به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «سرزمین آبی من» نوشته نصرت‌الله محمودزاده با حضور نویسنده اثر، بلقیس سلیمانی، منتقد ادبی، حسین علائی، از همرزمان شهیدان باکری و بهروز افخمی، کارگردان سینما عصر روز گذشته، 24 تیرماه 1393 در محل شهر کتاب برگزار شد.

همسر شهید باکری نماد آناهیتا
در ابتدای این برنامه، بلقیس سلیمانی از منتقدان ادبی با اشاره به 27 فصل کتاب «سرزمین آبی من» گفت: نگارنده در ابتدای هر فصل مواجهه همسر شهید حمید باکری را به شیوه ادبی تصویر کرده است. «زهره» نام همسر شهید حمید باکری عنوان شده که نماد آناهیتا یا فرشته آب است. نویسنده از حمید باکری با نام «سیاوش» و شهید مهدی باکری با نام «باقر» یاد کرده است.

وی با بیان این‌که شرح مبارزه حمید باکری به عنوان جانشین لشکر عاشورا در عملیات خیبر در این کتاب آمده است، درباره جایگاه ادبی نصرت‌الله محمودزاده نویسنده کتاب توضیح داد: وی گزارش‌نویسی دفاع مقدس را از سال 61 شروع کرده است و نخستین کتاب او «حماسه هویزه» است. برخی از آثار محمودزاده مثل «رقص مرگ»،«سنگر ساز بی سنگر» به دوران جنگ و حضور او در جبهه‌ها مربوط می‌شود و بخشی دیگر از آثار این نویسنده مثل «مسیح کردستان» و «مغز متفکر جنگ» به شخصیت‌های با اهمیت دفاع مقدس پس از جنگ تحمیلی اشاره دارد.

مسیر تازه در «سرزمین آبی من»
سپس، نصرت‌الله محمودزاده نویسنده کتاب «سرزمین آبی من» درباره دلیل پرداختنش به این کتاب توضیح داد: می‌توانم قلم‌ورزی خود را به سه دوره تقسیم کنم. نخست، دوران جنگ است که بیشتر در عملیات‌های مختلف حضور داشتم در این دوران، آثار من بیشتر مشاهده‌نویسی و گزارش‌نویسی است و به سال‌های 61 تا پایان جنگ مربوط می‌شود.

محمودزاده با بیان این‌که پس از جنگ تحمیلی در حوزه شخصیت‌شناسی افراد حاضر جنگ نوشته‌ام، افزود: در کتاب‌هایی چون «مسیح کردستان»، «علم‌الهدی»، حدود 25 سال در پی شخصیت‌پردازی شهیدان بودم. در سومین دوره نویسندگی‌ام به استراتژی جدیدی دست یافته‌ام؛ به این‌که دنیای خاکستری رمان می‌تواند پاسخ‌گوی خواست‌های من در ادبیات جنگ باشد.

وی «سرزمین آبی من» را کتابی معرفی کرد که در آن از آینده و پرسش‌هایی که در باره جنگ تحمیلی مطرح خواهد شد سخن رفته است و ادامه داد: سوال‌هایی که در این کتاب مطرح می‌شود، می‌تواند آغازگر راه تازه‌ای برای من باشد. کتاب بعدی‌ام «آدم شویی» نام دارد و از نظرات همه منتقدان در این کتاب بهره خواهم برد.

دِین فیلمسازان دفاع مقدس به محمود‌زاده
بهروز افخمی دیگر منتقد «سرزمین آبی من» بود که سخنانش را با اشاره به آشنایی محمود‌‌زاده و تجربه او در جنگ تحمیلی آغاز کرد و گفت: از سال‌های جنگ تحمیلی با آثار حوزه دفاع مقدس محمودزاده آشنایی هستم و او را به عنوان محقق و نویسنده زندگینامه به دلیل تحقیقاتی که در سال‌های جنگ داشته است می‌شناسم چرا که بیشتر نویسندگان و پژوهشگران در کارهایی که پس از جنگ انجام می‌دادند، سراغ آثار محمودزاده می‌رفتند و این کتاب‌ها برای آنان در حکم مرجع معتبر حوزه دفاع مقدس بود. بسیاری از فیلمسازان دفاع مقدس وامدار محمودزاده هستند و مستقیم و غیرمستقیم از آثار داستانی غیرتخیلی او که در مورد شخصیت‌های دفاع مقدس نوشته است، استفاده کردند.

وی «سرزمین آبی من» را دارنده شیوه داستان‌گویی تازه‌ای دانست و افزود: در واقع، کتاب جدید محمودزاده نشان‌دهنده شروع دوره تازه‌ای است که بخش‌هایی از دوره دفاع مقدس را به شکل رمان نوشته است. تفاوتی که بین شخصیت‌های واقعی چون حمید و مهدی باکری با اسامی این کتاب وجود دارد باعث شده که فضای این کتاب نسبت به داستان‌های غیرتخیلی تغییر کند.

افخمی به کارگیری نام شخصیت‌ها را به گونه‌ای که مخاطب احساس نمی‌کند داستان درباره شهید حمید باکری است از جذاب‌ترین ویژگی‌های «سرزمین آبی من» دانست و گفت: نثر شعرگونه و زاویه دانای کل که به صورت نامحدود بر تخیلات و واقعیت‌های زندگی شخصیت‌های داستان وجود دارد نشان از آغاز دوره جدیدی در داستان‌نویسی دفاع مقدس محمودزاده است. چنین ویژگی‌هایی بر ضرورت نقد اثر می‌افزاید.

کارگردان «شوکران» نقد ادبی را بر خلاف نقد سینمایی که هر فردی با هر سطح دانشی به خود اجازه نقد آثار را می‌دهد، امری جدی و تخصصی دانست و ادامه داد: این داستان را می‌توان براساس ارزش‌های ادبی مورد ارزیابی قرار داد.

رفتار انتقام‌جویانه با اسیران نداشتیم
حسین علائی، از همرزمان شهیدان باکری گفت: برای این‌که محمودزاده قصد ارایه تصویر درستی از شهیدان باکری را داشت، به من مراجعه کرد و من در جریان نگارش این اثر بودم. سابقه آشنای‌ام با شهید مهدی باکری به پیش از انقلاب اسلامی باز می‌گردد و بعد از انقلاب تا زمان شهادت با هر دو شهید (مهدی و حمید باکری) محشور بودم.

وی مصاحبه محمود‌زاده با خانواده شهید باکری را از محاسن «سرزمین آبی من» با اشاره به تحقیقات محمودزاده در زمینه این کتاب گفت: این‌که «سرزمین آبی من» پس از نگارش چندین اثر دیگر در حوزه دفاع مقدس نوشته شده هم امتیاز دیگری برای این کتاب است.

علائی ادامه داد: این کتاب را با نگاه مخاطبی که شهید باکری را نمی‌شناسد مطالعه کردم و معتقدم برخلاف دیگر کتاب‌هایی که به زندگی مهدی باکری می‌پردازند، بیشتر به زندگی حمید باکری پرداخته است و از این نظر هم قابل توجه است. یکی از ویژگی‌های شهیدان حمید و مهدی باکری این بود که علاوه بر رابطه برادری، رفیق هم بودند اما این حس رفاقت در کتاب در نیامده است.

وی با اشاره به ضعف آثار دفاع مقدس در انتقال احساسی که ایرانیان در نبرد با عراقی‌ها داشته‌اند تاکید کرد: ما در جنگ تحمیلی در پی کشتن عراقی‌ها نبودیم. اگر اسیری می‌گرفتیم، رفتار انتقامجویانه با او نداشتیم. چه خوب بود این حس هم در کتاب منتقل می‌شد.