به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین نکوداشت زنان پیشکسوت، ویژه «زینت بابک» نسخه‌شناس و «روح‌انگیز کراچی» شاعر و محقق دیشب 17 اسفند‌ماه 1394 با حضور فریبرز خسروی، سخنگوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مجید تفرشی، تاریخ‌نگار و پژوهشگر، فخر‌السادات محتشمی‌پور، عضو هیات رئیسه انجمن زنان پژوهشگر در سالن همایش‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به کوشش مشترک این سازمان و انجمن زنان پژوهشگر تاریخ برگزار شد.

الله اکبر از زنان موثر در تاریخ ایران!
صالحی امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این برنامه با اشاره به زحماتی که «بابک» در طول جنگ برای کتاب‌های خطی متحمل شد، گفت: الله اکبر از این زنان که همواره در تاریخ ایران نقش به سزایی داشته‌اند. من هنوز به درستی نتوانسته‌ام این جمله امام(ره) را دریابم که «زنان در انقلاب اسلامی بیش از مردان نقش داشته‌اند» شاید در ظاهر این‌گونه نبود اما حتما در این بیان فلسفه‌ای وجود دارد.

وی ادامه داد: زنان باعث انقلاب و تحولات انقلابی در کشور شدند. نیازمند ارتباط منطقی میان گذشته و آینده هستیم و این ممکن نیست مگر آن‌که انسان‌های بزرگ و با فضیلت چون دکتر «بابک» و «کراچی» را بشناسیم و به آیندگان منتقل کینم. متاسفانه اکنون میان نسل‌های گذشته و کنونی شکاف ایجاد شده است. جای تاسف است که در کوچه و بازار از همه چیز جز انسان‌های بزرگ سخن به میان می‌آید. وقتی از این دو بانو سخن می‌گوییم از سرمایه‌های انسانی کشورمان سخن می‌گوییم.
 
حضور فرزانه‌ای در کتابخانه ملی
فریبرز خسروی در این مراسم گفت: هر دو بانویی که امروز از آن‌ها تجلیل می‌شود، در حوزه فرهنگ و دانش این سامان کارهای بسامانی را عهده‌دار بودند. البته من بیشتر افتخار همکاری با خانم «بابک» را داشته‌ام و از او سخن می‌گویم.

وی با اشاره به سال 1373 که عهده‌دار معاونت کتابخانه ملی شد، گفت: پس از آشنایی با خانم بابک متوجه شدم که فرزانه‌ای در کتابخانه ملی حضور دارد که به راستی قلبش برای نسخه‌های خطی می‌تپد. هر چه زمان جلو‌تر آمد، نوع دلسوزی و نگرش او به میراث خطی کتابخانه ملی دارد، سبب حفظ این مجموعه شده است. اگر او چنین دقت و دلسوزی مادرانه را نداشت، حتما بسیاری از این نسخه‌ها نبود.

خسروی ادامه داد: خانم «بابک» در زمان جنگ با دلسوزی این کتاب‌ها را به مکانی خاص منتقل کرد که در صورت بروز اتفاق ناگهانی مشکلی برایشان رخ ندهد. حتی در انتقال این مجموعه به مکان فعلی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با وسواس بسیار اذیت‌کننده‌ای عمل می‌کرد و ما با دقت حساب‌شده‌ای این نسخه‌ها را در چمدان‌های ویژه فلزی گردآوردیم تا بتوانیم مراتب انتقال بی‌آسیب را انجام دهیم. البته دلسوزی‌های نرم‌افزاری خانم «بابک» در حوزه سازمان‌دهی و ثبت اموال و شیوه فهرست‌نویسی او برای ما درس‌آموز بود. متاسفانه این نوع خدمات را کمتر متوجه می‌شویم.

وی در شرح فعالیت‌های پژوهشی «بابک» گفت: برایم جالب بود که وقتی در فهرست‌نویسی کتاب‌های خطی در فرمت خاصی انجام شود، بدنه فهرست‌نویس مقاوم بود اما «بابک» با وجود این‌که سنش از دیگر همکاران بیشتر بود، همکاری خوبی برای جا انداختن فرمت استاندارد فهرست‌نویسی کتاب‌های خطی در کتابخانه ملی داشت. اگر گفته می‌شود که «از کاروان چه ماند جز آتشی به منزل» باید گفت گرمای آتشی که «بابک» در این خانه برافروخت، دائمی خواهد بود.

گلایه‌مندی محتشمی‌پور از زمانه
سپس، فخر‌السادات محتشمی‌پور، عضو هیات رئیسه انجمن زنان پژوهشگر تاریخ گفت: از زمانه گلایه‌مندم که چرا باید نام بزرگان ما مهجور بماند و فضای جامعه به سوی عوام‌گرایی برود. محققان نیازمند معرفی نیستند و این ماییم که نیاز داریم شیوه فعالیت آن‌ها را بدانیم. نخواندن کتاب‌های آن‌ها که حاصل عمرشان است، قدرنشناسی است.
 
وی با بیان این‌که آمار نشر کتاب و کتابخوان‌ها اکنون به شدت کاهش یافته است، افزود: این مساله بر ضرورت حفظ گنجینه‌هایمان می‌افزاید. ما باید کتاب بخریم، بخوانیم، بشناسیم و بنویسیم و این رسم نیکو را به فرزندانمان بیاموزیم. یادمان باشد که با وجود همه نیاز‌ها به جنگ تکنولوژی نمی‌توان رفت بلکه باید آن را به سیطره عقل و دانش درآورد. پژوهشگر و محقق در کشور ما زیاد است و آن‌چه گم شده است، «اخلاق» است. خداوند را شاکرم که انجمن همواره برای محققان صاحب اخلاق آیین گرامیداشت برگزار کرده است.

صدای زنان کتابدار ایران جهانی نیست
مجید تفرشی نیز در این برنامه اظهار کرد: پیشینه فهرست‌نویسی در کتابخانه‌ها و مراکز علمی ایران داریم و از تلاقی دو شیوه سنتی و مدرن می‌توانیم ادعا کنیم که در میان کشور‌های همجوار حرف اول را می‌زنیم.
 
وی با بیان این‌که بانوان بسیاری به خوبی در عرصه کتابداری در ایران فعال‌اند، گفت: در عرصه بین‌المللی صدای زنان کتابدار ایران شنیده نمی‌شود. امیدوارم با تغییرات سیاسی که به تازگی در عرصه بین‌المللی صورت گرفته است، ارتباطی موثر، سالم و منطقی و مستمر بین زنان کتابدار ایران و همتایان بین‌المللی‌شان صورت گیرد. اکنون فهرست‌نویسان بانوی ایرانی جدی در عرصه خاورمیانه داریم. این ارتباط به تبادل دانش می‌انجامد و دانش زنان نسخه‌شناس ایرانی به خارج از ایران منتقل می‌شود.
 
تفرشی یادآور شد: قدردانی از «بابک» دیر انجام شد و لازم است از بانوان پیشگام این عرصه هم قدردانی شود. درباره دکتر «کراچی» نیز معتقدم که کار او ویژگی خاصی دارد که تاریخ تحلیلی ادبیات زنان معاصر ایران است. به لحاظ حجم و نوع کار این فعالیت منحصر به فرد است. در سال‌های پس از انقلاب در زمینه علوم انسانی راه دشواری را پیمودیم.
 
در این برنامه یادداشت «نوش‌آفرین انصاری» رییس شورای کودک درباره دکتر «بابک» قرائت شد. در بخشی از این یادداشت آمده بود: «سرکار خانم بابک را از دیرباز می‌شناسم و از علاقه و مجاهدت‌های ایشان نسبت به حفظ نسخ خطی به عنوان میراث ملی به خوبی آگاهی دارم. ایشان در سال‌های خدمت در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، با آثار ارزشمند زندگی کردند و به خاطر حراست آن‌ها و احترام به گذشته مایه دلگرمی استادانی چون محمد‌تقی دانش‌پژوه، سید عبد‌اله انوار و ایرج افشار بودند. در دیدار‌هایی که با هم داشتیم، همواره ستایشگرانه و با مهربانی بسیار مرا تشویق می‌کردند...»

سروده‌ای برای «کراچی»
الهامه مفتاح، استاد دانشگاه شعری را که برای دکتر کراچی سروده ‌بود، خواند. وی در سخنانی گفت: یکی از مشوق‌های من در شعر گفتن و ناصح من در این زمینه او بود و من همواره دامن کراچی را می‌گرفتم که شعر‌های مرا به قلم خود تصحیح کند.
 
نیره توکلی از استادان حوزه مطالعات زنان نیز در این برنامه درباره دکتر کراچی گفت: من با کتاب «هشت رساله در باب زنان» با دکتر کراچی آشنا شدم. هشت رساله‌ای که اسباب حیرتم شد. این کتاب راه دسترسی دانشجویان مطالعات زنان را به سوی منابع دست اول هموار کرده و عقبه فرهنکی ایرانیان را در رویارویی با دنیای جدید نشان می‌دهد.
 
زهرا پارساپور، رییس پژوهشکده ادبیات پژوهشگاه علوم انسانی به سابقه ورودش به پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: جستن حضور زنان در تاریخ از میان دست‌نوشته‌ها به جا مانده، هنر دکتر «کراچی» است. او در کارهای پژوهشی خود پیگیری نوعی اندیشه زنانه را دنبال می‌کند و می‌کوشد آن را بشناساند. اندیشه‌ای که در زبان و فعالیت‌های زنان در طول تاریخ بروز یافته است.
 
زهرا حداد، همکار نسخه‌پژوهشی «بابک» گفت: وی از بانوان بزرگی است که گام‌های مثبت بسیاری برای کتابخانه ملی ایران برداشت و اگر علاقه و فداکاری او نبود، نمی‌توانستیم بسیاری از نسخه‌ها را به ثبت جهانی برسانیم. او صبورانه با همکاران جدید خود برخورد می‌کرد و یافته‌های خود را به جوانان آموزش می‌داد. همیشه اعتقاد داشت که باید مجموعه را به دست افراد امین، متخصص و قدرشناس سپرد. «بابک» همواره به ما این نصیحت را داشت که آن‌چه به عنوان کتاب خطی و نسخه در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود، باید شناسانده شود چرا که متعلق به نسل‌های آینده است.