حاتمی‌نژاد درباره برطرف کردن نقاط ضعف و کمبودهای کتاب‌های جغرافیای مدارس به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: موضوع‌ها، رنگ‌ها، مفاهیم و معانی که در این کتاب‌ها به‌چشم می‌خورد، بسیار حایز اهمیت است. اگر به کتاب‌‌هایی که در اروپا و کانادا تدریس می‌شوند نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد آن‌ها نمی‌خواهند دانشآموزان را بمباران اطلاعات کنند و در واقع حجم وسیعی از اطلاعات را در این کتاب‌ها نمی‌گنجاند. ما هم باید تلاش کنیم تا جنبه‌های کیفی کتاب‌ها را بالا ببریم و از دانشآموزان هم بخواهیم به جای حفظ کردن یک‌سری اعداد و ارقام، مفاهیم و محتوای بحث را درک کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: جغرافیا علم ساماندهی فضای زندگی است. ما باید تلاش کنیم دانشآموزان نسبت به محیط زندگی‌شان حساس شوند و برای حفظ محیط‌‌زیست و ساماندهی فضای سکونتی‌شان و بهبود روابط انسان و انسان و مردم با طبیعت بیندیشند و راه‌حل ارایه دهند. در حقیقت ما باید از نزدیک دانشآموزان را با مسایل اجتماعی آشنا کنیم برای مثال آن‌ها را به روستای پایکوهی ببریم تا در آن‌جا راه بروند، عکس یادگاری بگیرند، عناصر کالبدی و چشم‌اندازهای اقتصادی را ببینند و معلم نیز روابط علت و معلولی را برایشان توضیح بدهند.
ایران درک درستی از رشته جغرافیا ندارد
مترجم کتاب «تاریخ در بستر جغرافیا» با اشاره به شروط محقق شدن این اهداف بیان کرد: متاسفانه در کشور ما جغرافیا را بسیار آسان گرفته‌اند چراکه درک درستی از این علم ندارند. این در حالی است که در دنیا هر کشوری که جغرافیای قوی دارد، توسعه‌یافتگی‌اش هم بیشتر است. کشورهای توسعه‌یافته درک درستی از شرایط محیطی و پتانسیلهای جغرافیایی دارند. در این کشورها جغرافیا نقش بسیار مهمی در هر گونه برنامه‌ریزی منطقه‌ای و آمایش سرزمین ایفا می‌کنند.
وی ادامه داد: ما باید جغرافیا و پتانسیل‌هایش را درک کنیم. دبیران مدارس باید در رشته جغرافیا تحصیل کرده باشند. در آمریکا معلمان جغرافیا دارای مدرک دکتری در این رشته هستند. در حقیقت ما باید سطح علمی دانشجویان و معلمان را بالا ببریم و به تخصصیشدن بیندیشیم و برای دبیران این رشته کلاس‌های بازآموزی و ارتقابخشی برگزار کنیم. چراکه جغرافیا علم فلسفی و تفکر و نتیجه و برآیند اعمال و نیروهای بسیار متعدد طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. این عوامل دست به دست هم می‌دهند و یک فضای جغرافیایی را به وجود می‌آورند. معلم جغرافیا باید آگاهی کافی از مسایل این رشته داشته باشد و با تامین اقتصادی مناسب تمام فکرش را به کلاس درس متمرکز کند. تنها در این صورت است که میتواند جغرافیا را عاشقانه درس دهد.
نویسنده کتاب «فناوری اطلاعات جغرافیایی» سپس به جذاب کردن رشته جغرافیا به وسیله پیوند این رشته با گردشگری پرداخت و اظهار کرد: طبیعت ایران بسیار متنوع است و جزو 10 کشور برتر در زمینه گردشگری است چرا که هم سابقه تاریخی و تنوع اقلیمی و فرهنگی دارد و هم اکوتوریسم و مناطق فرهنگی و مذهبی. ما می‌توانیم این جاذبه‌های گردشگری را به صورت زیرنویس یا در درون کادرهایی با رنگ و تصاویر جذاب در لابه‌لای متن کتاب بیاوریم و از دانشآموزان بخواهیم درباره این موضوع‌ها کنفرانس دهند و برای گسترش صنعت گردشگری از آن‌ها راه‌حل بخواهیم. در واقع باید دانشآموزان را در جغرافیای روزمره درگیر کنیم.
آموزش فرهنگ شهرنشینی به کمک جغرافیا امکان‌پذیر است
حاتمی‌نژاد درباره آشنا کردن دیگر افراد جامعه با دانش جغرافیا و اهمیت این رشته عنوان کرد: رسانه به‌ویژه تلویزیون نقش مهمی در این زمینه دارد. تلویزیون میتواند برنامه‌های متعدد در زمینه آموزش جغرافیا در امور روزمره را تهیه کند و ابعاد مختلف جغرافیا و جذابیت‌های این رشته را نشان دهد. در این زمینه تلویزیون میتواند فرهنگ و تمدن کشورهای پیشرفته را نشان دهد و به این ترتیب فرهنگ شهرنشینی را به کمک جغرافیا آموزش دهد.
وی با اشاره به اهمیت آشنایی شهروندان با ویژگی‌های محیطی محل سکونت‌شان گفت: شناخت مکان زندگی تعلق به سرزمین را زیاد می‌کند و باعث می‌شود انسانها کمتر به مهاجرت بپردازند. اگر مردم به درستی ایران و پتانسیلهای فراوان آن را بشناسند به جای مهاجرت به کشورهای دیگر شهر مناسب با شرایط ویژه را در ایران پیدا خواهند کرد.
حاتمی‌نژاد ادامه داد:در واقع آموزش و تکرار و نشان دادن جاذبه‌های محل زندگی تعلق مکانی ایجاد می‌کند. در این زمینه نیز ما باید از دوران پایه شروع کنیم به این ترتیب که بخشی از نمره دانشآموزان را به شناخت محله و منطقه زندگی‌شان اختصاص دهیم. همچنین می‌توانیم بخشی از نقشه‌های اطلس‌های جغرافیای تهران را به کلاس‌های درس ببریم و دانشآموزان را با مناطق مختلف تهران و ویژگی‌های هریک از این مناطق آشنا کنیم.
دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در پایان این گفت‌وگو اظهار کرد: جغرافیا علم زندگی و ساماندهی فضای زندگی و علم تعامل است اگر ما نسبت به شهرهای ایران بی‌اطلاع باشیم نمی‌توانیم ارتباط درستی با آن‌ها برقرار کنیم. اگر این شناخت ایجاد شود تعلق مکانی نیز به وجود می‌آید. چراکه جغرافیا علمی است که وطن‌پرستی را در بین ملت افزایش می‌دهد.
حسین حاتمی‌نژاد، متولد 1335 در مشهد، دارای دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری از دانشگاه شهید بهشتی و استادیار دانشگاه تهران است. «فناوری اطلاعات جغرافیایی»، «جغرافیای آب‌ها»، «اصول جغرافیا»، «دگراندیشی در فلسفه جغرافیا» و «دانشنامه مدیریت شهری و روستایی» عناوین برخی از کتاب‌های وی به‌شمار می‌رود.
دوشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۹۲ - ۰۹:۳۰
نظر شما