، گفت: از نظر شناخت تكنولوژي، وضعيت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي ما خوب است و كارهاي بسياري در اين حوزه انجام شده و مي‌توان گفت كه ما از تمامي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي كه اكنون در جهان وجود دارد شناخت داريم.
وي تاكيد كرد: در واقع به لحاظ تئوريك از بعد عملي جلوتريم و نرم‌افزارهاي جديد را در اين حوزه مي‌شناسيم اما از نظر پياده‌سازي تئوري‌ها و اجرايي كردن آن عقبيم.
حاجي‌زين‌العابديني با اشاره به وضعيت مطلوب نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران در مقايسه با كشورهاي منطقه افزود: وضعيت نرم‌افزارهاي ما در منطقه بسيار خوب است، اكنون ما در نرم‌افزارهاي خود رسم‌الخط فارسي را داريم ولي در بسياري از كشورهاي عربي نرم‌افزار قوي براي مديريت اطلاعات كتابخانه‌اي وجود ندارد و بسياري از كشورهاي عربي از نرم‌افزارهاي فارسي استفاده مي‌كنند.
اين استاد كتابداري با اشاره به اين‌كه ارتقاي سطح نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي از يك سو به شركت‌هاي توليدكننده و از سوي ديگر به مخاطبان آن بر مي‌گردد، گفت: شركت‌هاي توليدكننده نرم‌افزار بايد براي پيشرفت نرم‌افزارها تلاش كنند اما جامعه كتابداري نيز بايد دانش خود را افزايش دهد و ايجاد تقاضا كند.
وي تصريح كرد: ما براي ارتقاي سطح نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي خود دير اقدام كرديم؛ به طور مثال ديرتر از كشورهاي ديگر با نرم‌افزار «مارك»آشنا شديم و اكنون تنها برخي از كتابخانه‌هاي ما و دانشگاه‌ها از اين نرم‌افزار استفاده مي‌كنند.
دكتراي رشته كتابداري و اطلاع‌رساني درباره رعايت استانداردهاي جهاني در نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران گفت: ما در بحث تبادل اطلاعات و كنترل كتابشناختي زبان مشترك با جهان نداريم و در واقع مي‌توانيم از آن‌ها اطلاعات بگيريم اما نمي‌توانيم به آن‌ها اطلاعاتي بدهيم. اين مساله قطعا بر ارايه سرويس به كاربران تاثيرگذار است؛ اين يك عملكرد دوسويه است هم ارتقاي نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي بر نياز مخاطبان تاثير مي‌گذارد و هم نياز مخاطبان بر ارتقاي نرم‌افزارها.
اين كارشناس كتابداري با بيان اين‌كه فعاليت‌هاي پژوهشي گسترده‌اي در اين حوزه انجام شده است، گفت: بايد از نتايج اين تحقيقات در ارتقاي سطح نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي بهره برد و بعد پژوهشي را به دو بال افزايش سواد رسانه‌اي مخاطبان و افزايش ارتقاي نرم‌افزارها از سوي شركت‌هاي توليدكننده اضافه كرد تا بتوانيم در بعد عملي و پياده‌سازي نرم‌افزارها قوي عمل كنيم.
وي درباره نقطه قوت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي گفت: روزآمدي ما در بحث تكنولوژي نقطه قوت ماست و در اين حوزه خوب عمل كرده‌ايم. اكنون 58 نرم‌افزار كتابخانه‌اي در ايران شناسايي شدند كه 10 نرم‌افزار آن فعال و برترند، بنابراين اين‌كه نرم‌افزارهاي ما به دنبال ارتقاي سطح خود هستند، نقطه مثبتي است.
اين مدرس دانشگاه افزود: از سوي ديگر، نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي در ايران به ثبات رسيدند و نزديك به 20 سال است كه به مراجعان كتابخانه‌ها سرويس مي‌دهند و همچنين شركت‌هاي موجود از نرم‌افزارها پشتيباني علمي و عملي مي‌كنند.
وي انحصاري شدن اين حوزه را نقطه ضعف نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي عنوان كرد و افزود: بسياري از نيازها و درخواست‌هاي مخاطبان در اين بخش مغفول مانده، چون بعد تجاري نداشته است. به طور مثال، در بحث فهرست‌نويسي منابع اينترنتي درخواست‌هايي از سوي جامعه كتابداران وجود دارد اما چون ممكن است بازار گسترده‌اي نداشته باشد، جدي گرفته نمي‌شود.
حاجي زين‌العابديني درباره فرصت‌هايي كه نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي پيش رو قرار مي‌دهند گفت: نرم‌افزارها حلقه واسط مهم بين مخاطب و منابع اطلاعاتي هستند و امكان دسترسي به منابع را براي مراجعه‌كنندگان فراهم مي‌كنند. به‌ويژه كه امروز كتابخانه‌ها به معناي قديمي آن و حضور فيزيكي مخاطب معنا ندارند و مخاطبان از راه دور هم مي‌توانند به كتابخانه‌ها دسترسي يابند.
وي تاكيد كرد: به همين دليل است كه گردآوري، پردازش و دسترسي مناسب از طريق نرم‌افزارها اهميت وي‍ژه‌اي پيدا مي‌كند و مخاطب به‌راحتي از طريق نرم‌افزار به اطلاعات خود دست پيدا مي‌كند.
معاون تحقیق و توسعه مركز اطلاعات و مدارك علمي كشاورزي در پايان اظهار كرد: پيشرفت نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي به شركت‌هاي توليدكننده آن بر مي‌گردد.
حاجي زين‌العابديني تاكيد كرد: كتابداران بايد از علم روز مطلع و بر اساس آن مطالبه داشته باشند. مخاطبان نيز بايد دانش خود را افزايش بدهند. امروز فهرست استاندارد ايده‌آل آينده كه به اسم «اف. آر. بي. آر» طراحي مي‌شود و با استفاده از قواعد «آر. دي. اي» فهرست‌نويسي مي‌شود، تنها جست‌وجوي اطلاعات كتابشناختي نيست بلكه يك ابزار پژوهشي است كه كاربران بايد با آن آشنا باشند و از ظرفيت‌هاي آن استفاده كنند بنابراين كاربران نيز بايد رشد يافته و آموزش ديده باشند.
سه‌شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۱ - ۰۹:۳۳
نظر شما