دکتر سید صادق سجادی، مدیر بخش تاریخ و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در بازدید از بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: نمایشگاه رویداد مهمی است و هرجا جمع کتاب باشد، دلپذیر و دیدنی است، با این وجود در زمینه‌های مورد علاقه و پژوهش‌های تاریخی عنوان‌های جدیدی مشاهده نکردم.
کتاب‌های روی پیشخوان غرفه‌ها حاکی از تلاش ناشران است
وی با اشاره به تاثیر وضعیت اقتصادی کشور بر نشر اظهار کرد: در حوزه ترجمه از زبان‌های غربی و عربی کتاب‌های خوبی وجود داشت اما باز هم معتقدم آثار تحقیقی به معنای کتاب‌های پژوهشی تحقیقی درجه نخست بسیار اندک است. البته این دیدگاه من درباره برخی غرفه‌هایی است که کتاب‌های بی‌محتوا به نمایشگاه آورده‌اند. شاید برخی عناوین را سهوا در برخی غرفه‌ها ندیدم، یا به چشم من نیامده است. با همه این تعابیر آثاری که بر پیشخوان برخی غرفه‌ها چیده شده حاکی از این است که ناشران بسیار خوب در سال گذشته کار کردند و آثار خوبی را با توجه به وضعیت اقتصادی کشور ارائه دادند.
معاون پژوهشی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی با اشاره به ناتوانی دانشجویان از خرید کتاب‌های مورد نیازشان عنوان کرد: همان‌طور که اشاره کردم وضعیت اقتصادی کشور از یک طرف بر کیفیت کار ناشران تاثیر گذاشته و از طرفی کتابخوانان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. همین‌طور که مشاهده می‌کنید امسال به دلیل مشکلات اقتصادی با این‌که مراجعه‌کننده به نمایشگاه بسیار است و جمعیت زیادی به نمایشگاه آمده‌اند، این جمعیت فراوان حاکی از موج علاقه‌مندان به کتاب است اما قیمت برخی کتاب‌های ارزشمند بسیار بالاست و به ویژه برای دانشجویان خرید بسیاری از آنها مقدور نیست.
سجادی با ارائه راه حلی برای امکان خرید کتاب از سوی دانشجویان بیان کرد: به نظر بنده یکی از راه‌هایی که در آینده بیش از پیش باید به فکر آن بود، تخفیف قابل توجه به دانشجویان و دانش‌آموزان در خرید کتاب است، راه حلی که با آن امکان خرید برخی کتاب‌ها برای این قشر فراهم می‌شود. زیرا با وجود این‌که کتاب‌ها در نمایشگاه با تخفیف به فروش می‌رسند اما با این حال برخی از آثار ارائه شده آن قدر قیمت بالایی دارند که تخفیف‌های نمایشگاه در کاهش قیمت و امکان خرید آن چندان توفیری نمی‌کند و از طرفی این کتاب‌ها، آثار مورد نیاز بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران هستند.
وی با برشمردن مزایای کتاب به صورت ebook گفت: خوشبختانه ما به سمت ebook در حال حرکت هستیم و این شیوه یک مفری ایجاد می‌کند. برای مثال برخی کتاب‌ها که قیمت آن 15 هزار تومان تعیین شده، ebook آن 3 تا 4 هزار تومان است، بنابراین دانشجویان این دسته کتاب‌ها را با هزینه کمتری خریداری می‌کنند در عین حال که این نحوه خرید حجم کمتری را اشغال می‌کند و نگهداری آن نیز ساده‌تر است.
قیمت پشت جلد برخی کتاب‌ها و کاهش توانایی خرید مخاطب
مدیر بخش تاریخ و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی عنوان کرد: به طور کلی درباره نمایشگاه باید بگویم استقبال بسیار خوب است، اما فروش کتاب رضایت‌بخش نیست. به طور نمونه دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در چند روز نخست برگزاری نمایشگاه کتاب بیش از 15 میلیون تومان فروش داشت امسال فروش آن در این روزها هنوز به یک میلیون تومان نرسیده، این در حالی است که مراجعه‌کننده بسیاری در رفت و آمد و بازدید از غرفه‌ها هستند و کتاب‌ها را ورق می‌زنند اما زمانی که پشت جلد کتاب را نگاه می‌کنند با وجود علاقه و نیاز به آن کتاب توانایی خرید آن را ندارند. به عبارت ساده‌تر دانشجوی ما قدرت خرید کتابی در حوزه تاریخ با قیمت 70هزار تومان را ندارد.
سجادی درباره قیمت‌گذاری آثار بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: با این حال بنده نمی‌دانم دستگاه فرهنگی چه فکری برای این مساله دارد. شاید هم واقعا دست نهادهای دولتی با وجود گرانی کاغذ، گرانی لوازم و هزینه بالای انتشار بسته است. با این حال دایره‌المعارف در قیمت‌گذاری کتاب‌ها با توجه به شرایط اقتصادی و توان خرید دانشجویان و اهل پژوهش آثار خود را قیمت‌گذاری کرده و در فروش کتاب‌ها به سود بالا نمی‌اندیشد. با این وجود اهل مطالعه برای همین کتاب‌ها که منصفانه قیمت‌گذاری شده، با مشکل روبه‌رو هستند.
وی با اشاره به تخفیف موثر برخی ناشران دولتی برای امکان‌پذیر کردن قدرت خرید کتابخوانان بیان کرد: مطلب دیگر فعال بودن نهادهای فرهنگی در پیدا کردن راهی برای بالا بردن قدرت خرید اهل تفکر، فرهنگ و دانشگاهیان است. به نظر من ناشران دولتی و نیمه دولتی برای فروش کتاب و برخورداری دانشجویان از کتاب‌ها باید تخفیف‌های اساسی بدهند. به عنوان مثال کتابخانه ملی، مرکز بررسی اسناد تاریخی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر یا ناشرانی که از کمک‌های دولتی استفاده می‌کنند باید امکانات بیشتری به اهل کتاب نسبت به ناشران خصوصی ارائه کنند که بنده متاسفانه چنین امکانات و تخفیف‌هایی از سوی این موسسه‌ها و نهادها در این نمایشگاه مشاهده نکردم.
معاون پژوهشی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی گفت: لحاظ کردن تخفیف در خرید کتاب‌ها باعث می‌شود هم کتاب به گردش بیفتد و بیشتر شناسایی شود و هم اهل کتاب بیشتر رغبت به خواندن آن کتاب کنند که این روش یک شیوه تشویق به کتابخوانی است. به نظر من وزارت ارشاد باید سیاست‌های تشویقی را در پیش بگیرد و این سیاست‌ها نباید فقط محدود به ناشران باشد، به این معنی که 500 جلد کتاب خریداری و در کتابخانه‌ها توزیع کنند. البته این روش بسیار خوب و مفیدی است اما از طرفی باید سیاست‌های تشویقی برای اهل کتاب نیز در نظر گرفته شود.
فروش قسطی کتاب مردم را به خواندن تشویق می‌کند!
سجادی با شرح روش ارائه کتاب قسطی اظهار کرد: به عبارتی دولت امکاناتی با شیوه‌های درست و با قیمت‌های مناسب در اختیار کتابخوانان قرار دهد که با توجه به شرایط اقتصادی بتوانند کتاب مورد علاقه خودشان را تهیه و مطالعه کنند. یکی از روش‌هایی که در برخی نقاط دنیا انجام می‌شود، این است کتاب‌هایی که قیمت آنها بالاست را به اهل کتاب به صورت قسطی واگذار می‌کنند. به نظر من می‌توان یک قواعد و ضوابطی را تعیین کرد تا مردم به کتاب خریدن و کتاب خواندن تشویق شوند.
وی در پاسخ به پرسشی درباره فواید حضور غرفه بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در نمایشگاه صرف‌نظر از فروش کتاب عنوان کرد: این حضور فایده‌ای به آن صورت ندارد و از طرفی ما متکی به فروش کتاب نیستیم و همان‌طور که مشاهده می‌کنید به نسبت جاهای دیگر قیمت کتاب‌های ایران پایین است.
مدیر بخش تاریخ و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی بیان کرد: برای درک بهتر سخن من درباره متکی نبودن بنیاد به فروش کتاب باید یک نمونه را شرح دهم. اگر به عنوان مثال جلد 21 دایره‌المعارف بزرگ اسلامی که جدیدترین جلد آن است را در نظر بگیرید، قیمت آن 55 هزار تومان تعیین شده است. حال اگر بخواهیم هزینه‌های تمام شده در تالیف و نشر این جلد را در نظر بگیریم، قیمت این جلد باید بالای 200 هزارتومان تخمین زده شود. با این حال در قیمت کنونی این جلد دایره‌المعارف تنها پول صحافی آن لحاظ شده است.
سجادی درباره دسترسی آسان افراد جامعه به کتاب گفت: با وجود قیمت منصفانه که بنیاد در محصولات خود در نظر گرفته است با این همه مراجعه‌کنندگان به غرفه ما اندکی در خرید مجلدهای دایره‌المعارف‌های منتشر شده تردید دارند. زیرا قیمت این کتاب برای آنها گران به نظر می‌رسد. به همین دلیل اشاره کردم که اگر اولیاء فرهنگی بتوانند تدابیری بیندیشند که کتاب به سادگی به دست مخاطبان آن برسد بسیار می‌تواند برای بالا بردن سطح کتابخوانی کشور مفید واقع شود.
قیمت کتاب‌های بنیاد دایره‌المعارف منصفانه است
وی درباره شعار نمایشگاه «خواندن، گفت‌وگو با جهان» بیان کرد: به نظر بنده انتخاب این شعار کار بسیار خوب و مفیدی است اگر درباره آن به خوبی تفکر شود و بدانند که برای اجرا شدن آن می‌خواهند چه قدم‌های بردارند، با چه گروه‌های صحبت کنند و یا چه امکاناتی می‌توانند در اختیار گروه‌های اجرایی این اندیشه بگذارند، در آن صورت عملی شدن این شعار می‌تواند گام بسیار مفیدی باشد.
معاون پژوهشی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی درباره نشست‌های نمایشگاه اظهار کرد: برنامه این نشست‌ها را مشاهده کردم، نشست‌هایی که طیف وسیعی از موضوع‌های مختلف در زمینه‌های گوناگون در آن گنجانده شده که به نظرم باید نشست‌های تخصصی درباره تاریخ ایران، ادبیات فارسی و ادبیات سایر ملل و حتی مسائل علمی نیز در آن پیش‌بینی شود.
سجادی افزود: بنده پیشنهاد می‌کنم برنامه نشست‌های نمایشگاه تنها به حوزه علوم انسانی محدود نشود. خانه کتاب در این نشست‌ها باید بحث درباره آخرین تحقیقات علمی علوم به معنای دقیق کلمه مانند پزشکی، فیزیک و ریاضیات را در برنامه‌های آینده در نظر بگیرد. زیرا در این علوم نیز کتاب‌های مفید فراوانی انتشار یافته و بحث پیرامون آنها می‌تواند بسیار سودمند باشد.
چهارشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۰۹:۰۰
نظر شما