در این گزارش عناوین و خلاصه برخی از آثار در اختیار علاقه‌مندان حوزه دین قرار می‌گیرد.
♦ گروه علوم قرآنی
• «خاورشناسان و ابن‌عباس»، نصرت نیل‌ساز، علمی و فرهنگی، دو هزار نسخه، 255 هزار ریال.
یکی از حوزه‌های مطالعات اسلامی خاورشناسان بررسی وثاقت و تاریخ‌گذاری متون کهن تفسیری است که در دهه‌های آخر قرن بیستم با مطرح شدن نظریه «ونزبرو و ریپین»، مبنی بر به کارگیری تحلیل ادبی به جای اسناد و گزارشهای رجالی و پیوند آن با نظریه تدوین دیر هنگام قرآن، به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شد. این اثر با تبیین آرای خاورشناسان درباره سه اثر مستقل تفسیری منسوب به ابن‌عباس، از یکسو نشان داده است که تاریخ‌گذاری متون بر اساس تحلیل ادبی صرف امری ناممکن است و در این مسیر توجه به سلسله اسناد و گزارشهای منابع رجالی، تاریخ و فهرست‌نگاری‌ها و همچنین شواهد دیگر ضروری است؛ از سوی دیگر، تاریخ‌گذاری خاورشناسان بر این آثار را با بررسی دقیق اسناد، تحلیل متن و مقایسه آن با آرا و آموزه‌های تفسیری ابن‌عباس در متون تفسیری کهن و ارائه آمارهای گوناگون ارزیابی کرده است.
• «از دریا به آسمان: اصول تفسیر قرآن کریم»، زهره اخوان‌مقدم،دانشگاه امام صادق( ع)، 576 صفحه، 260 هزار ریال.
قرآن کلامی است آسمانی و جز به مدد از دریای معرف اهل بیت علیهم السلام راهی بدان آسمان نیست، تنها ایشانند که به فهم قطعی و کامل و صحیح قرآن مفتخرند. این عالمان و همپایان قرآن، برای آموزش مردم راهیابی آنان به فهم کلام الله، اصول و به آموزش راهکارهای مهمی پرداختند.
کتاب حاضر، متولی ارائه اصول تفسیر، با استفاده از دریای معارف معصومان (ع) است. این اثر قرآنی، پژوهشی در اصول تفسیر قرآن برگرفته از روایات معصومان(ع) است. وجه تسمیه این کتاب تشبیه وحی به آسمان و حضور مبارک ائمه اطهار (ع) به دریا است. نگارنده کتاب سعی کرده که از طریق دریای معرفت ائمه اطهار (ع) به فهم آسمان وحی نائل شود.
• «مبانی تفسیر روایی»، محمدفاکر میبدی،پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1500 نسخه، 438 صفحه180 هزار ریال.
کتاب «مبانی تفسیر روایی» در چهار بخش تالیف شده است. در فصول مباحث تمهیدی، مبانی، کارایی روایات در تفسیر قرآن و آسیب‌شناسی روایات تفسیری به بررسی این موضوع پرداخته است. تفسیر روایی به معنی خاص در روایات نقش انحصاری را در تفسیر قرآن ایفا می‌کند، به نحوی که هیچ منبع نقلی و عقلی توانایی تفسیر آن را نداشته باشد.
• «متشابه القرآن و مختلفه»، 2 ج، شهرآشوب مازندرانی، علمی و فرهنگی، 200 نسخه، ۳۶۵ صفحه.
«مُتَشابهُ القرآن وَ مُختلفُه» اثر محمدبن علی بن شهر آشوب مازندرانی (متوفای ۵۸۸ق)، تفسیری است که به صورت موضوعی و درباره آیات متشابه، آیات محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون می‌پردازد. مؤلف، جز 10 سوره از تمامی سوره‌های قرآن کریم آیاتی را استخراج کرده و به توضیح و تفسیر آن پرداخته است. عناوین مورد تحقیق در قرآن بسیار فراوانند و علاوه بر تفسیر و تأویل، عناوینی از قبیل ناسخ و منسوخ، مَجازهای قرآن، اسباب النزول، غریب القرآن، اعراب قرآن، لغات قرآن، فضائل قرآن، علم قرائت و تجوید و... هم تألیفاتی را به خود اختصاص داده‌اند. یکی از موضوعات مهم قرآنی مسئله محکم و متشابه است.
• «اصول تفسیر و تاویل قرآن»، سیدکمال حیدری، ترجمه محمدعلی سلطانی، سخن، 442 صفحه، 285 هزار ریال.
تفسیر چیست؟ آیا قرآن تفسیرپذیر است؟ تفسیر قرآن کریم از چه اصول و قواعدی پیروی می‌کند؟ تاویل کدام است؟ آیا تفسیر همان تاویل است؟ و یا تاویل میدانی دیگر و حوزه معرفتی بسیار گسترده‌تر دیگری است؟ کتابی که در پیش رو دارید، پاسخ به این پرسش‌ها را همراه با تحلیل و توضیح و گزارش بسیاری از موضوعات دیگر دربردارد. نویسنده کتاب آیت‌الله سیدکمال حیدری در موضوعات مرتبط با قرآن کریم و تفسیر آن تاملات مهمی دارد و آثار ارجمندی را نگاشته است. کتاب «اصول تفسیر و تاویل قرآن» با ترجمه‌ی محمدعلی سلطانی از سوی انتشارات سخن منتشر شده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
• «رهیافتی به قرآن کریم در تعریف قرآن»، محمدعابد جابری، محسن آرمین،نشر نی، ۶۰۸ صفحه، 280 هزار ریال.
جابری در این کتاب از روش‌های نوین تحقیق علمی در حوزه علوم انسانی و به‌ویژه علم تاریخ بهره گرفته است. این امر کتاب او را حتی در طرح مباحث مرسوم و متداول علوم قرآن از کتاب‌های دیگر متمایز کرده است.
وی در این کتاب میان دو رویکرد به قرآن یعنی قرآن به‌عنوان یک کل یکپارچه و قرآن به‌عنوان مجموعه‌ای از گروه‌های آیات که در طول زمان و همپای تحولات و حوادث نازل شده‌اند، جمع کرده و با به‌کارگیری این روش در مباحثی نظیر نام قرآن، وحی، امی بودن پیامبر و نقش قصص، به نتایج تأمل‌برانگیزی دست یافته است.
♦ گروه حدیث
• «امیرالمومنان به روایت نهج البلاغه»، مجید رضایی‌دوانی، نگاه معاصر، 1100 نسخه، 396 صفحه، 220 هزار ریال.
نهج البلاغه مجموعه‌ای است مشتمل بر بخشی از خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار حضرت امیر (ع) که با گزینش علمی سید رضی صورت بسته است. بیش از 10 قرن از تالیف آن (400 قمری) می‌گذرد و در این مدت، نوشته‌های بسیاری اعم از شرح و تصحیح و تکلمه و مستدرک و دانشنامه و غیره بر آن نوشته شده است. شهرت نهج‌البلاغه جامعه مسلمانان اعم از پیروان اهل بیت و اهل سنت و غیر مسلمانان را درنوردیده و امروزه شهرتی جهانی یافته است. هدف از نگارش کتاب علاوه بر نگارش مختصر زندگی امام علی (ع) تنظیم تاریخی مطالب نهج البلاغه است که به درک بهتر مطالب می‌انجامد.
ترتیب تاریخی نداشتن نهج البلاغه از نقاط ضعف این کتاب ارزشمند است و مولف برای تنظیم مطالب تاریخی از کتب متعددی چون بحارالانوار و بهج‌الصباغه، شرح ابن ابی الحدید، پرتوی از نهج‌البلاغه، نهج‌البلاغه، موسوعه الامام علی بن ابی‌طالب و کتب دیگر بهره برده است. کتاب حاضر در 7 فصل تالیف شده است.
• «دانشنامه امام مهدی (عج)»، محمدی ری‌شهری، عبدالهادی مسعودی، دارالحدیث،432 صفحه.
این دانشنامه شامل یک درآمد، چهارده بخش، و هفتاد فصل است و در آن مسائل مرتبط با موضوع مهدویّت، با تکیه بر نصوص معتبر اسلامى (متون آیات و احادیث) بررسى مىشود.
به دلیل اهمیت موضوع مهدویّت و ویژگىهاى خاص این عقیده، پیش از طرح مباحث مربوط به زندگى امام مهدى علیه السلام از ولادت تا تشکیل حکومت، در نخستین بخش از این دانشنامه، عقیده به امام مهدى علیه السلام را از نگاه قرآن و احادیث پیامبر صلىالله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام، آیات و احادیثى نقل مىشود.
• «شرح نهج البلاغه»، 19 ج، تالیف ابن ابی الحدید، غلامرضا لایقی، کتاب نیستان.
«ابن ابی‌الحدید» در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی (ع) را به همراه ترجمه آن ذکر کرده و در بخش دوم بر اساس تقسیم‌بندی موضوعی، موضوعات و مباحث مهم را با سرفصل‌های موضوعی بیان کرده است. ترجمه کتاب مطابق فصل‌بندی و تقسیم‌بندی متن عربی انجام شده و مترجم با بازنگری و ویرایش جدید، این کتاب را ترجمه کرده است. نویسنده در ابتدای هر جلد قسمت‌هایی از سخنان حضرت علی(ع) را ترجمه و در بخش دوم بر اساس موضوعات مطرح شده خطبه‌ها یا بیانات را ارایه کرده است.
• «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر»، 6ج لطف‌اله صافی اصفهانی، محسن احمدی، منیر، 661 صفحه، 20 هزار ریال.
کتابی روایی از آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی است. مؤلف در این کتاب احادیث مربوط به حضرت مهدی (عج) را از کتب شیعه و سنی جمع‌آوری کرده است.مؤلف به سبب تألیف این کتاب، برگزیده هشتمین همایش دکترین مهدویت شد.
♦ گروه کلیات اسلام
• «ابن میثم البحرانی حیاته و آثاره (کان حیا سنه 687) و تلیه رسائل تراثیه و بحوث علمیه»، عبدالزهراء العویناتی، موسسه کتاب‌شناسی شیعه.
• «اعلام الطرائق فی الحدود و الحقائق» 2ج، محمدبن علی شهر آشوب المازندرانی السروی، انتشارات علمی و فرهنگی،242 نسخه، 200صفحه.
• «ابن شهر آشوب المازندرانی حیاته و آثاره العلمیه»، محمدبن علی شهر آشوب المازندرانی السروی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 200 نسخه، 308صفحه.
نظر شما