فتح‌اله فروغی؛ مدیرمسئول انتشارات شورا در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)  درباره آئین‌نامه جدید اهل قلم بیان کرد: برنامه‌ریزی کلان برای تکریم اهل قلم، تعریف کامل و قانونی از اهل قلم و یا ایجاد راهکار‌هایی با هدف تفکیک پدید‌آورنده واقعی و تولید‌کنند‌گان مصادیق کتاب‌سازی از‌جمله نکات مهم مقدمه آئین‌نامه جدید اهل قلم است. توجه به این مباحث با اهمیت است و البته تحقق آن‌ها نیز باید در نظر باشد.  

نقش ویراستار باید پر‌رنگ‌تر دیده شود
وی با طرح این پرسش که چگونه می‌توان اهداف آئین‌نامه تکریم اهل قلم را محقق کرد، ادامه داد: در این طرح، مبنای اهل قلم بودن، داشتن کتاب عنوان شده است. تاکید دارم که معنای عام پدید‌‌آور و یا مترجم در نظر است؛ البته در این طرح، نقش ویراستار کمرنگ‌تر از پدید‌آور دیده شده است و به نظر‌ می‌‌رسد، نقش این افراد باید ‌پر‌رنگ‌تر شود.
 
فروغی با اشاره به بند‌های مربوط به تعیین ملاک‌های اهل قلم، افزود: در تبصره 3 بند 1 اشاره شده است: «اهل قلم باید از حسن شهرت برخوردار باشند» این یک تعریف عام از یک مفهوم است. افراد صاحب شهرت در جامعه مشخص‌اند و برای شناسایی آن‌ها نیازمند تدوین آ‌ئین‌نامه نیستیم؛ بنابراین این بند به یک موضوع بدیهی اشاره کرده است؛ به‌عبارت دیگر افراد صاحب شهرت، کسانی هستند که عامه فعالان در یک حوزه وی را می‌شناسند؛ پس این بند را نمی‌توان به‌عنوان یک ملاک در نظر گرفت و یا در قالب یک آئین‌نامه درج کرد.  
 
مدیرمسئول انتشارات شورا گفت: در تبصره 4 بند 1 داشتن مدرک علمی و مستندات پژوهشی را ملاک تعریف اهل قلم می‌داند. به نظر من این تبصره را نیز نمی‌توان به‌عنوان مصداق تعریف کامل و قانونی برای اهل قلم و یا معیاری برای پیشگیری از انتشار مصادیق کتاب‌‌سازی در نظر گرفت.
 
فروغی با اشاره مجدد به معیار تولید کتاب به‌عنوان مبنای تعریف اهل قلم بیان کرد: با توجه به معیار انتشار کتاب به‌عنوان مبنای تعریف اهل قلم و از سوی دیگر هدف تدوین‌گران آئین‌نامه برای تفکیک بین اهل قلم واقعی و تولید‌کنندگان مصادیق کتاب‌سازی، دو ملاک حسن شهرت و مدرک علمی و مستندات پژوهشی برای تحقق اهداف، موثر نخواهد بود.

ملاک‌های کیفی باید قابل احصاء باشد
وی با تاکید بر توجه به معیار‌های کمّی و کیفی در تعریف اهل قلم افزود: دو ملاک حسن شهرت و مدرک علمی و مستندات پژوهشی در ردیف ملاک‌های کیفی تعریف می‌شوند؛ بنابراین برای شناسایی اهل قلم واقعی این ملاک‌ها باید کمّی تعریف شوند تا اهداف قابل احصاء باشند.

این پدید‌آور ادامه داد: دو معیار کیفی، حسن شهرت و مدرک علمی و مستندات پژوهشی باید با توجه به معیار نخست یعنی تولید کتاب، کمّی شود. برخی افراد مانند مانند مرحوم صدری‌‌افشار با وجود انتشار چند عنوان کتاب، موفق نشدند به معیار حسن شهرت برسند؛ بنابراین به نظر می‌رسد، اشکال اصلی اینجاست. ملاک اصلی تعریف اهل قلم یعنی ثبت کتاب باید مجدد ارزیابی شود.
 
معیار‌‌های دبیر‌خانه علمی در آئین‌نامه جدید تکریم اهل قلم چیست؟  
وی درباره راهکار‌‌های بند 2 بیان کرد: بند 2 به نظر من، چندان کارشناسی شده به نظر نمی‌رسد و منجر به برون‌رفت از مشکل نخواهد شد. به‌عنوان مثال در این بند مشخص نیست دبیر‌خانه علمی خانه کتاب چیست و چه معیارهایی را در نظر دارد. علاوه براین بر دریافت دیدگاه مراجع پژوهشی و علمی درباره آئین‌نامه تاکید شده؛ در حالی‌که بین پژوهش، علم با پدید‌آورنده تفاوت وجود دارد.

مدیرمسئول انتشارات شورا افزود: شاید هر پژوهشگری پدید‌آونده باشد، اما پدید‌آوری‌ الزاما پژوهشگری نیست. بنابراین در این بند، نقش علمی موسسه خانه کتاب مشخص نیست که چه معیار‌هایی را برای تشخیص این دو دسته در نظر دارد. پیش از دریافت دیدگاه‌های تخصصی، باید دنبال تعیین معیار‌ها باشیم؛ به‌عبارت دیگر با وجود معیار‌های روشن و شفاف، هر فرد می‌تواند تشخیص دهد که آیا پدیدآورنده است یا خیر.
 
معیار‌های تعریف اهل قلم واقعی باید ثابت باشد
فروغی با تاکید بر احتمال وجود دیدگاه‌های مختلف با تغییر اعضای کمیته‌‌های علمی خانه کتاب، گفت: اما اگر بررسی کتاب‌ها به دیدگاه اعضا کمیته‌های علمی ارجاع داده شود، این امکان وجود دارد که به اصطلاح امروز من با یک سلیقه نظر بدهم و فردا، فردی دیگر با دیدگاهی دیگر نظر بدهد. بنابراین تاکید دارم دبیر‌خانه باید معیار‌های مشخص، شفاف و ثابت داشته باشد در غیر‌این صورت سلیقه‌ها هستند که جایگزین معیار‌ها می‌شوند. ملاک‌ها مشخص می‌کند که کتابی تالیف و یا مصداق کتاب‌سازی است.
  
وی با تاکید بر لزوم تعیین معیار‌های روشن برای تعریف اهل قلم گفت: تاکید دارم، بایستگی‌های لازم برای برخورداری مخاطبان از آئین‌نامه جدید تکریم اهل قلم باید از انجمن‌ها و تشکل‌های مردم نهاد حوزه نشر، دریافت شود. به‌عبارت دیگر انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است که می‌تواند اعلام کند، بایستگی‌های لازم برای شناسایی پدید‌آور واقعی چیست. 
 
دبیرخانه علمی اهل قلم باید با تشکل‌های نشر تعامل داشته باشد
این فعال حوزه نشر بیان کرد: در برخی موارد خاص اعضا دبیر‌خانه می‌توانند از دیدگاه کارشناسان درباره مباحث موضوعی نظر‌خواهی کنند. گاهی امکان هم‌‌‌پوشانی معیار‌ها وجود دارد و در آئین‌نامه  نیز به‌خوبی دیده شده که از نظر کارشناس موضوعی استفاده می‌شود، بنابراین باید بین دبیر‌خانه علمی و تشکل‌های مردم‌نهاد تعامل وجود داشته باشد.   
 
فروغی با تاکید بر اهمیت نقش تشکل‌های مردم‌نهاد در جریان شناسایی اهل قلم واقعی بیان کرد: در صورت اختلاف نظر بین اعضای دبیر‌خانه باید به نظر انجمن‌های علمی توجه شود؛ چراکه دبیر‌خنه یک نهاد مجری است. به‌عبارت دیگر نهاد تایید‌کننده صلاحیت‌ها و بایسته‌ها به نظر موسسه خانه کتاب نیست. اگر موسسه خانه کتاب با توجه به میزان بودجه به دنبال ارائه تسهیلات به‌عنوان مثال برای 50 نفر است در اختیار این موسسه است، اما اینکه این تعداد باید دارای چه ملاک‌هایی باشند کار موسسه خانه کتاب نیست.   

آئین‌نامه اهل قلم باید قوام پیدا کند
این ویراستار افزود: اعتبارات، هزینه‌‌ها حمایت‌های تو‌صیه‌ شده از دیگر بند‌های آئین‌نامه موسسه خانه کتاب است. به‌نظر می‌رسد بعد از قوام پیدا کردن طرح، می‌توان به این مباحث پرداخت چراکه این مباحث تابع اصل آئین‌نامه است.
 
فروغی درباره امکان اجرای آئین‌نامه جدید تکریم اهل قلم با توجه به میزان تولید کتاب در سال بیان کرد: هدف این طرح قانون‌مند کردن جریان تکریم و حمایت از اهل قلم است. بنابراین نباید در قانون‌گذاری تعجیل کرد؛ چراکه قانون‌گذاری نیازمند بررسی کارشناسی و توجه به جنببه‌های مختلف است. اگر به این موضوعات توجه نشود، قانون ناقصی خواهیم داشت.
 
وی افزود: تکریم اهل قلم در نمایشگاه سال آینده را می‌توان با ملاک‌ و معیار‌‌های فعلی و با اصلاحات موردی اجرا کرد تا دبیر‌خانه شکل بگیرد و آئین‌نامه منسجمی تدوین شود. علاوه‌براین فرصت ایجاد کرد تا موسسه خانه کتاب، بستر قانون‌مندی براساس ملاک و معیار‌های مورد تایید همه فراهم کند.     
 
آئین‌نامه جدید اهل قلم در آستانه نمایشگاه قابل اجرا نیست  
این ناشر گفت: معتقدم در آستانه سی‌و‌دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران این آئین‌‌نامه قابل اجرا نیست و اگر به همین ترتیب اجرا شود به اصطلاح کار سر‌‌هم‌بندی خواهد بود. به‌عبارت دیگر  مجبوریم سال آینده مجدد به بررسی آن بپردازیم. بنابراین معتقدم نمایشگاه کتاب سال آینده، فرصت مناسبی برای بررسی آئین‌نامه جدید تکریم اهل قلم است. موسسه خانه کتاب می‌تواند بررسی این آئین‌نامه را جزو یکی از برنامه‌های نمایشگاه قرار دهد.  
 
مدیرمسئول انتشارات شورا بیان کرد: به نظر می‌رسد اگر ملاک و معیار درستی در اختیار داشته باشیم، اهل قلم متوجه محدودیت‌های تخصیص تسهیلات خواهند شد؛ به نظر نمی‌رسد، بر سر این موضوع اعتراضی وجود داشته باشد، اما وقتی دیده می‌شود، کسی از بایستگی لازم برخوردار نیست و از تسهیلات بهره‌مند می‌شود و یا به‌عکس شاهد مناقشه خواهیم بود؛ بنابراین معتقدم مشکل کمبود بودجه نیست که البته باید برطرف شود.
  
فروغی ادامه داد: افراد مدعی برای قرار گرفتن در ردیف اهل قلم، می‌توانند از طریق انجمن و یا تشکل مربوطه اقدام کنند. تشکل مربوطه پاسخگوی حق مدعی خواهد بود.