«منطق گزارهای» عنوان کتابی است که بهتازگی از سوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است. داود حیدری، عضو هیات علمی این دانشگاه در کتاب خود، خواننده را با منطق گزارهای و روشهای نمادین آن آشنا میکند.
در بخشی از مقدمه این کتاب میخوانیم: «نقش تفکر در زندگی انسان و سیر تکاملی او نقشی بیهمتاست. انسان با تمسک به خرد خویش، حقایق جهان را درمییابد و دانشش را گسترش میدهد، مناسبترین تصمیم را میگیرد و بر مشکلات روزگار برتری مییابد. رشد و پیشرفت هر جامعهای نیز تنها در سایه عقلانیت تحقق مییابد. بدون عقلانیت، چه در ساحت فردی و چه در ساحت جمعی، بستر کژیها و انحرافات، فراهم شده و سرمایهها و فرصتها از بین خواهد رفت. از همین رو است که خداوند متعال در آیات قرآن کریم، انسانها را به تدبر، تعقل و تأمل فراخوانده است. در روایات نیز عقل جایگاه منحصر بهفردی دارد. بنا بر تعالیم دینی، لازمه کمال فرعی و جمعی انسانها، حتی در عرصه دینداری، برخورداری از عقل و اهتمام به بالندگی خردورزی است. از همین رو رشد و تربیت عقل، مهمترین هدف بعثت انبیاء شمرده شده و دینداری و برخورداری از دین سالم، مرهون عقل و تربیت عقل دانسته شده است.»
از گزاره تا استدلال و استنتاج
نویسنده، کتاب «منطق گزارهای» را در پنج فصل تنظیم کرده است. وی در فصل نخست از این کتاب به مباحث مقدماتی میپردازد. حیدری در این فصل، سه موضوع منطق، گزاره و استدلال را برای خوانندگان بهطور مشروح بررسی میکند. در بخشی از این فصل میخوانیم: «منطق گزارهها، منطق جملهای و منطق عبارت نیز شناخته میشود که به همراه منطق محمولات، دو شاخه مهم از منطق نمادین به شمار میروند. البته منطق گزارهای و منطق محمولات دو نوع مختلف از منطق نیستند، بلکه منطق محمولات بسط و گسترشی در منطق گزارهای میباشد.»
خوانندگان در فصل نخست با مفاهیمی مانند اهمیت استدلال، کاربرد آن و انواع استدلالهای مضمر، ساده و مرکب آشنا میشوند.
نگارنده «منطق گزارهای»، فصل دوم کتاب خود را به مبحث زبان منطق گزارهای اختصاص داده است. وی در این فصل علاوه بر بررسی نماد و ادات گزارهای به بررسی و شرح مفاهیم مرتبط با منطق گزارهای میپردازد. «قواعد ساخت»، «ادات اصلی»، «نگارش استدلال به زبان صوری» و «صورت اصلی فرمولها و نمونه جانشین» از جمله این مفاهیم هستند.
«معناشناسی زبان منطق گزارهای»، عنوان فصل سوم این کتاب است. نویسنده در این فصل به تابع ارزشی در منطق گزارهای پرداخته است و مفاهیمی مانند تابع ارزش، ادات تابع ارزش و قواعد معناشناسی را در کنار جدول ارزش گزارههای تابع ارزشی برای خوانندگان شرح و بسط داده است.
حیدری در این فصل علاوه بر بررسی ترکیبهای نفیی، عطفی، شرطی و دوشرطی، ویژگیهای ادات تابع ارزشی مانند جابهجایی، شرکتپذیری و پخشپذیری را بررسی میکند.
«دستگاه استنتاجی»، عنوان فصل چهارم این کتاب است. خوانندگان در این فصل با مفاهیم مرتبط با استنتاج ــ مانند برهان، قواعد استلزام، وضع مقدم و رفع تالی ــ آشنا میشوند.
خوانندگان در ادامه این فصل، «روشهای اثبات» را از نظر میگذرانند و با روش اثبات مستقیم و غیرمستقیم آشنا میشوند.
نگارنده برای فصل پایانی کتاب «منطق گزارهای»، عنوان «درخت ارزش» را انتخاب کرده است. در این فصل مباحثی مانند «قواعد درخت ارزش»، «چگونگی شاخهبندی فرمولها» و «گذرهای درخت ارزش» را بررسی میکند و در اختیار خوانندگان قرار میدهد.
کتاب «منطق گزارهای» در 396 صفحه، با شمارگان هزار نسخه در قطع وزیری به بهای 14 هزار تومان از سوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.
نظر شما