به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «همایش تالیف متون درسی ادبیات دفاع مقدس» صبح امروز، سوم بهمن 92 با همکاری پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس و سازمان ادبی و هنری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و با حضور سردار علی شیخی، معاون هماهنگ کننده پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، محمدرضا سنگری، دبیر علمی همایش و استادان درس دفاع مقدس به میزبانی دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد.
در این برنامه سردار علی شیخی، با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری گفت: رسالت ما برای انتقال مفاهیم دفاع مقدس آن‌قدر زیاد است که به گفته رهبر معظم انقلاب در طول صد‌ها سال هم نمی‌توان تمامی معارف آن را منتقل کرد. بر این اساس، پژوهشکده علوم و معارف دفاع مقدس از بدو تاسیس در تلاش بود که این مفاهیم به صورت عالمانه به جوانان منتقل شود. شورای انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای برای درس دفاع مقدس در دانشگاه‌ها داشت که بر همین اساس استادان علاقه‌مند به تدریس این درس در دانشگاه‌ها آموزش دیدند. با اقبال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و استقبال دانشگاه‌ها از این امر، دو واحد درس «دفاع مقدس» در دانشگاه‌ها در حال تدریس است.
وی با اشاره به آغاز دیرهنگام برای تدریس درس «دفاع مقدس» در دانشگاه‌ها تصریح کرد: خروجی درس دو واحدی دفاع مقدس در وضعیت پژوهشکده نیز اثرگذار بود و باعث شد که به پژوهشگاه تغییر نام پیدا کند. پس از آن، پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی، پژوهشکده علوم نظامی و مهندسی دفاع مقدس و پژوهشکده تاریخ و ادبیات و فرهنگ دفاع مقدس در ذیل این پژوهشگاه آغاز به کار کرد.
به گفته سردار شیخی، برگزاری حدود 100 جلسه که طی آن بیش از 200 عنوان برای نگارش پایان‌نامه‌ها و مقاله‌های دانشجویی تعیین شد، حمایت مادی و معنوی از بیش از 100 پایان‌نامه دانشجویی، انتشار پنج پایان‌نامه دانشجویی در قالب کتاب، همکاری با دانشگاه شهید باهنر کرمان در برگزاری چهار دوره از کنگره «ادبیات پایداری»، همکاری با همین دانشگاه برای راه‌اندازی رشته ادبیات پایداری در مقطع کارشناسی ارشد، همکاری با دانشگاه‌های شیراز، سمنان، دانشگاه‌های جنوب تهران، شهرکرد، یزد، اصفهان، یزد برای راه‌اندازی رشته ادبیات دفاع مقدس در سطح ارشد، تدوین سرفصل‌ها و منابع درسی رشته ادبیات دفاع مقدس و ادبیات پایداری، انتشار 6 عنوان کتاب آموزشی در قالب درسنامه، همکاری در طرح‌های پژوهشی، از جمله اقدامای بود که پژوهشگاه علوم ومعارف دفاع مقدس به دلیل اهمیت داشتن «ادبیات دفاع مقدس» از سال 1385 تاکنون به انجام رساند.
وی با اشاره به اهمیت شناخت مخاطب در حوزه ادبیات دفاع مقدس افزود: اکنون با نسل چهارم انقلاب مواجه‌ایم که فاصله ادبیاتی بیشتری با دفاع مقدس به نسبت نسل‌های گذشته دارد. از سوی دیگر نیازمند بسترسازی مناسب در این عرصه هستیم. گاهی قصد بیان مظلومیت دفاع مقدس را داریم اما متهم می‌شویم که چرا جنگ تحمیلی هشت سال ادامه یافت؟ بنابراین نیازمند بسترسازی مناسب در این زمنیه هستیم که نشان دهیم هدفمان دفع فتنه بود.
سردار شیخی دفاع مقدس را دارای زوایای متعددی دانست که پرداختن به تمامی آن‌ها در قالب‌های متعدد ضرورت دارد و گفت: باید بتوانیم به جوان امروز تمام زوایای جنگ را از هر دو بعد شکست و پیروزی در عملیات‌های مختلف نشان دهیم. نیازمند راهنمایی‌ها و نقد‌های تمامی کارشناسان حوزه دفاع مقدس هستیم.
محمدرضا سنگری، دیگر سخنران این همایش بود که به تلاش هفت ساله پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس پرداخت و گفت: «نخستین نشست بررسی متون درسی دفاع مقدس» حاصل این تلاش‌هاست. رشته ادبیات پایداری چندین دوره فارغ‌التحصیل داشته است و به آرامی برای تاسیس مقطع دکترا آماده می‌شود. با وجود آن‌که قصد داشتیم این رشته به آهستگی رشد کند، به سرعت رشد کرد و دانشگاه‌های بسیاری متقاضی راه‌اندازی این رشته‌اند. این مطالبات جلسات هم‌اندیشی بیشتری را می‌طلبد که نشست جاری نخستین آن‌هاست.
دبیر علمی «نخستین نشست بررسی متون درسی دفاع مقدس» با تاکید بر ضرورت برپایی چنین نشست‌هایی با فاصله اندکی نسبت به هم افزود: اکنون با پشت سر گذاشتن بیش از سه دهه از دفاع مقدس نیازمند آنیم که این فرهنگ را تبیین و بررسی کنیم. در سده اخیر، تحولات و جریان‌های تازه ادبی بسیاری داشتیه‌ام و باید به طور همزمان به تحلیل این جریانات بپردازیم. از سوی دیگر با انبوهی از آثار تولید شده در حوزه ادبیات جنگ تحمیلی هستیم که در کتابخانه ادبیات جنگ حوزه هنری شماری از این آثار در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
وی با اشاره به 11 هزار جلد کتابی که در حوزه ادبیات دفاع مقدس منتشر شده است، گفت: برخی از این آثار چون «دا» به شمارگان بیش از 100 و 150 جلد رسیده است. هر چند می‌گویند که کتاب «دا» به منظور هدیه به چاپ رسید اما رسیدن به دست‌کم 100 بار چاپ یک کتاب نشان‌دهنده اقبال عمومی به ادبیات جنگ است.
سنگری در ارایه آماری از فعالیت‌های نگارشی در حوزه ادبیات جنگ ادامه داد: تاکنون در کتابخانه جنگ 1993 عنوان پایان‌نامه و رساله دکترا داریم که 268 عنوان آن در حوزه ادبیات فارسی، 39 عنوان ادبیات نمایشی، 74 عنوان نقد و بررسی آثار رمان، 120 عنوان در حوه نقد شعر ارایه شده است. در مجموع، 9928 جلد کتاب در کتابخانه جنگ حوزه هنری موجود است. البته دوهزار جلد کتاب دیگر هم وجود دارد که به گونه دیگری ارتباطی با موضوع دفاع مقدس دارند. فقط حدود 1200 جلد کتاب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در ذخیره کتابخانه جنگ است. پایان نامه کمتری در حوزه ادبیات کودک و نوجوان وجود دارد.
وی افزود: در حوزه شعر این کتابخانه حدود 810 عنوان کتاب، 973 داستان بلند و رمان، 565 عنوان داستان کوتاه، 122 عنوان پژوهش ادبی، 289 عنوان ادبیات نمایشی، 1451 عنوان خاطره، 200 عنوان وصیت‌نامه،2671 عنوان زندگینامه و پژوهش مستندنگاری 18 عنوان کتاب را داراست.
دبیر علمی «نخستین نشست بررسی متون درسی دفاع مقدس» سپس به مقایسه سالانه رشد انتشار کتاب‌های حوزه دفاع مقدس پرداخت و گفت: 789 عنوان کتاب در سال اخیر منتشر شده است. آیا این رشد نمی‌طلبد که ادبیات دفاع مقدس و پایداری در نشست‌هایی بررسی شود؟ برای این امر چه جایی بهتر از دانشگاه؟ با توجه به دایر شدن این رشته و کمبود متن مطمئن، علی‌رغم این همه تولید کتاب، تشکیل چنین هم‌اندیشی‌هایی ضرورت می‌یابد.
سنگری درباره کارگروه‌های این نشست توضیح داد: «تالیف متون آموزشی»، «پژوهش در حوزه ادبیات دفاع مقدس»، «پایان‌نامه‌های دانشجویی و مقالات» و «چشم‌اندازه آینده رشته ادبیات دفاع مقدس برای تاسیس رشته دانشگاهی در مقطع دکتری و نیازمندی‌های آن» چهار کارگروه «همایش تالیف متون درسی ادبیات دفاع مقدس» هستند.
وی ادامه داد: برخی گزارش‌ها از نارضایتی دانشجویان از متون ارایه شده گواهی می‌دادند که گاه آرزو می‌کنیم که ای کاش این رشته با قدری تامل و تاخیر راه‌اندازی می‌شد تا از پیش متن‌ها تهیه و آمادگی‌های لازم صورت می‌گرفت. از استادان می‌خواهم که در این کارگروه‌ها به نقد بی‌رحمانه متن‌ها بپردازند. این نشست‌ها و کارگروه‌ها پس از برگزاری در قالب مکتوب در اختیار اعضا قرار خواهد گرفت. اگر محتواها، رویکرد‌ها و ویژگی متن‌های مطلوب، ویژگی‌های صوری متون آموزشی، ویژگی‌های محتوایی، شیوه‌های طرح محتوا، قلمرو‌ها و موضوع‌های متن‌ها مورد بررسی قرار گیرد بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
سنگری با اشاره به کتاب «ساحت‌های مطالعاتی ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» گفت: برخی ساحت‌ها چون وصیت‌نامه‌ها، کوتاهه نگاری‌ها، سنگر‌نوشته‌ها، دیوارنوشته‌ها دشت‌نوشته‌ها، لباس‌نوشته‌های اسارت، نامه‌ها، نامه‌های اسارت، یادداشت‌های روزانه، گزارش‌ها، ادبیات حوزه نمایشی ساحت‌های تازه‌ای‌اند و نحوه پرداختن به آن‌ها مهم است که در این کارگروه‌ها بررسی شوند.
وی ادامه داد: انتظار می‌رود که کارگروه «پژوهش و تحقیق در حوزه ادبیات دفاع مقدس» به این موضوع بپردازند که قلمروهای حوزه پژوهشی ادبیات دفاع مقدس و روش‌های آن چیست؟ آیا پدیده‌های نو روش‌های تازه‌ای می‌طلبد؟ آسیب‌های روش‌های موضوع، حوزه‌های پژوهشی تطبیقی چگونه صورت گیرد؟ راهکار‌های مناسب برای تشویق محققان و فعال کردن محیط‌های آموزشی کدام خواهد بود؟ کاربست پژوهش‌ها این چگونه تنها زینت کتابخانه‌ها نشوند؟
سنگری با اشاره به ضعفی که در حوزه پایان‌نامه‌های کشور وجود دارد گفت: شیوه‌های مدیریت فرایند پایان‌نامه‌ها و راهکاری برای انجام نشدن پایان‌نامه تکراری، موضوع‌های مناسب پایان‌نامه، جلوگیری از سرقت پایان‌نامه‌ها، بررسی امکان نگارش پایان‌نامه‌های جمعی برای ارایه تصویر کلی از ادبیات دفاع مقدس، حوزه‌های پرداخته نشده در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس، نحوه بهره‌گیری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های ادبیات پایداری و دفاع مقدس و نیز رابطه میان این فارغ‌التحصیلان با بنیاد حفظ آثار، از بحث‌هایی‌اند که در کارگروه‌های سوم و چهارم نیازمند بررسی‌اند.
در ادامه چهار کارگروه با حضور استادان ادبیات پایداری در دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد.
نظر شما